صنعت محصولات شیمیایی یکی از صنایع کلیدی در بازار سرمایه ایران است که نه تنها به عنوان یک محور اصلی در تولید داخلی شناخته می‌شود بلکه به دلیل نقش حیاتی در صادرات کشور و ارزآوری، اهمیت استراتژیک خاصی دارد. این صنعت به سبب وابستگی به منابع اولیه مانند نفت و گاز، و همچنین نقش آن در تأمین نیازهای مختلف صنعتی و مصرفی، از جمله حوزه‌های مهم اقتصادی به شمار می‌رود. صنعت شیمیایی در ایران با توجه به پتانسیل‌های گسترده‌اش، توانسته است طی سال‌های اخیر گام‌های بلندی در جهت نوآوری و توسعه محصولات جدید بردارد.
در سال جاری، این روند شتاب بیشتری گرفته و شرکت‌های مختلف در این صنعت، به دنبال بهره‌برداری از طرح‌های جدید و توسعه سبد محصولات خود بوده‌اند. از جمله این طرح‌ها، می‌توان به پروژه‌های بزرگ شرکت پتروشیمی جم، طرح‌های توسعه‌ای در شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران (شیران) و تولید محصولات جدید توسط شرکت پلی‌اکریل ایران اشاره کرد. این پروژه‌ها عمدتاً با هدف افزایش ظرفیت تولید و عرضه محصولات جدید برای بازار داخلی و خارجی در دست اجرا هستند.
یکی از مهم‌ترین چالش‌های صنعت محصولات شیمیایی ایران در سال‌های اخیر، تأمین منابع مالی و استفاده بهینه از تکنولوژی‌های نوین برای بهبود کیفیت محصولات و فرآیندهای تولید بوده است. اما با وجود این چالش‌ها، توانمندی‌های داخلی و حضور شرکت‌های بزرگ در این عرصه موجب شده که در این صنعت همچنان شاهد رشد و توسعه باشیم. بهره‌برداری از طرح‌های ملی، علاوه بر افزایش ظرفیت تولید، می‌تواند به تقویت جایگاه ایران در بازارهای جهانی و جلب سرمایه‌های خارجی کمک کند.
در این راستا، روند رو به رشد شرکت‌های مختلف در راستای معرفی محصولات جدید، به ویژه در حوزه پلیمرها، حلال‌ها و مواد شیمیایی زیستی، به وضوح نشان از گسترش این صنعت دارد. شرکت‌ها در کنار ارتقاء کیفیت محصولات، تلاش دارند تا با توجه به نیازهای روز بازار، محصولات جدید و با ارزش افزوده بالا تولید کنند. این اقدامات نه تنها به بهبود رقابت‌پذیری این شرکت‌ها در بازار داخلی و جهانی کمک خواهد کرد بلکه موجب جذب سرمایه و اشتغال‌زایی در این حوزه خواهد شد.
در 9 ماهه نخست سال جاری، بازار سرمایه شاهد افشائیه‌های متعددی از تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی و شیمیایی در خصوص دریافت مجوز تولید محصول جدید و یا بهره‌برداری از خط تولید جدید بودیم. پتروشیمی جم در تیر ماه سال جاری از بهره‌برداری خط تولید ABS/RUBBER شرکت توسعه پلیمر پادجم خبر داد که به این ترتیب تولید آزمایشی پلیمر GPPS آغاز شد. این طرح در 3 خط تولید 3000، 4000 و 5000 ABS به عنوان طرح ملی در شرکت توسعه پلیمر پادجم به بهره‌برداری رسید.
از دیگر خبر بهره‌برداری از طرح‌های توسعه در تیر ماه سال جاری، طرح تولید زیست پالایشگاه کرمانشاه از شرکت‌های زیرمجموعه گسترش سوخت سبز زاگرس بود. این طرح که در خرداد ماه به صورت آزمایشی به بهره‌برداری رسید، توسط «شگستر» در تیر ماه اطلاع‌رسانی شد. محصولات اصلی طرح زیست پالایشگاه کرمانشاه شامل بایواتانول و کنجاله تخمیری می‌باشد که قراردادهای فروش آن نیز پیشاپیش منعقد گردیده است.
شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران نیز در 9 ماهه نخست سال جاری موفق به کسب پروانه بهره برداری 2 محصول حلال 502 و حلال 503 با ظرفیت تولید 11،000 تن و 6،000 تن گردید. به این ترتیب سبد محصولات «شیران» نیز توسعه یافت. از موفقیت‌های شرکت صنایع بهداشتی ساینا می‌توان به متنوع‌سازی سبد محصولات شوینده اشاره نمود که به این ترتیب توان رقابتی خود را در این صنعت افزایش داد. «ساینا» در 9 ماهه نخست سال جاری از برند جدید خود به نام تجاری «هوم لایف» رو نمایی کرد.
از دیگر شرکت‌های صنعت محصولات شیمیایی که در 9 ماهه نخست سال جاری خبر بهره‌برداری از پروژه جدیدی را منتشر کرد، شرکت پلی اکریل ایران است. این شرکت در رابطه با پروژه تعویض وایندرهای غیر اتوماتیک یارن پلی استر خود خبر داد که به صورت تمام اتوماتیک تغییر یافتند. براساس قرارداد 908،200 یورو ای برای فاز یک تا کنون به صورت کامل پرداخت شده است درحالی که کل هزینه‌های پروژه 1،816،400 یورو مربوط به 4 دستگاه ماشین ریسندگی می‌باشد. باتوجه به هزینه پرداخت شده، «شپلی» موفق به بروزرسانی 2 دستگاه گردیده است که در نیمه نخست سال جاری یکی از دستگاه‌ها به بهره‌برداری رسیده است و شرکت در ادامه قصد بهره‌برداری از ماشین دوم را نیز دارد.
شرکت لعابیران نیز از دیگر شرکت‌های صنعت محصولات شیمیایی است که از تولید محصول جدید خود رو نمایی کرد. «شلعاب» در 9 ماهه نخست سال جاری خط تولید محصول سیلیکات سدیم را به بهره‌برداری رساند و براساس مجوز دریافتی علاوه بر توانایی تولید 6،000 تن سیلیکات سدیم جامد، این شرکت می‌تواند تولید محصول پودر لعاب آماده کاشی و سرامیک خود را به میزان 7،750 تن افزایش دهد؛ درحالی که تا پیش از این مجوز، ظرفیت اسمی این شرکت برای تولید پودر لعاب آماده به میزان 2،250 تن بوده است.
شرکت پتروشیمی ارومیه در آذر ماه سال جاری طرح تولید نیتروژن گوگردی را به بهره‌برداری رساند. این طرح که به بهای تمام شده 400،000 میلیون ریال انجام شد، با داشتن ظرفیت 35 هزار تن محصول نیتروژن گوگردی در سال که عملاً به میزان 30 هزار تن در سال خواهد بود، درآمد براوردی 1،000 میلیارد ریال در سال را برای شرکت به همراه خواهد داشت.