عزم دولت چهاردهم برای تحول اقتصادی: معدن، جایگزین استراتژیک نفت
دکتر محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، در نشستی مهم با شورای معاونین سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، از راهبرد کلان دولت چهاردهم برای ایجاد تحولی بنیادین در اقتصاد کشور از طریق جایگزینی بخش معدن به جای نفت خبر داد. وی با تاکید بر اهمیت حیاتی ایمیدرو در افزایش تولید ناخالص داخلی، این سازمان را پیشران این تغییر استراتژیک خواند.
ایران، گنجینه عناصر طبیعی؛ فرصتی برای رهایی از خام‌فروشی
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به ظرفیت‌های کم‌نظیر و خدادادی ایران، تصریح کرد: “ایران تمامی عناصر طبیعی جدول مندلیف را به صورت کامل دارد که کمتر کشوری از چنین مزیت خدادادی برخوردار است.” وی این مزیت را شانسی بزرگ برای کشور دانست تا با یک استراتژی آگاهانه و تحولی اساسی، علمی و کارشناسی، خود را از خام‌فروشی رها کرده و ارزش افزوده واقعی را در داخل ایجاد کند. دکتر عارف با یادآوری تحقیرهای دوران پیش از انقلاب، بر عزت امروز ایران در تصمیم‌گیری مستقلانه در خصوص منابع طبیعی خود تاکید کرد.
تکمیل زنجیره ارزش و ممنوعیت خام‌فروشی؛ مسیر تحقق ثروت ملی
دکتر عارف با قاطعیت اعلام کرد: “ما باید صادرات مواد خام را کلاً ممنوع کنیم. تولید باید به ثروت تبدیل شود و مردم این ثروت را روی سفره‌شان احساس کنند. به آن می‌گویند ثروت ملی.” وی تاکید کرد که زنجیره ارزش صنعت و معدن باید کامل شود و نباید اجازه داد هیچ‌یک از حلقه‌های میانی این زنجیره تضعیف شود. این رویکرد، هدفگذاری برای رساندن زنجیره ارزش به حداکثر کشش در تولید ثروت ملی است.
ضرورت رفع موانع بوروکراتیک و میدان دادن به خلاقیت
معاون اول رئیس‌جمهور، بوروکراسی را بزرگترین مانع فعالیت‌های بخش معدن و صنعت دانست و اظهار داشت: “ما هنوز نتوانستیم بوروکراسی حاکم بر این بخش را از بین ببریم. نتوانستیم فضا برای خلاقیت و نوآوری بدهیم.” وی کاغذبازی و قلم‌فرسایی ناشی از سیستم بوروکراتیک را بخشی از ناترازی‌ها و مشکلات خواند که باید با جدیت برطرف شوند. دکتر عارف تاکید کرد که ثبت سفارش برای برخی شرکت‌ها در چند روز و برای برخی دیگر ماه‌ها طول می‌کشد که این رویه باید اصلاح شود.
مقابله با فساد پنهان و تسهیل سرمایه‌گذاری
دکتر عارف با بیان اینکه “هنر انتقاد نیست، هنر نشان دادن راه‌حل است”، به فسادهای ریز و پنهانی که مانع رشد هستند، اشاره کرد و گفت: “هر مانعی برای رشد شما فساد است. فساد فقط ردوبدل کردن پول نیست. آیا آزار دادن مردم فساد نیست؟ آیا اینکه یک سرمایه را یک سال مسدود کنیم و معطل بگذاریم بدتر از این نیست که به آن سرمایه دست نزنیم؟” وی بر لزوم تسهیل صدور مجوزها، از جمله مجوزهای محیط زیستی، تاکید کرد و از سازمان حفاظت محیط زیست خواست راهکارهای صدور مجوز را پیش پای صنعت و معدن قرار دهد.
نقش محوری بخش خصوصی و لزوم سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد دلاری
معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اهمیت توجه ویژه به بخش صنعت و معدن در برنامه هفتم پیشرفت و حمایت مقام معظم رهبری از بخش تولید، اعلام کرد: “برای تحقق اهداف تولیدی در کشور نیاز به منابع و سرمایه‌گذاری تا ۲۰۰ میلیارد دلار داریم که می‌توان از طریق سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و همچنین ایرانیان خارج از کشور منابع مورد نیاز تحقق اهداف برنامه هفتم پیشرفت را تامین کنیم.” وی خواستار تشویق بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در این بخش شد، به طوری که منافع آن‌ها تامین گردد.
