صیانت از حقوق سرمایه‌گذاران؛ مأموریت بنیادین نهاد ناظر
حجت اله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، در جلسه مشترک با اعضای کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی، به تشریح ماموریت‌های اصلی نهاد ناظر پرداخت. وی تاکید کرد که هدف غایی و اصلی بازار سرمایه، کمک به افزایش نرخ تشکیل سرمایه در اقتصاد کشور است. به گفته صیدی، این هدف مهم تنها زمانی محقق می‌شود که سرمایه‌گذار اطمینان یابد که از حقوق قانونی او به طور کامل صیانت خواهد شد.
رئیس سازمان بورس، حفاظت از حقوق سهامداران را دومین ماموریت کلیدی این نهاد عنوان کرد و افزود: «زمانی که صحبت از سهامدار «خرد» یا «حقیقی» به میان می‌آید، وظیفه ما سنگین‌تر می‌شود، زیرا این گروه به حمایت بیشتری نیازمند است.» وی سهامداران خرد را شامل اقشار مختلف جامعه مانند معلمان، پرستاران، دندانپزشکان یا کارمندانی دانست که پس‌انداز خود را به بازار سرمایه وارد کرده‌اند. صیدی خاطرنشان کرد که حقوق سهامداران عمده نیز باید حفظ شود، اما آن‌ها به دلیل دسترسی بهتر به منابع و رسانه‌ها، توانایی پیگیری بیشتری دارند. ابزار اصلی سازمان برای حفاظت از حقوق تمام سهامداران، ایجاد شفافیت و افزایش کارایی بازار است.
نقش اطلاعات دقیق در شکل‌گیری بازاری منصفانه
صیدی با تاکید بر اهمیت شفافیت اطلاعاتی، گفت: «اگر افشای اطلاعات شرکت‌ها به موقع و دقیق صورت نگیرد، عدم تقارن اطلاعاتی ایجاد می‌شود.» این پدیده به نوبه خود مانع از شکل‌گیری یک فضای معاملاتی منصفانه برای همه فعالان بازار خواهد شد. وی همچنین هشدار داد که انتشار اطلاعات بی‌کیفیت و غیرمستند می‌تواند به گمراهی سرمایه‌گذاران و اتخاذ تصمیمات اشتباه منجر شود. از این رو، سازمان بورس بر لزوم انتشار اطلاعات مستند و متقن توسط همه ناشران تاکید جدی دارد.
همکاری با مجلس و چشم‌انداز رشد بازار
رئیس سازمان بورس از نقش مجلس شورای اسلامی، به ویژه کمیسیون اصل 90، در حمایت از بازار سرمایه قدردانی کرد. وی تصویب قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها را یک گام بزرگ و استراتژیک برای توسعه اقتصاد کشور و بازار سرمایه دانست. بر اساس این قانون، فرآیندهای مربوط به تشکیل شرکت‌های پروژه، راه‌اندازی صندوق پروژه و انتشار اوراق مرتبط با آن تسهیل و آغاز شده است.
صیدی ابراز امیدواری کرد که با تداوم این پشتیبانی‌ها، اندازه بازار سرمایه به جایگاه واقعی خود در اقتصاد ملی دست یابد. او توضیح داد: «امیدواریم با راهنمایی و پشتیبانی مجلس به بازاری برسیم که اندازه آن به 100 درصد تولید ناخالص داخلی ارتقا یابد. در حال حاضر، ارزش بازار سرمایه ما حدود 110 تا 120 میلیارد دلار است که تنها یک‌چهارم GDP کشور را تشکیل می‌دهد.» وی افزود که پذیرش شرکت‌های جدید، خصوصاً بنگاه‌های کوچک و متوسط، و تسهیل تأمین مالی برای آن‌ها، مسیر رشد بازار را هموارتر خواهد کرد.
بازگشت اعتماد عمومی؛ دغدغه اصلی سازمان بورس
حجت اله صیدی تصریح کرد: «مهم‌ترین دغدغه امروز همکاران ما در سازمان بورس، موضوع اعتماد مردم است. وظیفه ذاتی ما این است که این اعتماد را حفظ کرده و بیش از پیش تقویت کنیم.» وی با بیان اینکه در بازار سرمایه تحلیل‌ها باید مبتنی بر داده‌های دقیق باشد، به آمار مستند اشاره کرد و گفت: «تعداد افرادی که در سال حداقل 12 معامله انجام می‌دهند و فعال بورسی محسوب می‌شوند، از حدود 800 هزار نفر به بیش از 2 میلیون نفر رسیده است.» به عقیده وی، این رشد چشمگیر در کنار افزایش ارزش و حجم معاملات، نشانه‌ای روشن از بازگشت اعتماد مردم به بورس است.
