اطلس اقتصاد: شرکت ایران اسپیرال تولید کننده انواع لوله‌های فولادی درزجوش مارپیچ (اسپیرال) از قطر 16 الی 120 اینچ است. کارخانه لوله‌سازی ایران اسپیرال در سال 1373 در اصفهان به بهره‌برداری رسیده است. ظرفیت فعلی این کارخانه سالانه 000ر180 تن در سال تولید انواع لوله‌های فولادی درزجوش مارپیچ در قطرهای 406 الی 3057 میلی‌متر و با ضخامت جداره 4 الی 25.4 میلی‌متر بر اساس استاندارد AWWA است.
هدف از احداث کارخانه تامین لوله‌های مورد نیاز خطوط انتقال آب بوده و وجود 13 کیلومتر راه آهن اختصاصی، این کارخانجات را به شبکه سراسری راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران متصل می‌کند که حمل مواد اولیه و محصول را تسهیل کرده است. شرکت تاکنون پروژه‌های بسیاری را پیش برده است. خط لوله انتقال آب از دریای عمان به استان کرمان از جمله اقدامات این شرکت بوده است.
در خصوص وضعیت تولید و همچنین پیرامون تکنولوژی‌های جدید تولید لوله با مهندس محمدهادی کاکایی، مدیر کارخانه ایران اسپیرال به گفت‌وگو پرداختیم. وی در این مصاحبه از تغییر وضعیت تولید لوله به دلایل مختلف و عدم صرفه اقتصادی برای تولید برخی از انواع لوله صحبت کرد.
اطلاعات پیرامون فناوری ساخت و به‌کارگیری لوله‌های استنلس استیل (stainless steel) در انتقال آب و اینکه آیا در ایران در این مورد اقدامی شده یا خیر؟
استفاده از متریال مقاوم در برابر زنگ زدگی (استنلس استیل) برای هر کاری به صرفه نیست. برای تولید لوله‌ها معمولاً از فولاد کربنی ساده و به منظور جلوگیری از خوردگی، از پوشش مناسب و روش‌های حفاظتی استفاده می‌شود. متریال مقاوم در برابر زنگ‌زدگی (استنلس استیل) برای جاهایی است که آب بسیار شوری دارد. حتی در این موارد هم گفته می‌شود که خیلی مقرون به صرفه نیست. استنلس استیل بیشتر در صنایع نفت و پتروشیمی استفاده می‌شود. ضمن اینکه تکنولوژی ساخت لوله استنلس استیل به روش اسپیرال وجود ندارد.
یعنی از استنلس استیل با قطر بالا استفاده نمی‌شود؟
استفاده می‌شود اما روش ساخت متفاوت است.
تفاوت لوله‌های استنلس استیل با لوله‌های اسپیرال در چیست؟
ببینید لوله‌ها یکی هستند اما متریال و روش ساخت متفاوت است. ماده اصلی برای ساخت استنلس استیل، فوق‌العاده گران‌تر از فولاد کربنی ساده‌ای است که ما تولید می‌کنیم. ضمن اینکه جوش‌پذیری به مراتب پایین‌تری دارد. جوشکاری استنلس استیل با توجه به تمهیداتی که باید در نظر گرفته شود، بسیار زمانبرتر است؛ یعنی برای انتقال آب، به هیچ عنوان مقرون به صرفه نیست. در پتروشیمی‌ها و پایپینگ‌های لوله‌های سایز پایین از این جنس استفاده می‌شود. لوله‌هایی که ما تولید می‌کنیم برای انتقال آب‌های بین شهری استفاده می‌شود و قطر آن از 16 اینچ به بالا است. حتی شرایط به گونه‌ای شده که بخشی از بازار لوله‌های فولادی با لوله‌های کامپوزیتی و کاروگیتی، جایگزین شده است.
لوله‌های کربنی در چه مدتی دچار فرسودگی می‌شوند؟
چون این‌ها لوله برای انتقال آب استفاده می‌شوند، از دو پوشش داخلی و خارجی برای تولید آن استفاده می‌شود. همچنین وقتی در خط، روی این لوله‌ها کار می‌شود روش‌های حفاظت کاتدی برای مقابل با خوردگی اعمال می‌شود. با این روش بیش از 20 سال عمر می‌کند. یعنی اگر روش حفاظت به خوبی انجام شده باشد و پوشش‌ها به درستی انتخاب و اعمال شوند طول عمر مناسبی خواهد داشت.
بحران آب در استان اصفهان وجود دارد. شرکت شما چه اقدامی می‌تواند برای حل این بحران انجام دهد؟
در بخش تأمین لوله، شرکت اسپیرال می‌تواند همکاری داشته باشد. چیزی که در حال حاضر فعال است خط آب خلیج فارس است که آب از دریای عمان به فلات مرکزی خواهد رسید. در قطعه اول که تا کرمان امتداد پیدا کرد بخش عظیمی از لوله‌ها را شرکت ایران اسپیرال تولید کرد. چاره‌ای هم نیست و باید از گزینه آب شیرین‌کن‌ها استفاده کرد. البته انتقال آب از جنوب هم پروژه گران و هزینه‌‌بری است. ضمن اینکه باید شوری آب گرفته شود و این شوری دوباره به دریا بازگردانده شود. این روند ممکن است به اکوسیستم ضربه بزند. همچنین این آب شیرین، آب شرب نیست و صرفاً برای کشاورزی و صنعت قابل استفاده است. مدیریت آب در کشور مدیریت صحیحی نیست. راه‌حل‌هایی هم که ارائه شده، بیشتر نقش یک مسکن را دارد و مشکلات را ریشه‌ای حل نمی‌کند.