ایمیدرو، پیشتاز توسعه معدنی و نیازمند حمایت
دکتر عارف ضمن قدردانی از اقدامات و دستاوردهای ایمیدرو با راهبردهای خوب و کارشناسانه، اظهار امیدواری کرد که با وجود کارشناسان برجسته و زبده در این بخش، شاهد تحولات اساسی علمی و کارشناسی باشیم. وی با اشاره به اینکه وزارت صمت همواره در کشور پیشتاز بوده است، از ایمیدرو نیز چنین انتظاری داشت و تاکید کرد که اکثر مشکلات این سازمان با وجود کارشناسان برجسته قابل حل است.
توسعه اکتشافات و نوسازی؛ الزامات ارتقای جایگاه جهانی
معاون اول رئیس‌جمهور بر لزوم توجه جدی‌تر به بحث اکتشاف معادن و رفع موانع ساختگی تاکید کرد و خواستار تشویق صندوق‌های مالی و بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه شد. وی افزود: “باید ماشین‌آلات و تجهیزات و همچنین ناوگان کشتیرانی و حمل و نقل نوسازی شود و بهره‌وری را از اکتشاف و استخراج تا بهره‌برداری در کارخانه‌ها را افزایش دهیم تا جایگاه کشور در اکتشاف و استخراج در دنیا ارتقا یابد.”
دیدگاه وزیر صمت و رئیس هیئت عامل ایمیدرو
در این جلسه، سیدمحمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت، با بیان اینکه ایمیدرو به دلیل مزیت معدن در کشور نقش ویژه خود را علیرغم مشکلات موجود به خوبی ایفا کرده است، گفت: “ماموریت‌های ذاتی سازمان‌های توسعه‌ای همانند ایمیدرو، کمک به پیشبرد برنامه‌های توسعه‌ای معدن در کشور است.” وی افزود ایمیدرو به دلیل پراکندگی در سطح کشور قادر است علاوه بر افزایش تولید ناخالص داخلی به ارتقای عدالت اجتماعی کمک شایانی کند.
محمد آقاجانلو، رئیس هیئت عامل ایمیدرو نیز گزارشی از پروژه‌های تکمیل شده با راهبری این سازمان، اقدامات در راستای کمک به توسعه متوازن و صادرات غیرنفتی، تحقق اهداف برنامه هفتم از طریق سرمایه‌گذاری و ارتقای بهره‌وری، جذب سرمایه‌گذار در فعالیت‌های اکتشافی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها ارائه کرد.
نگاه به آینده: رشد دو برابری بخش معدن
دکتر عارف با اشاره به سهم ۱۳ درصدی بخش معدن در برنامه هفتم پیشرفت، هدفگذاری برای دو برابر شدن این سهم در برنامه هشتم پیشرفت را مطرح کرد. وی با تاکید بر جبران عقب‌ماندگی‌ها در برخی بخش‌های صنعتی مانند نیمه‌هادی‌ها، عزم دولت برای توسعه متوازن و پایدار با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی را اعلام نمود.
***
تاکید معاون اول رئیس‌جمهور بر راهبرد جایگزینی معدن به جای نفت، نقطه عطفی در سیاست‌گذاری اقتصادی کشور محسوب می‌شود که پتانسیل ایجاد تحولی شگرف در ساختار تولید ناخالص داخلی و افزایش درآمدهای غیرنفتی را دارد. این استراتژی با تمرکز بر تکمیل زنجیره ارزش و ممانعت از خام‌فروشی، به دنبال خلق ثروت واقعی و پایدار و توزیع منافع آن در سطح جامعه است. موفقیت این راهبرد در گرو جذب سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد دلاری، رفع قاطعانه موانع بوروکراتیک، توانمندسازی بخش خصوصی و توسعه جهشی اکتشافات و فناوری‌های نوین معدنی است. تحقق این اهداف، ایران را به یک بازیگر قدرتمند در عرصه جهانی معدن و صنایع معدنی تبدیل کرده و امنیت اقتصادی کشور را در بلندمدت تضمین خواهد کرد.