رشد کمی در برابر کیفیت: چالش بزرگ انرژی‌های تجدیدپذیر کره جنوبی
صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر در کره جنوبی با یک واقعیت متناقض و قابل تأمل روبرو شده است. با وجود اینکه ظرفیت اسمی نصب‌شده برای تولید انرژی‌های پاک طی یک دهه گذشته رشد خیره‌کننده 6 برابری را تجربه کرده است، اما آمارها نشان می‌دهد که میزان برق پاکی که عملاً به شبکه سراسری تزریق شده و به دست مصرف‌کنندگان نهایی می‌رسد، تنها 3 برابر افزایش یافته است. بر اساس یک گزارش تحلیلی جدید از سوی «موسسه اقتصاد انرژی و تحلیل مالی» (IEEFA)، این شکاف عمیق میان ظرفیت اسمی و تولید واقعی، ریشه در 3 مانع یا گلوگاه ساختاری و اساسی دارد که توسعه کیفی این صنعت را متوقف کرده است.
گلوگاه اول: زیرساخت‌های فرسوده و عقب‌مانده شبکه برق
اولین و شاید مهم‌ترین مانع، وضعیت زیرساخت‌های شبکه انتقال و توزیع برق کشور است. سرعت توسعه و نوسازی شبکه برق به هیچ وجه نتوانسته با سرعت ساخت نیروگاه‌های جدید تجدیدپذیر همگام شود. این تأخیر لجستیکی نه تنها مانعی جدی برای یکپارچه‌سازی کامل و مؤثر ظرفیت‌های جدید انرژی پاک در شبکه است، بلکه یک تهدید راهبردی برای آینده صنعتی کره جنوبی نیز محسوب می‌شود. صنایع فوق پیشرفته این کشور مانند اکوسیستم‌های تولید نیمه‌هادی و مراکز داده عظیم هوش مصنوعی، نیازی حیاتی به برق پایدار و باکیفیت دارند و شبکه فعلی قادر به تضمین این نیاز در آینده نخواهد بود.
گلوگاه دوم و سوم: ناکارآمدی قراردادها و ضعف سیستم تعهدات
دومین مشکل به سیستم پیچیده، دوگانه و گران‌قیمت قراردادهای خرید مستقیم برق (PPA) بازمی‌گردد. این سیستم که به شرکت‌های خصوصی اجازه خرید مستقیم برق از تولیدکنندگان پاک را می‌دهد، به قدری ناکارآمد است که کره جنوبی را در این حوزه حدود 15 سال از کشورهای پیشرو عقب انداخته است. این عقب‌ماندگی چالش‌های جدی برای شرکت‌های صادرات‌محور ایجاد کرده که برای حفظ بازارهای جهانی باید به اهداف زیست‌محیطی مانند RE100 متعهد باشند. همزمان، «استاندارد سبد انرژی تجدیدپذیر (RPS)» نیز به عنوان سومین مانع عمل می‌کند. این سیستم به شرکت‌های بزرگ تولیدکننده برق اجازه می‌دهد به جای سرمایه‌گذاری برای ساخت نیروگاه‌های جدید، صرفاً با خرید «گواهی‌های انرژی تجدیدپذیر (REC)» از بازار، تعهدات قانونی خود را انجام دهند؛ روشی که کمکی به رشد واقعی تولید برق پاک نمی‌کند.
راهکار: اصلاحات جامع برای گذار از بحران
برای عبور از این موانع، گزارش IEEFA راهکارهای مشخصی را پیشنهاد می‌دهد. در حوزه شبکه، دولت باید به صورت پیشگیرانه در نوسازی سرمایه‌گذاری کند، انحصار شرکت دولتی برق کره (KEPCO) را از طریق اصلاحات بازار بشکند و از ابزارهایی چون مشارکت دولتی-خصوصی و مشوق‌های مالیاتی بهره ببرد. برای رفع نواقص دیگر، دولت کره در حال برنامه‌ریزی برای ساده‌سازی و یکپارچه‌سازی سیستم PPA و همچنین تغییر سیستم RPS به سمت یک مدل مناقصه مستقیم دولتی است. این تغییرات تضمین می‌کند که تعهدات شرکت‌ها به ساخت و تولید واقعی برق پاک منجر شود، نه صرفاً خرید گواهی روی کاغذ.
***
تجربه کره جنوبی یک درس مدیریتی مهم برای تمام کشورهایی است که در مسیر گذار انرژی قرار دارند. این گزارش به وضوح نشان می‌دهد که تمرکز صرف بر افزایش ظرفیت اسمی تولید (ساخت نیروگاه) بدون توجه به زیرساخت‌های مکمل (شبکه برق) و اصلاحات ساختاری (بازار برق و قوانین)، به نتایج مطلوب و پایدار منجر نخواهد شد. موفقیت در این عرصه نیازمند یک رویکرد جامع و سه‌بعدی است: نوسازی فیزیکی شبکه، ایجاد یک بازار کارآمد و منعطف برای برق پاک، و طراحی سیستم‌های نظارتی هوشمند که تولید واقعی را تشویق کنند. بدون این اصلاحات همزمان، سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه انرژی پاک به پتانسیل کامل خود دست نخواهند یافت.