صنعت فولاد یکی از مهمترین و حیاتیترین صنایع حال حاضر دنیاست که البته میتواند آلودهکنندترین هم باشد. در حال حاضر بخش قابل توجهی از تولید فولاد جهان، بر استفاده از سوختهای فسیلی متکی است که به معنای تولید مقادیر زیادی از گازهای گلخانهای توسط این صنعت است. برای رفع این معضل، راهحلهای مختلفی مطرح شده تا فولاد سبز محقق گردد. در واقع فولاد سبز از جمله راهحلهایی است که برای کاهش تولید کربن به کار برده میشود. اصطلاح سبز به این مساله اشاره دارد که برای تولید این نوع از فولاد از روشهایی استفاده شده است که کربن کمتری تولید میکند. در این خصوص مارال کاظمی با پرفسور عباس نجفی زاده رئیس هیات مدیره انجمن آهن و فولاد ایران گفتگو کرده که حاصل آن در پی میآید:
*چه ضرورتها و الزاماتی در دنیا برای ورود به بحث فولاد سبز مطرح شده است
بر اساس تعریف، فولادهایی که تولیدشان توام با تصاعد گازهای گلخانهای نزدیک به صفر باشد فولاد سبز نامیده میشود. هدف از تولید فولاد سبز چلوگیری از افزایش دمای کره زمین و حفظ محیط زیست از طریق کاهش تصاعد گازهای گلخانهای است. در این راستا توافقنامه پاریس درسال 2015 با حضور 196 کشور از جمله جمهوری اسلامی منعقد شد. براساس این توافق کشورها متعهد شدند با کاهش گازهای گلخانهای مانع از افزایش دمای کره زمین به بیش از C° 2 – 5/1 تا سال 2050 گردنند.
در بین صنایع بزرگ، صنعت تولید آهن و فولاد یکی از بزرگترین انتشار دهنده گاز CO2 است (حدود هشت در صد از کل انتشار سالیانه گاز CO2 متعق به این صنعت است). در این راستا لازم است صنعت فولاد کشور جهت حفظ محیطزیست و اجرای توافقنامه پاریس به تدریج بسمت فناوریهایی سوق داده شود که موجبات کاهش تصاعد گازهای گلخانهای را فراهم نماید تا در نهایت بتوان در سال 2050 به حد انتشار نزدیک به صفر این گازها برسد.
لازم به ذکر است که بر اساس آمار سال 2020؛ کشور ایران با انتشار حدود 0.69 گیگا تن گاز CO2 بالاتر از کشورهای آلمان و کره جنوبی در رتبه 7 جهانی قرار دارد که لزوم تسریع در فناوریهای سبز را به همگان گوشزد میکند.
*حرکت شرکتها و فولادسازان بزرگ ایران برای رسیدن به فولاد سبز را چگونه ارزیابی میکنید و چه موانع و چالشهایی در پیش روی آنها است.
در شرکتهای بزرگ فولادی ایران، تلاشهایی در جهت کاهش گازهای گلخانهای و حرکت به سمت تولید فولاد سبز تا کنون انجام گرفته است لیکن به نظر میرسد این تلاشها به دلیل نیاز به سرمایهگذاری قابل توجه هنوز به نتایج قابل قبولی منجر نشده است. در این شرایط لازم است دولت نیز به کمک آید و با گذاشتن تشویقهای مالیاتی و مشارکت در سرمایهگذاری این روند را تسریع نماید.
اصولا دولتها در کاهش گازهای گلخانهای نقش محوری دارند زیرا میتوانند با تنظیم نقشه راه، وضع قوانین و حمایتهای مالی موثر به عنوان موتور محرکه عمل نمایند. همچنین شرکتهای فولادی نیز جهت حفظ سلامتی کارکنان خود و همچنین باقی ماندن در بازار لازم است با تنظیم برنامه و تخصیص بودجه مناسب در این مسیر بصورت موثر گام بردارند.
*در کشور ما در حوزه فولاد سبز چه کارهایی باید رخ دهد که صنعت فولاد در مسیر تولید فولاد سبز قرار گیرد
شرکتهای فولادی جهت تسریع در کاهش انتشار گاز CO2 درکوتاه مدت میتوانند از طریق اصلاح فناوریهای موجود و در دراز مدت با تغییر فناوری به توسط و به کمک نوآوران (چه حقیقی جه حقوقی) در راستای این مسیر حرکت کنند. همچنین لازم است پژوهشگران و نوآوران و نهادهای غیر دولتی در جهت ابداع و توسعه فناوریهای نو و همچنین اصلاح فناوریهای موجود به این صنعت یاری رسانند.
بعلاوه شرکتهای فولادی با تخصیص بودجه و امکانات پژوهشکران و نوآوران و همچنین نهادهای غیر دولتی را تشویق نمایندکه در جهت ابداع و توسعه فناوریهای نو و همچنین اصلاح فنا وریهای موجود به این صنعت کمک کنند.
*امتیاز تولید فولاد سبز برای شرکتهای فولادی چیست؟
فشار ناشی از اصلاح و تبدیل فناوریهای فعلی به جدید میتواند فضای مناسبی برای نوآوری را در کشور ایجاد نماید که اگر از این فرصت شرکتهای فولادی و دولت بطور مناسبی استفاده نمایند با وجود پنانسیلهای انسانی فرهیخته قطعا به فناوریهای جدید خصوصاً در موردکاهش گازهای گلخانهای دست یافته خواهد شد و در صورتیکه این سیاست پیاده شود کشور ایران میتواند به یکی از صادرکنندگان فناوریهای دوستدار محیطزیست تبدیل گردد.
برای رسیدن به این هدف قطعاً لازم است دولت با وضع قوانین حمایتی و هم تامین درصدی از هزینهها بطور موثر وارد شود.