*گام بلند مس سونگون در صیانت از محیط زیست
شرکت ملی صنایع مس ایران با آغاز عملیات اجرایی کارخانه تصفیه زهاب اسیدی در معدن مس سونگون در ابتدای سال ۱۴۰۴، اقدام مهمی را در راستای حفاظت از محیط زیست منطقه و مقابله با آلودگی آب‌های سطحی صورت داد. این پروژه نه تنها یک دستاورد زیست‌محیطی محسوب می‌شود، بلکه با بکارگیری فناوری‌های پیشرفته، می‌تواند به عنوان یک الگوی ملی در حوزه مدیریت پسماندهای معدنی معرفی شود.
*حذف آلاینده‌ها و حفاظت از رودخانه پخیرچای
هدف اصلی این پروژه، جلوگیری از ورود زهاب اسیدی دامپ‌های باطله به رودخانه پخیرچای و حذف آلاینده‌های ناشی از آن است. با اجرای این کارخانه، کیفیت آب رودخانه به طور قابل ملاحظه‌ای بهبود یافته و نگرانی‌های زیست‌محیطی مربوط به آلودگی آب برطرف خواهد شد.
*پروژه‌ای پیشرو در بازیابی و استحصال مس
همزمان با تصفیه زهاب اسیدی، این پروژه شامل طرح بازیابی و استحصال مس موجود در زهاب نیز می‌شود. این فرآیند با استفاده از روش‌های شیمیایی و فیلتراسیون انجام خواهد شد و به ارزش افزوده اقتصادی پروژه کمک خواهد کرد. این رویکرد دوگانه، هم چالش زیست‌محیطی را برطرف می‌سازد و هم فرصت‌های اقتصادی جدیدی ایجاد می‌کند.
*الگویی فناورانه و ملی با اجرای قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص)
این کارخانه به دلیل وسعت، پیچیدگی‌های فنی و بکارگیری فناوری‌های نوین، نخستین پروژه در نوع خود در صنعت معدن کشور به شمار می‌رود. اجرای این طرح مهم به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) سپرده شده است، که نشان از اهمیت و ابعاد ملی این پروژه دارد.
*جدول زمانی اجرای پروژه
مدت زمان در نظر گرفته شده برای تکمیل و راه‌اندازی این پروژه ۳۶ ماه است. این دوره شامل ۲۴ ماه برای انجام عملیات اجرایی و ۱۲ ماه برای دوره راهبری و بهره‌برداری آزمایشی خواهد بود. برنامه‌ریزی دقیق زمانی، ضامن اتمام پروژه در موعد مقرر و آغاز هرچه سریع‌تر فعالیت تصفیه خانه خواهد بود.
*ویژگی‌های برجسته و فناوری‌های بکار رفته
این پروژه از ویژگی‌های فنی قابل توجهی برخوردار است. استفاده از سیستم ترسیب شیمیایی در چهار مرحله تخصصی، احداث مخازن با حجم بالا (۶۰۰۰ مترمکعبی)، طراحی دقیق و مهندسی شده خطوط انتقال زهاب، و بکارگیری سیستم‌های مانیتورینگ آنلاین برای پایش مستمر کیفیت آب، از جمله این ویژگی‌ها هستند. این فناوری‌ها، کارایی و اثربخشی فرآیند تصفیه را تضمین می‌کنند.
*دهه ها تلاش برای حل پایدار آلودگی در سونگون
مسیر حل معضل آلودگی در منطقه سونگون، داستانی بیش از یک دهه تلاش است. نخستین نشانه‌های زهاب اسیدی در اوایل دهه ۱۳۹۰ مشاهده شد و از آن زمان مجتمع مس سونگون با همکاری دانشگاه تبریز، اقدامات موقتی مانند احداث حوضچه‌های آرامش و بسترهای زئولیتی را برای کاهش آلودگی آغاز کرد. این اقدامات اولیه، پایه‌ای برای راه‌حل دائمی و فناورانه فعلی بوده‌اند.
*نیاز به راه‌حل دائمی با افزایش حجم باطله
با گذشت زمان و افزایش حجم باطله‌های معدنی، غلظت آلاینده‌ها نیز افزایش یافت و مشخص شد که راهکارهای موقتی دیگر پاسخگو نیستند. این وضعیت، ضرورت احداث یک تصفیه‌خانه دائمی و پیشرفته را بیش از پیش نمایان ساخت.
*پیچیدگی‌های فنی و لزوم مطالعات دقیق
پروژه احداث تصفیه‌خانه زهاب اسیدی به دلیل پیچیدگی‌های فنی و نداشتن نمونه مشابه در کشور، نیازمند مطالعات گسترده و دقیق بود. انتخاب فناوری مناسب، طراحی فرآیندهای پیچیده تصفیه و اخذ مجوزهای متعدد، مراحل دشواری را در پیشبرد این طرح ایجاد کرد که با موفقیت طی شده‌اند.
*تعهد شرکت مس به حفاظت از منابع طبیعی
آغاز عملیات اجرایی این پروژه نشان‌دهنده تعهد جدی شرکت ملی صنایع مس ایران به حفاظت از منابع طبیعی و ارتقاء استانداردهای زیست‌محیطی است. این شرکت، حفظ محیط زیست را بخشی جدایی‌ناپذیر از برنامه‌های توسعه‌ای خود می‌داند و در این راستا سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی را انجام می‌دهد. این پروژه، شاهدی بر این مدعاست.
***
پروژه احداث کارخانه تصفیه زهاب اسیدی در مس سونگون، فراتر از یک اقدام زیست‌محیطی صرف است. این طرح نشان‌دهنده بلوغ صنعتی و مسئولیت‌پذیری شرکت ملی صنایع مس ایران در قبال محیط زیست و جامعه است. با حذف آلاینده‌ها و بهبود کیفیت آب رودخانه پخیرچای، این پروژه به حفظ اکوسیستم منطقه کمک شایانی خواهد کرد. از بعد اقتصادی نیز، بازیابی مس از زهاب نه تنها هزینه‌های تصفیه را کاهش می‌دهد، بلکه به افزایش تولید و درآمدزایی شرکت نیز منجر خواهد شد. همکاری با قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) نیز نشان‌دهنده اهمیت ملی پروژه و بکارگیری ظرفیت‌های داخلی در اجرای آن است. این پروژه می‌تواند به عنوان الگویی موفق برای سایر معادن کشور در زمینه مدیریت پسماند و حفاظت از محیط زیست مورد استفاده قرار گیرد. این دستاورد، نقطه عطفی در تاریخچه فعالیت‌های زیست‌محیطی شرکت مس و یک موفقیت بزرگ برای صنعت معدن کشور است.