*طرح جامع مدیریت آب؛ الگویی نوین در صنعت مس کشور
اکبر نجف پور، معاون پروژه آب و باطله مجتمع مس سونگون اعلام کرد که طرح جامع مدیریت آب این مجتمع در راستای سیاست های زیست محیطی شرکت ملی صنایع مس ایران و با هدف بازیافت و بازچرخانی بخش عمده ای از آب مصرفی اجرا شده است. این اقدام نمادی از عزم جدی شرکت در مسیر تولید و توسعه پایدار و انطباق با استانداردهای زیست محیطی به شمار می رود.
*اهداف چندگانه طرح جامع آب
بر اساس توضیحات نجف پور، طرح جامع آب اهداف مختلفی را دنبال می کند تا با ارتقاء سیستم مدیریت منابع آب، میزان مصرف آب را به حداقل رسانده و چرخه بازیافت آب را تکمیل کند. در این طرح، اثرات زیست محیطی نیز مطابق با آخرین استانداردهای جهانی مطالعه و ارزیابی شده است.
*تامین آب و انباشت باطله برای طرح های توسعه ای
معاون پروژه آب و باطله مجتمع مس سونگون تشریح کرد که این طرح در راستای نیل به هدف افزایش تولید مس کاتدی شرکت ملی صنایع مس ایران، وظیفه تامین آب و انباشت باطله را برای طرح های توسعه ای و مطابق با استانداردهای بین المللی زیست محیطی بر عهده دارد. با بهره گیری از روش هایی همچون تیکنراسیون و فیلتراسیون باطله و نیز احداث محل انباشت باطله سد رسوب گیر، میزان آب مصرفی با توجه به افزایش تولید، به حداقل می رسد.
*برنامه ریزی استخراج و تولید در مجتمع سونگون
نجف پور در خصوص اثرات و برنامه های طرح جامع آب بر مجتمع مس سونگون توضیح داد که برنامه ریزی استخراج معدن مس سونگون بر اساس استخراج 7 میلیون تن در 6 سال نخست و 14 میلیون تن در سال های بعدی انجام گرفته است. در حال حاضر نیز طرح های توسعه تغلیظ فازهای 3 و 4 سونگون در دست اجرا می باشد. فرآیند تغلیظ سنگ معدن مس نیاز شدیدی به آب دارد که بخش عمده ای از مصرف آب کارخانه تغلیظ از آب بازیافت شده از مواد باطله معدنی تامین می شود.
*سیستم های کلیدی مدیریت آب و باطله
وی تاکید کرد که سیستم تامین و انتقال آب، ذخیره سازی و شبکه توزیع، دفع و انباشت باطله، استحصال آب از مواد باطله معدنی و سیستم برگشت آب از سد باطله از بخش های اساسی و کلیدی در مجتمع های تولید مس، از جمله مجتمع مس سونگون، محسوب می شود که طراحی و اجرای دقیق آن از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
*دستیابی به استفاده حداکثری از آب موجود
معاون پروژه آب و باطله مجتمع مس سونگون تصریح کرد که با توجه به نیاز بخش تولید و توسعه در مجتمع مس سونگون به آب به عنوان یکی از پارامترهای مهم تولید کنسانتره، این طرح با استفاده از روش های نوین آب گیری از باطله، از جمله ارتقاء تیکنرها، به استفاده حداکثری از آب موجود در چرخه تولید دست یافته است.
*منابع متنوع تامین آب خام
در پاسخ به سوال درباره نحوه تامین آب مورد نیاز مجتمع مس سونگون، نجف پور گفت که در حال حاضر آب خام مورد نیاز فازهای موجود از محل سد حاجیلر چای با ظرفیت 10 میلیون متر مکعب در سال تامین می شود. این مجتمع با هدف تامین آب خام مورد نیاز طرح های توسعه ای خود اقدام به ایجاد زیرساخت هایی برای تولید پایدار آب از محل تصفیه خانه پساب شهرستان اهر و شهرستان مرند به ترتیب با ظرفیت 5.5 میلیون متر مکعب و 5.3 میلیون متر مکعب در سال کرده است. تامین مابقی آب خام مورد نیاز مجتمع نیز از محل پتانسیل های موجود در منطقه در دستور کار قرار دارد.
*پیشرفت 79 درصدی پروژه ترفیع سد باطله
معاون پروژه آب و باطله مجتمع مس سونگون با اشاره به پروژه های موجود ذیل طرح جامع آب این مجتمع خاطرنشان کرد که در حال حاضر پروژه های زیادی در حوزه طرح جامع آب تعریف و برنامه ریزی شده است. با عنایت به اولویت های تعیین شده، جهت حفظ پایداری تولید در مجتمع و ایجاد ظرفیت در سدهای باطله، ترفیع مرحله پنجم بدنه سد باطله جزء پروژه های اولویت دار بوده و با پیشرفت 79 درصدی در حال انجام است.
*توسعه زیرساخت های پروژه تغلیظ فاز 3
وی افزود که ایجاد زیرساخت های مدیریت آب و باطله پروژه تغلیظ فاز 3 و کارخانجات تولید کاتد سونگون جزو طرح های اولویت دار است. در حوزه مدیریت تامین و انتقال آب این دو پروژه و همچنین مدیریت و انتقال باطله حاصل از کارخانه تغلیظ فاز 3، چهار پروژه تعریف شده که به تناسب پیشرفت پروژه تغلیظ فاز 3 سونگون، این پروژه ها نیز در حال اجرا هستند.
*گام بلند در مسیر توسعه پایدار
نجف زاده در پایان با تاکید بر اینکه طرح هایی از این دست، نشان دهنده اراده شرکت ملی صنایع مس ایران برای پیوند موثر میان تولید، محیط زیست و آینده نگری در صنعت مس کشور است، گفت که در پرتو اجرای طرح جامع آب در مجتمع مس سونگون، نه تنها بخش عمده ای از آب مصرفی در چرخه تولید بازیافت و دوباره مورد استفاده قرار می گیرد، بلکه با اتکا به منابع نوین نظیر پساب های شهری و ارتقاء زیرساخت های مدیریت باطله، این مجتمع موفق شده است گامی بلند در مسیر توسعه پایدار، کاهش فشار بر منابع آبی منطقه و انطباق با استانداردهای زیست محیطی جهانی بردارد.
***
طرح جامع مدیریت آب مجتمع مس سونگون نمونه ای موفق از پیاده سازی تکنولوژی های نوین بازچرخانی آب در صنعت معدن کشور محسوب می شود. با تمرکز بر بازیافت و استفاده مجدد از آب در چرخه تولید، این پروژه نه تنها بهره وری مصرف آب را افزایش داده، بلکه زمینه توسعه پایدار تولید مس را در کشور فراهم کرده است. پیشرفت 79 درصدی پروژه ترفیع سد باطله و برنامه ریزی برای تولید 14 میلیون تن مواد معدنی در سال، نشان دهنده قابلیت های رو به رشد این مجتمع در تامین نیازهای آتی صنعت مس کشور است. استفاده از منابع آبی متنوع شامل پساب شهری و بهره گیری از فناوری های پیشرفته، الگویی قابل تعمیم برای سایر مجتمع های معدنی کشور ارائه می دهد.
