در آخرین روز فروردین ۱۴۰۴، بورس انرژی ایران گزارش ثبت ارزش معاملات روزانه بالغ بر ۹,۸۰۴ میلیارد ریال را منتشر کرد. در این روز، فروش حامل‌های انرژی در رینگ داخلی و بین‌الملل، معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری انرژی، اوراق گواهی ظرفیت و صرفه‌جویی انرژی، و همچنین فروش برق، نقش‌آفرینی پررنگی در شکستن رکوردهای معاملاتی ایفا کردند. شرکت «پالایش نفت اصفهان» به‌عنوان پرفروش‌ترین شرکت رینگ داخلی و بین‌المللی شناخته شد. تحلیلگران معتقدند استمرار رشد این معاملات، نشان‌دهنده افزایش نقش بورس انرژی در اقتصاد کشور و عزم بنگاه‌ها برای شفافیت و صادرات در بازارهای جهانی است.
*ثبت رکورد جدید: ارزش معاملات روزانه نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد ریال
در روز یکشنبه ۳۱ فروردین، بورس انرژی ایران شاهد ثبت مجموع ارزش ریالی معاملات به میزان ۹,۸۰۴ میلیارد ریال بود. این عدد، نه‌تنها نشان‌دهنده پویایی و جذابیت این بازار برای صنایع انرژی و سرمایه‌گذاران است، بلکه به خوبی اهمیت و جایگاه بورس انرژی را در تامین مالی، شفافیت و مبادله حامل‌های مختلف انرژی و محصولات پتروشیمی در کشور تقویت می‌کند.
ارزش معاملات روزانه انعکاس‌دهنده حجم عملیات مالی بین بازیگران حوزه انرژی ایران است که مشتمل بر فروش حامل‌های انرژی در رینگ داخلی و خارجی، دادوستد صندوق‌های سرمایه‌گذاری انرژی، گواهی ظرفیت، اوراق صرفه‌جویی و حجم معاملات برق بوده است.
*رشد معاملات برق: ثبت فروش ۲۲۰.۶ میلیون کیلووات ساعت بر بستر برق آزاد
در این روز، تابلوی فیزیکی برق آزاد پرترافیک‌ترین بخش معاملات به شمار می‌رفت. فروش ۲۲۰ میلیون و ۶۰۰ هزار کیلووات ساعت برق تنها از این تابلو با ثبت ارزش کلی معادل ۶,۸۷۶ میلیارد ریال، سهمی قابل توجه در سبد معاملات روزانه ثبت کرد. این رشد، بیانگر قدرت بالای مصرف و تولید برق در کشور و جذابیت سرمایه‌گذاری در این حوزه است.
حجم معاملات برق در روزهای پایانی هر ماه معمولاً منعکس‌کننده تسویه و بستن قراردادهای مبتنی بر تقاضای صنعتی و حتی صادراتی است؛ مساله‌ای که می‌تواند بیانگر ظرفیت قابل اتکای شبکه برق ایران برای تامین نیاز داخلی و تنوع‌بخشی به الگوهای مصرف باشد.
*شکوفایی معاملات صندوق‌های انرژی: تحرک صندوق فارابی در نماد سینرژی
تابلو صندوق سرمایه‌گذاری در بورس انرژی، میزبان معامله نزدیک به ۴۷ میلیون واحد از صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر کالای انرژی فارابی بود. این معامله در نماد «سینرژی» با ثبت ارزشی معادل ۹۴۸ میلیارد ریال انجام شد و نشان داد ابزارهای مالی جدید همچون صندوق‌های کالایی انرژی توانسته‌اند در جذب سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز و تسهیل‌گران بازار انرژی جایگاه خود را تثبیت کنند.
صندوق‌های مبتنی بر کالای انرژی، امکان مشارکت غیرمستقیم سرمایه‌گذاران خرد و کلان را در سودآوری بازار انرژی فراهم می‌کنند و ضمن تزریق نقدینگی ساختارمند، کمک‌حال توسعه پروژه‌های جدید در صنعت انرژی خواهند بود.
*معاملات اوراق: گواهی ظرفیت و گواهی صرفه‌جویی در کانون توجه فعالان
در همین روز، بازار اوراق بهادار بورس انرژی، میزبان دادوستد یک میلیون و ۴۳۲ هزار ورقه گواهی ظرفیت نقدی شد. ارزش ریالی این معاملات به ۱۴۱.۷ میلیارد ریال رسید. همچنین، ۵۵۷ هزار ورقه گواهی صرفه‌جویی گاز (با نماد گازغیراوج۰۴۰۴) با ارزش کل ۴۱.۷ میلیارد ریال معامله شد.
این ابزارها، با هدف افزایش کارایی مصرف انرژی، تشویق به بهینه‌سازی، و جذب سرمایه‌های سبز طراحی شده‌اند و نقش کلیدی در تحقق سیاست‌های دولت برای مدیریت مکانیزه انرژی و توسعه پایدار ایفا می‌کنند.
*دسته‌بندی عملکرد شرکت‌ها: پالایش نفت اصفهان صدرنشین معاملات رینگ داخلی و بین‌المللی
بررسی داده‌های ثبت‌شده در رینگ داخلی بازار فیزیکی، حکایت از فروش ۲,۸۸۴ تن انواع محصولات و ثبت مجموع ارزش ۱,۱۵۴ میلیارد ریال دارد.
