هدف‌گذاری استراتژیک برای تغییر ترکیب بازار بدهی
حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، در نشستی با اعضای مجمع کارآفرینان ایران، یک هدف‌گذاری کلان را برای آینده بازار سرمایه ترسیم کرد. او تاکید نمود که باید سهم اوراق بخش خصوصی، اوراق تولیدی و ابزارهای مشابه در بازار بدهی به 50 درصد افزایش یابد. این در حالی است که به گفته وی، در حال حاضر نسبت این اوراق به شدت نامتوازن است. تنها 13 درصد از اوراق منتشر شده به بخش خصوصی تعلق دارد و 87 درصد آن به تأمین مالی و پوشش مخارج دولت اختصاص یافته است.
پیچیدگی و حساسیت بالای بازار سرمایه به اخبار
رئیس سازمان بورس با اشاره به وجود ذی‌نفعان متعدد با منافع بعضاً متضاد، پیچیدگی تصمیم‌گیری در این بازار را یادآور شد. او برای نمایش حساسیت بالای بازار به اخبار، یک مثال عینی ارائه داد. به گفته صیدی، در صبح روز دوشنبه بازار با روند بسیار خوبی آغاز شد و در مرحله پیش‌گشایش، تقاضا تقریباً 2 برابر عرضه بود. این روند مثبت تا حدود ساعت 9:30 ادامه یافت اما انتشار ناگهانی یک خبر از سوی شورای رقابت مبنی بر عدم افزایش قیمت خودرو و یک خبر غیررسمی دیگر درباره توقف عرضه خودرو در بورس کالا، روند بازار را کاملاً معکوس کرد و شاخص را به مسیر نزولی بازگرداند.
کسب موافقت رئیس‌جمهور برای حمایت از بازار
صیدی در بخش دیگری از سخنان خود به پیگیری‌های صورت گرفته در سطح کلان دولت اشاره کرد. او توضیح داد که در جلسه‌ای اختصاصی با محوریت بازار سرمایه، چندین درخواست مشخص را با آقای دکتر پزشکان مطرح کرده است. خوشبختانه، رئیس‌جمهور با برخی از این درخواست‌ها موافقت کرده و حمایت خود را اعلام نموده است، هرچند برخی مسائل نیازمند پیگیری‌های همزمان در بخش‌های دیگر است.
اعلام آمادگی برای تسهیل ورود شرکت‌های جدید
رئیس سازمان بورس در پاسخ به درخواست یکی از کارآفرینان برای تسهیل فرآیند ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه، از وجود برنامه مشخص در این زمینه خبر داد. او تاکید کرد: «ما برای عرضه‌های اولیه (IPO) هم کاملاً آماده‌ایم و از آن استقبال می‌کنیم.» صیدی همچنین اشاره کرد که در حال حاضر، ارزش بازار سرمایه ایران تقریباً معادل یک چهارم تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور است.
چالش سودآوری؛ کلید رشد ارزش واقعی شرکت‌ها
یکی از مهم‌ترین مسائل مطرح شده توسط حجت‌اله صیدی، چالش سودآوری پایین در بسیاری از شرکت‌های بورسی بود. او توضیح داد که بسیاری از این شرکت‌ها برای احداث یک مجموعه مشابه، به سرمایه‌ای معادل 2 تا 3 برابر ارزش فعلی بازارشان نیاز دارند. با این وجود، به دلیل سودآوری پایین، بازار ارزش کمتری برای آن‌ها قائل است. به عنوان مثال، شرکتی که تأسیس آن به 5,000 میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد، در بازار تنها 3,000 میلیارد تومان ارزش‌گذاری می‌شود. این شکاف ارزشی به دلیل سودآوری نامناسب و در مواردی حتی وجود زیان انباشته است. او نتیجه گرفت که بهبود عملکرد و افزایش شفافیت در شرکت‌ها می‌تواند ارزش آن‌ها را چندین برابر کند.
***
اظهارات رئیس سازمان بورس نشان‌دهنده یک تغییر نگرش راهبردی برای کاهش اتکای دولت به بازار بدهی و هدایت منابع به سمت بخش تولیدی است. هدف‌گذاری برای رساندن سهم اوراق خصوصی به 50 درصد، در صورت تحقق، می‌تواند به تعمیق بازار سرمایه و تأمین مالی پایدار برای کارآفرینان منجر شود. با این حال، تأکید بر چالش سودآوری شرکت‌ها، پاشنه آشیل این برنامه را نمایان می‌سازد و موفقیت این چشم‌انداز را به شدت به سیاست‌های کلان اقتصادی گره می‌زند. رفع موانع قیمت‌گذاری دستوری و ایجاد ثبات در محیط کسب‌وکار، پیش‌نیازهای اصلی برای بهبود سودآوری و جذابیت شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاران است. در نهایت، تسهیل ورود شرکت‌های جدید در کنار بهبود عملکرد شرکت‌های موجود، می‌تواند ارزش واقعی بازار سرمایه را به جایگاه متناسب با اقتصاد ملی نزدیک‌تر کند.