بانک توسعه صادرات ایران در خط مقدم نوآوری‌های تأمین مالی زنجیره تأمین: از اوراق گام تا فکتورینگ دیجیتال
در عصر تحولات شگرف دیجیتال و نیاز روزافزون بنگاه‌های اقتصادی به راهکارهای مالی چابک و کارآمد، بانک توسعه صادرات ایران با نگاهی استراتژیک به آینده، نقشی پیشرو در توسعه و پیاده‌سازی ابزارهای نوین تأمین مالی زنجیره تأمین (Supply Chain Finance – SCF) ایفا می‌کند. این بانک با هدف تسهیل فرایندهای مالی، افزایش نقدینگی و تقویت توان رقابتی کسب‌وکارها، بر توسعه ابزارهایی چون اوراق گام و فکتورینگ تمرکز ویژه‌ای دارد.
۱. اهمیت یکسان‌سازی مفاهیم و توسعه زیرساخت‌ها
جناب آقای هادی حیدری، معاون فناوری اطلاعات و برنامه‌ریزی بانک توسعه صادرات ایران، در تشریح اقدامات این بانک، بر اهمیت حیاتی یکسان‌سازی کلمات کلیدی و مفاهیم در حوزه تأمین مالی زنجیره تأمین تأکید ورزید. وی با اشاره به ابلاغ دستورالعمل SCF و معرفی ابزارهای مرتبط به شبکه بانکی کشور، بیان کرد: «بر اساس هدف‌گذاری‌های دقیق و مدونی که در سطح داخلی بانک توسعه صادرات ایران صورت‌گرفته، اقدامات بسیار مؤثر و چشمگیری در زمینه توسعه فرایندها و ایجاد زیرساخت‌های فناوری اطلاعات مورد نیاز برای پیاده‌سازی این ابزارها انجام شده است.»
۲. اوراق گام؛ سنگ بنای تحول دیجیتال در تأمین مالی
معاون فناوری اطلاعات و برنامه‌ریزی بانک توسعه صادرات ایران ادامه داد: «تمرکز اصلی و استراتژیک بانک توسعه صادرات ایران بر شناسایی، مهندسی مجدد و طراحی فرایندهایی است که منجر به شکل‌گیری یک سیستم مدیریت فرایندهای کسب‌وکار (BPM) جامع و کارآمد خواهد شد. در این میان، یکی از برجسته‌ترین و کلیدی‌ترین این فرایندها، مربوط به اوراق گام (گواهی اعتبار مولد) است. ارائه چهارچوب فرایندی دقیق و استاندارد برای اوراق گام، به عنوان پایه اصلی و زیربنای تحول دیجیتال و مکانیزه‌کردن فرایندهای تأمین مالی در بانک توسعه صادرات ایران محسوب می‌شود.»
۳. چهارچوب جامع تأمین مالی زنجیره تأمین
آقای حیدری با اشاره به ساختار کلی و ابعاد چهارچوب فرایندی در حوزه تأمین مالی زنجیره تأمین اظهار داشت: «این ساختار جامع، چهار حوزه کلیدی و به هم پیوسته را در بر می‌گیرد که شامل تأمین مواد اولیه، فرآیند تولید، توزیع محصولات و خدمات، و نهایتاً تأمین مالی مورد نیاز در هر یک از این مراحل است. درک صحیح و توجه دقیق به این چهار حوزه، برای بهره‌برداری بهینه از ابزارهای مالی مرتبط با SCF ضروری است.»
۴. بازیگران کلیدی و تمرکز بر گردش نقدینگی
معاون فناوری اطلاعات و برنامه‌ریزی بانک توسعه صادرات ایران، تأمین مالی زنجیره تأمین را دارای سه ضلع اصلی و تعیین‌کننده شامل خریدار، فروشنده و مؤسسه مالی (بانک) دانست و گفت: «تمرکز اصلی و هدف مشترک این بازیگران بر بهینه‌سازی گردش نقدینگی و تسهیل فرآیندهای پرداخت در طول زنجیره است. این امر به طور مستقیم منجر به بهبود چشمگیر نقدینگی و تقویت بنیه مالی بنگاه‌های اقتصادی فعال در زنجیره‌های تأمین خواهد شد.»
۵. سبد متنوع ابزارهای نوین SCF در بانک توسعه صادرات
ایشان ابزارهای فعلی و در حال توسعه در حوزه SCF در بانک توسعه صادرات ایران را شامل موارد زیر عنوان کرد:
- اوراق گام: به عنوان یکی از محوری‌ترین ابزارها.
- اعتبار اسنادی الکترونیک (e-LC): برای تسهیل و تسریع تجارت داخلی و خارجی.
- فکتورینگ (تأمین مالی مبتنی بر مطالبات): برای تبدیل سریع مطالبات به نقدینگی.
- کارت‌های اعتباری متصل به اوراق گام: افزایش انعطاف‌پذیری و سهولت استفاده از اوراق گام.
- برات الکترونیک: جایگزینی مدرن برای بروات کاغذی.
آقای حیدری افزود: «در خصوص اوراق گام، تمامی فرایندها از مرحله پیش از صدور، مرحله صدور، مدیریت در زمان سررسید و همچنین مرحله پس از عبور مشتری (در صورت انتقال یا تنزیل)، به صورت کامل و با جزئیات دقیق، طراحی، مدلسازی و ترسیم شده‌اند.»
۶. الزام بانک مرکزی و مزایای چشمگیر اوراق گام
هادی حیدری با تأکید بر اهمیت این موضوع خاطرنشان کرد: «بنا بر اعلام و تأکید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک توسعه صادرات ایران مکلف است حتماً در سال ۱۴۰۴ از ابزارهای مالی نوین، به ویژه اوراق گام، برای ارائه خدمات بهتر، سریع‌تر و کارآمدتر به مشتریان خود در زنجیره‌های مشخص تأمین استفاده نماید.» وی در پایان، تأمین مالی سریع و ارزان، و بهبود قابل توجه گردش نقدینگی زنجیره تأمین را از مهم‌ترین مزایا و دستاوردهای به‌کارگیری اوراق گام برشمرد.
***
اقدامات بانک توسعه صادرات ایران در زمینه توسعه و پیاده‌سازی ابزارهای نوین تأمین مالی زنجیره تأمین، نشان‌دهنده عزم جدی این بانک برای همگامی با روندهای جهانی و پاسخگویی به نیازهای روزافزون اقتصاد کشور است. تمرکز بر اوراق گام به عنوان یک ابزار کلیدی، در کنار توسعه سایر ابزارها مانند فکتورینگ و اعتبار اسنادی الکترونیک، افق روشنی را برای تسهیل مبادلات تجاری، افزایش شفافیت و بهبود کارایی در زنجیره‌های تأمین ترسیم می‌کند. این تحول دیجیتال، نه تنها به نفع مشتریان بانک و بنگاه‌های اقتصادی خواهد بود، بلکه به رشد و پویایی کل اقتصاد کشور نیز کمک شایانی خواهد کرد.