*ظرفیت‌های نوین بازار سرمایه؛ موتور تأمین مالی پایدار شهرداری‌ها
حمید یاری، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، روز چهارشنبه، ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، در یک نشست مشترک با معاونان عمرانی شهرداری‌ها، شهرداران مراکز استان‌ها، معاونان کلانشهرها و مدیران بانک شهر، ظرفیت‌های متنوع بازار سرمایه را برای تأمین مالی شهرداری‌ها و دهیاری‌ها تشریح کرد. این نشست که با هدف بررسی راهکارهای نوین تأمین مالی شهرداری‌ها در محل وزارت کشور برگزار شد، فرصتی برای بیان توانمندی‌ها و ابزارهای موجود در بازار سرمایه ایران برای توسعه اقتصادی و مدیریت شهری فراهم کرد.
*شهرداری‌ها؛ نقش کلیدی در توسعه و رفاه اجتماعی
حمید یاری با اشاره به اهمیت شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به عنوان نهادهای اجرایی محلی اظهار داشت: “این نهادها نقشی حیاتی در توسعه زیرساخت‌ها، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، و گسترش رفاه اجتماعی ایفا می‌کنند.” وی تأکید کرد که تأمین مالی پایدار برای پروژه‌های شهری، لازمه موفقیت شهرداری‌ها در تحقق برنامه‌های کلان مرتبط با توسعه فضای شهری است.
*ابزارهای بازار سرمایه؛ راهکاری موثر برای شهرداری‌ها
معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس با اشاره به اقدامات مؤثر این سازمان گفت: “طی سالیان گذشته ما تلاش کرده‌ایم ابزارهای مالی متنوعی در بازار سرمایه ایجاد کنیم که قابلیت تأمین مالی پروژه‌های شهرداری‌ها را دارند.” وی ادامه داد که این ابزارها شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصصی در حوزه‌های شهری و مدل‌های مشارکت عمومی-خصوصی می‌شوند که امکان ترکیب با سایر ابزارهای مالی برای پوشش کامل نیازهای شهرداری‌ها را فراهم آورده‌اند.
*تأمین مالی جمعی؛ تجربه جهانی با نتایج موفق
یاری با اشاره به تجربه جهانی در زمینه تأمین مالی جمعی گفت: “بسیاری از پروژه‌های شهری در سطح بین‌المللی با استفاده از مدل‌های تأمین مالی جمعی اجرایی شده‌اند.” به گفته وی، این مدل‌ها، علاوه بر تأمین منابع مالی برای پروژه‌های شهری، مشارکت جدی شهروندان در توسعه زیرساخت‌ها را به همراه دارد. او نمونه‌هایی از پروژه‌های موفق مانند کاشت درخت در اوهایو، توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری در هلند، و بازسازی فضاهای عمومی در آلمان را مثال زد. وی اعلام کرد که در ایران نیز بیش از ۱۲۳۰ طرح از طریق این روش تأمین مالی شده‌اند.
*رشد ابزارهای مالی؛ جهشی در انتشار اوراق شهرداری‌ها
یاری با ارائه آمارهای رشد چشمگیر انتشار اوراق شهرداری‌ها در سال‌های اخیر گفت: “در سال ۹۷ تنها ۲ همت اوراق شهرداری‌ها از طریق بازار سرمایه پذیرش شده بود اما این رقم در سال گذشته به ۱۱.۸ همت افزایش یافت.” این روند نشان‌دهنده استقبال فزاینده شهرداری‌ها از ابزارهای موجود در بازار سرمایه برای تأمین مالی پروژه‌های عمرانی و خدماتی است.
*رفع موانع و تسهیل شرایط؛ حمایت سازمان بورس از تأمین مالی شهرداری‌ها
وی به مصوبه شورای عالی بورس در تاریخ ۱۰ مهرماه سال گذشته اشاره کرد که شرایط پذیرش اوراق شهرداری‌ها در بازار سرمایه را تسهیل کرده است. طبق این مصوبه، حداکثر ۵ درصد از نصاب مجاز سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت منتشر شده توسط دولت، می‌تواند به خرید اوراق منتشر شده توسط شهرداری‌ها با تضمین سازمان برنامه و بودجه اختصاص یابد. این اقدام سبب افزایش جذابیت این نوع ابزار مالی برای سرمایه‌گذاران شد.
*شفافیت مالی؛ الزامی برای همکاری بیشتر شهرداری‌ها و بازار سرمایه
معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس، خواستار افشای منظم و دقیق صورت‌های مالی شهرداری‌ها شد و گفت: “چنین اقدامی، امکان بررسی مسائل مرتبط با تأمین مالی در چارچوب وظایف قانونی سازمان بورس را فراهم می‌کند.” وی تأکید کرد که شفافیت بیشتر در افشای اطلاعات مالی و عملکرد شهرداری‌ها، زمینه‌ای برای افزایش اعتماد بازار سرمایه به این نهادها و همکاری گسترده‌تر خواهد بود.
*برنامه‌ریزی مشترک برای معرفی ظرفیت‌های شهرداری‌ها
یاری از برنامه مشترکی خبر داد که قرار است با همکاری کانون نهادهای سرمایه‌گذاری طراحی شود. این برنامه به معرفی ظرفیت‌های شهرداری‌ها به فعالان بازار سرمایه اختصاص دارد و هدف آن، ایجاد تعامل مؤثر میان شهرداری‌ها و سرمایه‌گذاران برای تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی و خدماتی است.
*ایجاد زیرساخت‌های جدید برای تأمین مالی نوآورانه
وی به ظرفیت ابزارهایی نظیر گواهی صرفه‌جویی انرژی و امکان ورود شرکت‌های وابسته به شهرداری‌ها به بازار سرمایه از طریق فرآیند IPO اشاره کرد. این ابزارها، علاوه بر افزایش منابع مالی شهرداری‌ها، می‌توانند به توسعه پایدار و افزایش شفافیت حوزه‌های مرتبط با مدیریت شهری کمک کنند.
***
نشست مشترک معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس با مدیران ارشد شهری، نشان‌دهنده عزم جدی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار سرمایه در تأمین مالی پایدار شهرداری‌هاست. ابزارهای مالی نوین که در سال‌های اخیر طراحی شده‌اند، نه تنها امکان اجرای پروژه‌های عمرانی در مقیاس بزرگ را فراهم می‌آورند، بلکه از نظر اقتصادی و اجتماعی نیز حائز اهمیت هستند. استفاده از تأمین مالی جمعی و مشارکت عمومی-خصوصی به عنوان مدل‌های جهانی، گامی مؤثر در راستای افزایش مشارکت شهروندان و کاهش وابستگی به بودجه‌های دولتی خواهد بود.
از سوی دیگر، افزایش جذابیت ابزارهای مالی مرتبط با شهرداری‌ها، توسعه ظرفیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری شهری، و شفافیت مالی، پیش‌شرط‌هایی برای جلب همکاری بیشتر بازار سرمایه با شهرداری‌ها هستند. با ادامه چنین رویکردی، انتظار می‌رود شهرداری‌ها بتوانند با بهره‌گیری هوشمندانه و هدفمند از ظرفیت‌های مالی موجود، ایفای نقش مؤثرتری در توسعه زیرساخت‌های شهری و بهبود کیفیت زندگی شهروندان داشته باشند.