*بحران عرضه و سقوط نرخ‌های پالایش
صنعت جهانی مس با یک چالش ساختاری جدی روبرو است. کمبود عرضه کنسانتره در بازار، تعادل سنتی را برهم زده و نرخ‌های تصفیه و پالایش (TC/RC) را به شدت تحت فشار قرار داده است. گزارش‌های مؤسسه تحلیل بازار CRU و فعالان صنعتی تأیید می‌کنند که این روند نزولی در ماه آوریل شتاب بیشتری گرفته است. رقابت شدید در مزایده‌های معدنی و خریدهای تهاجمی بازرگانان، عامل اصلی این وضعیت است که باعث شده بخش بزرگی از محموله‌ها به جای کارخانه‌های ذوب، به بازرگانان تخصیص یابد.
*فروشندگان کنسانتره، حاکمان جدید بازار
در پی تنگنای عرضه، فروشندگان کنسانتره ابتکار عمل را کاملاً در دست گرفته‌اند. آنها با استفاده از این موقعیت ممتاز، قراردادهایی را با پریمیوم منفی در سطوح بی‌سابقه به امضا می‌رسانند. این وضعیت به گونه‌ای است که نرخ‌های TC/RC از محدوده‌های مثبت سنتی عبور کرده و به محدوده سه‌رقمی منفی نزدیک شده‌اند. ارزیابی دقیق مؤسسه CRU نشان می‌دهد که میانگین نرخ‌های معامله شده میان معدن‌کاران و بازرگانان در ماه آوریل به حدود منفی 68 دلار در هر تن (معادل منفی 6.8 سنت در هر پوند) سقوط کرده است.
*ثبت رکوردهای منفی در معاملات جهانی
نمونه‌های متعددی از این معاملات منفی در بازار به ثبت رسیده است. در ابتدای آوریل، یک محموله 20 هزار تنی از معدن لوس پلامبرس با نرخ‌های منفی 58 دلار و منفی 61 دلار به دو بازرگان فروخته شد. همزمان با کنفرانس جهانی مس CESCO در شیلی، 40 تن کنسانتره از معادن Highland Valley و Antamina B در بازه منفی 65 تا منفی 85 دلار معامله شد. علاوه بر این، مزایده شرکت Teck برای تحویل محموله در نیمه دوم سال 2025 با نرخ نهایی حیرت‌انگیز منفی 100 دلار در هر تن بسته شد.
*تداوم روند نزولی و قراردادهای آتی
این روند در سایر معاملات نیز به وضوح دیده می‌شود. یک محموله استاندارد شیلیایی با نرخ منفی 66 دلار به فروش رفت. شرکت Collahuasi نیز بسته‌های 20 هزار تنی خود را به دلیل عیار بالای طلا با نرخ منفی 91 دلار واگذار کرد. معدن Quellaveco بسته‌های 20 هزار تنی را با نرخ منفی 75 دلار فروخت. در پایان آوریل نیز مزایده‌هایی برای معادن Constancia، Cadia و Mission برگزار شد. شرکت دولتی Codelco نیز برای چهار فصل آینده بسته‌های 10 هزار تنی عرضه کرده است که نرخ قراردادهای نیمه دوم 2025 در محدوده منفی 80 دلار نهایی شده‌اند.
***
سقوط نرخ‌های TC/RC به قلمرو منفی، یک دگرگونی ساختاری در زنجیره تأمین مس و نشانه یک بحران عمیق برای صنعت ذوب است. این پدیده توازن قدرت را به طور کامل از واحدهای پالایش به سمت تولیدکنندگان کنسانتره منتقل کرده است. در عمل، حاشیه سود کارخانه‌های ذوب که حلقه میانی حیاتی در تولید مس تصفیه‌شده هستند، از بین رفته است. تداوم این وضعیت می‌تواند به کاهش ظرفیت تولید، تعطیلی واحدهای ذوب با هزینه‌های بالاتر و در نهایت کمبود مس تصفیه‌شده در بازارهای جهانی منجر شود. این شرایط شکنندگی بالای زنجیره تأمین فلزات استراتژیک را در برابر اختلالات بخش معدن به نمایش می‌گذارد.