شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در برنامه‌ریزی برای به‌کارگیری فناوری هوش مصنوعی در پروژه‌های پایین‌دست صنعت نفت، گام‌های اثربخشی را برداشته است. عیبیابی تأسیسات زیربنایی، امنیت سایبری، ارتقای شاخص‌های زیست محیطی، تجزیه وتحلیل داده‌ها، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری کارکنان از اهم کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه صنایع است که با وجود گستردگی زیرساختی صنعت نفت، استفاده مفید از ابزارهای این فناوری نوین، احتمال دستیابی به اهداف مورد اشاره را محتمل می‌کند.
فرصت استفاده از ظرفیت فناوری هوش مصنوعی در صنعت نفت و گاز کشور این امکان را ایجاد کرده تا با بهره‌مندی از مزیت‌های آن بتوان روند فرآیندهای کاری را سرعت داد و نحوه عملکرد شرکتها را متحول کرد. در این میان شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران که رسالت خطیر تولید، انتقال و توزیع انواع فرآورده‌های نفتی را برعهده دارد، در شناسایی روش‌ها و فعالیت‌های مبتنی بر هوش مصنوعی پیشرو بوده و با تشکیل کمیته هوش مصنوعی در ستاد و زیرمجموعه‌های این شرکت در میان شرکت‌های اصلی وزارت نفت پیشرو بوده است.
عباس باصفا، مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات و رئیس کمیته راهبری و سیاستگذاری هوش مصنوعی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی همزمان با هفته پژوهش و فناوری در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی این شرکت با تاکید بر لزوم شتاب‌بخشی به روند اجرای پروژه‌های هوش مصنوعی در زمینه مدیریت انتقال و توزیع حامل‌های انرژی به منظور همراه شدن با بهره‌مندی جهان از این فناوری در توسعه زیرساخت‌های صنعتی گفت: هوش مصنوعی به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های نوین، در صنعت نفت و گاز نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند و دیر یا زود تمام عرصه‌های صنعت نفت و گاز را در بر می‌گیرد.
وی افزود: پس از شناسایی نخبگان و خبرگان حوزه هوش مصنوعی در شرکت و انجام مصاحبه‌های تخصصی، کمیته راهبری و سیاستگذاری هوش مصنوعی با هدف سیاستگذاری و راهبری در زمینه اجرای پروژه‌های هوش مصنوعی در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تشکیل شد و در گام نخست با برگزاری جلسات و نشست‌های فشرده تخصصی و با همکاری مدیریت مهندسی ساختار، سند راهبردی تدوین و ابلاغ شد.
مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هدف از شکل‌گیری سند راهبردی هوش مصنوعی را تدوین برنامه‌ها، پروژه‌ها و اقدامات توسعه‌اي در این حوزه برشمرد و خاطر نشان کرد: با تجزيه و تحليل داده‌هاي گذشته، می‌توان حال را بهينه و آينده صنعت را نیز پيش بيني و به سمت ارتقا سوق داد.
باصفا تصریح کرد: در گام بعد با همکاری مدیریت توسعه منابع انسانی و با هدف آموزش کارکنان، برنامه آموزشی و توسعه‌ای هوش مصنوعی(AI Learning Roadmap) در سه سطح عمومی، تخصصی و مدیریتی تدوین و برنامه‌ریزی جهت برگزاری این دوره ها در واحد آموزش در حال انجام است.
وی به تشکیل کمیته‌های هوش مصنوعی در شرکت‌های تابعه و پالایشی نیز اشاره و از آن به عنوان یک الزام و اولویت مهم برای عملیاتی کردن طرح‌های هوش مصنوعی یاد کرد و افزود: تاکنون 10 کمیته اجرایی هوش مصنوعی در شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تشکیل شده که فرآیند فعالیت این کمیته‌ها به این شکل است که طرح‌های مختلف و کاربردی در حوزه‌های فعالیت آن شرکتها، بررسی و در نهایت طرح‌های منتخب به کمیته راهبری و سیاستگذاری هوش مصنوعی در ستاد شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ارسال می‌شود و پس از اخذ مجوزهای لازم از کمیته نسبت به اجرای آنها اقدام می‌کنند.