در این روز، شرکت پالایش نفت اصفهان با فروش ۱,۵۶۲ تن حلال ۵۰۳ از طریق دو عرضه مجزا و ثبت ارزش ۷۹۷ میلیارد ریال، موفق شد عنوان برترین فروشنده رینگ داخلی را کسب کند.
پالایش قطران زغالسنگ نیز با فروش هزار تن روغن سنگین قطرانی و ثبت ارزش ۳۲۴ میلیارد ریال، در جایگاه دوم قرار گرفت. این نوع محصولات، مواد پایه برای صنایع پتروشیمی و شیمیایی ایران محسوب می‌شوند و جایگاه مهمی در زنجیره تامین صنایع پایین‌دستی دارند.
در رینگ بین‌الملل، پالایش نفت اصفهان با عرضه هزار تن گاز مایع صادراتی، به ارزش ۲۹۹ میلیارد ریال و با قیمت پایه ۴۲۰ دلار به ازای هر تن، نقش مجموعه‌های ایرانی در بازار صادراتی انرژی را پررنگ‌تر از پیش کرد. صادرات موفق انرژی، به ویژه محصولات پالایشی در شرایط تحریم، نشانه تاب‌آوری و انعطاف بخش خصوصی در بازارهای جهانی است.
*افزایش ثبات در معاملات برق: دادوستد ۴۲۱ میلیون کیلووات ساعت برق در یک روز
بازار برق بورس انرژی در این روز، رکورد دادوستد ۴۲۱,۶۲۵,۵۵۳ کیلووات ساعت را ثبت کرد؛ این میزان در تابلوهای مشتقه، فیزیکی، برق سبز و آزاد مورد دادوستد قرار گرفت و ارزش کل این معاملات بالغ بر ۷,۲۱۹ میلیارد ریال بود. این آمار بیانگر رشد پایدار معاملات برق، افزایش اعتماد نیروگاه‌ها و مصرف‌کنندگان عمده به سازوکار بورس و نقش آن به‌عنوان یک پلتفرم ملی و بین‌المللی در توزیع انرژی است.
*مهم‌ترین عرضه‌های پیش‌رو در بورس انرژی: صادرات نفت و متانول در کانون توجه
نگاهی به اعلام بورس انرژی برای روز دوشنبه، اول اردیبهشت ۱۴۰۴، چشم‌انداز عرضه گسترده و متنوع انرژی را به تصویر می‌کشد:
- عرضه صادراتی ۳۰ هزار تن نفتای سبک و ۲۸۰ هزار بشکه نفت سفید از شرکت نفت ستاره خلیج فارس در رینگ بین‌الملل
- صادرات ۱۲ هزار تن گاز مایع توسط شرکت پالایش نفت آبادان
- عرضه داخلی متانول توسط پتروشیمی زاگرس و شیراز، هر کدام به میزان ۲,۲۰۰ تن
- عرضه‌های سنگین داخلی از سوی آبادان: شامل ۴ هزار تن نفتای سبک، ۳ هزار تن ال‌سی‌او، و ۳ هزار تن سی‌او
حجم و تنوع عرضه‌های پیش‌رو نشان‌دهنده رشد ظرفیت‌های تولید کشور و تلاش تولیدکنندگان برای حضور فعال در بازارهای بین‌المللی با تکیه بر بورس انرژی است. این برنامه‌ریزی‌ها، آثار گسترده‌ای بر ارزآوری، افزایش اشتغال و ارتقای فناوری در صنایع پتروشیمی ایران خواهد داشت.
*بورس انرژی، شفافیت، تاب‌آوری و حرکت به سوی توسعه پایدار
شاخص‌های معاملاتی بورس انرژی ایران در پایان فروردین ۱۴۰۴، نویدبخش تحرکات مثبت در صنایع استراتژیک کشور است. ثبت ارزش بالای معاملات در بخش برق، پتروشیمی، اوراق صرفه‌جویی، و صندوق‌های کالایی، گواه آن است که بورس انرژی نقش خود را فراتر از بستر صرفاً معاملاتی و در قامت یک ابزار سیاست‌گذاری اقتصادی ایفا می‌کند.
تنوع ابزارهای مالی عرضه شده، مشارکت فزاینده شرکت‌های عمده، و رویکرد صادرات‌محور بنگاه‌های بزرگ همچون پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت آبادان، همگی نشانه‌های ظرفیت بالای داخلی و پتانسیل ارزآوری بیشتر برای اقتصاد کشور است. افزوده شدن حجم بالای معاملات برق و ابزارهای نوآورانه مالی، سیگنال روشنی برای سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران است تا منابع مالی، انسانی و تکنولوژیک بیشتر را روانه این بازار کنند.
در نهایت، رونق بورس انرژی افزون بر تقویت شفافیت و مقابله با اقتصاد غیررسمی، پیامی قدرتمند برای بازارهای جهانی مبنی بر تاب‌آوری اقتصاد ایران و قابلیت اثرگذاری آن بر روندهای منطقه‌ای و جهانی انرژی دارد.