رویکرد واحد نظارتی و ارائه برنامه‌های راهبردی
رئیس سازمان بورس بر رویکرد یکسان نهاد ناظر در قبال تمام ارکان بازار، اعم از دولتی یا بخش خصوصی، تاکید کرد. وی به عنوان مثال گفت: «اگر دولت برنامه انتشار اوراق خود را به درستی ارائه نکند یا بازارگردان معرفی ننماید، اجازه انتشار صادر نمی‌شود.» صیدی همچنین اعلام کرد که 7 برنامه مشخص برای ساماندهی بازار اوراق بدهی به کمیسیون اقتصادی دولت ارائه شده است. این برنامه‌ها مورد تأیید و حمایت رئیس جمهور و معاون اول ایشان نیز قرار گرفته است.
توسعه ابزارهای مالی برای مدیریت ریسک‌های متنوع
یکی دیگر از ماموریت‌های سازمان، توسعه ابزارهای متنوع برای مدیریت ریسک عنوان شد. صیدی گفت: «در بازاری که هم افراد ریسک‌پذیر و هم افراد ریسک‌گریز حضور دارند، باید ابزارهای متناسب برای هر دو گروه فراهم باشد.» وی افزود که صندوق‌های درآمد ثابت برای سرمایه‌گذاران کم‌ریسک و ابزارهایی مانند صندوق‌های اهرمی و بخشی برای فعالان ریسک‌پذیر طراحی شده است. او با تاکید بر شفافیت بالای بازار سرمایه گفت: «اگرچه فساد در هیچ کجای دنیا صفر نیست، اما به دلیل وجود اطلاعات کامل و شفاف، بازار سرمایه یکی از پاک‌ترین و سالم‌ترین بازارهای مالی کشور است.»
شاخص‌ها به مثابه دماسنج بازار، نه ابزار کنترل
صیدی در تشریح نقش شاخص‌های بورسی از یک استعاره استفاده کرد و گفت: «وظیفه ما بالا بردن یا پایین آوردن شاخص نیست. ما مانند سازمان هواشناسی عمل می‌کنیم؛ کار ما گرم یا سرد کردن هوا نیست، بلکه نشان دادن دقیق دمای هواست تا مردم بتوانند تصمیم درست بگیرند.» وی افزود که روند هم‌زمان رشد شاخص هم‌وزن و شاخص شناور آزاد در دوره 8 ماه گذشته، نشان می‌دهد که سهام شرکت‌های کوچک و بزرگ به طور هماهنگ رشد کرده‌اند و عموم سهامداران بازده مناسبی کسب نموده‌اند.
ارتقای سواد مالی و مدیریت ریسک‌های سیستماتیک
رئیس سازمان بورس در پایان به دو موضوع مهم دیگر اشاره کرد. نخست، برنامه‌های جدی سازمان برای ارتقای سواد مالی مردم و فعالان بازار جهت افزایش آگاهی آن‌ها نسبت به ابزارهای مالی و ریسک‌های موجود. دوم، تفکیک ریسک‌های بازار به دو دسته؛ ریسک‌های سیستماتیک مانند تحولات روابط بین‌المللی و ناترازی‌های کلان اقتصادی، و ریسک‌های غیرسیستماتیک که از طریق آموزش و ابزارهای متنوع قابل کنترل و مدیریت هستند.
***
نشست رئیس سازمان بورس با کمیسیون اصل 90 مجلس، اقدامی مهم در راستای افزایش شفافیت و پاسخگویی نهاد ناظر به قوه مقننه و عموم مردم است. تاکید مکرر حجت اله صیدی بر «بازگرداندن اعتماد» و «صیانت از حقوق سهامدار خرد» نشان‌دهنده درک عمیق چالش‌های پس از ریزش بازار در سال‌های گذشته است. ارائه آمار رشد تعداد فعالان بازار از 800 هزار به 2 میلیون نفر، یک استراتژی ارتباطی هوشمندانه برای نمایش بهبود نسبی و بازگشت تدریجی خوش‌بینی به بازار است. هدف‌گذاری برای رساندن ارزش بازار سرمایه به 100 درصد GDP، یک چشم‌انداز بلندپروازانه است که در صورت تحقق، می‌تواند نقش بازار سرمایه را از یک بازار ثانویه به موتور اصلی تأمین مالی اقتصاد کشور تبدیل کند و از فشار بر سیستم بانکی بکاهد. این امر مستلزم ثبات در سیاست‌های کلان اقتصادی، کنترل تورم و تداوم حمایت‌های قانونی از بازار سرمایه است.