*برگزاری 5 سمینار آموزشی در ستاد و شرکت‌های تابعه و پالایشی
مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تأکید کرد: در گام بعد با هدف فرهنگ‌سازی و آشنایی همکاران با کاربردهای هوش مصنوعی، برنامه‌ریزی جهت برگزاری سمینارهای آموزشی در شرکتها انجام گرفت و علاوه بر دعوت از اساتید برجسته دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی جهت ارائه مقالات، دستاوردها و محصولات آنها دعوت به عمل آمد.
باصفا با بیان اینکه سمینار هوش مصنوعی با موضوع “کاربردهای هوش مصنوعی در مدیریت توزیع و مصرف حامل‌های انرژی” ازسوی ستاد شرکت ملی پالایش و پخش برگزار شده است، افزود: شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران سمینارهای “جایگاه هوش مصنوعی در طراحی و مهندسی صنایع پایین‌دستی” و “نقش‌آفرینی هوش مصنوعی در مدیریت پروژه” را برگزار کرد و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی به عنوان یکی دیگر از شرکت‌های تابعه همایش “هوش مصنوعی، تحول سوخت‌رسانی” و در نهایت شرکت پالایش نفت ستاره خلیج‌فارس سمیناری با محوریت “تحول دیجیتال، هوش مصنوعی، دوقلوی دیجیتال، نگهداری و تعمیرات پیش‌بینانه و پردازش تصویر” برگزار و در این کارگاه تخصصی از تحول دیجیتال به عنوان یک ضرورت نام برد.
وی با اشاره به این که برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی، اقدام دیگری بود که از سوی کمیته راهبری و سیاستگذاری هوش مصنوعی انجام شد، افزود: کارگاه‌های آموزشی به منظور بررسی و ارزیابی تخصصی ابعاد مختلف این فناوری برای مدیریت‌های مختلف ستادی در حال برگزاری است که تاکنون کارگاه آموزشی برای مدیریت منابع انسانی، مدیریت نظارت بر عملیات برگزار و برای دیگر مدیریت‌ها با سرفصل‌های مشخص و کاربردی برگزار می‌شود.
*ترسیم نمای کلی زنجیره تولید و توزیع فرآورده در مرکز تحلیل داده پالایش و پخش
مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی همچنین با اشاره به راه‌اندازی مرکز پایش و تحلیل داده این شرکت به منظور بهره‌مندی از فناوری هوش مصنوعی در زنجیره تولید تا توزیع فرآورده کشور گفت: در این مرکز تمامی فرایندهای زنجیره تامین شرکت شامل تولید، انتقال و توزیع فرآورده‌های اصلی از زمان تحویل نفت خام و ارائه آن به واحدهای تولیدی در پالایشگاه‌ها، انتقال فرآورده‌های تولیدی، مخازن ذخیره‌سازی و انبارهای نفت و سرانجام وضعیت شبکه توزیع و مقدار تحویل سوخت به‌تفکیک انواع فرآورده در مناطق مختلف، به‌صورت برخط قابل مشاهده است و به کمک فناوری هوش مصنوعی، تحلیل این داده‌ها انجام می‌شود که نقش مهمی در شفاف‌سازی فرایندهای زنجیره تامین شرکت ایفا می‌کند.
*راه‌اندازی تارنمای هوش مصنوعی
باصفا همچنین از راه‌اندازی تارنمای هوش مصنوعی با همکاری کارگروه راهبری و سیاستگذاری هوش مصنوعی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در پورتال داخلی (اینترانت) و اینترنتی شرکت خبر داد و گفت: صفحه رسمی هوش مصنوعی در پورتال داخلی شرکت (اینترانت) به آدرس http://portal.niordc.ir و سایت اینترنتی به آدرس https://niordc.ir (بخش مدیریت‌ها و امور ستادی/ مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات/ هوش مصنوعی) راه‌اندازی شده و اخبار، رویدادها، مطالب آموزشی، مقالات و نیازهای فناورانه شرکت در این حوزه قابل مشاهده و بهره‌برداری است.
وی بیان کرد: علاقه‌مندان می‌توانند ضمن بهره‌برداری، مقالات تحقیقاتی معتبر خود در این حوزه را به دبیرخانه کارگروه هوش مصنوعی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به آدرس ai-dabirkhaneh@niordc.ir ارسال کنند.