واکنش بازار سرمایه به تنش‌های سیاسی
به گفته گوهر صادق‌نیا، مدیرعامل سبدگردان آگاه، هفته پایانی خردادماه با انتظارات مثبت دیپلماتیک آغاز شد اما تنش‌های نظامی ورق را برگرداند. این رویدادها به نوسانات شدید در قیمت دارایی‌ها در سطح بین‌المللی منجر شد. در واکنش به این شرایط، نهاد ناظر برای کاهش پیامدهای هیجانی، معاملات بازار را متوقف کرد تا ابعاد موضوع را بررسی کند.
صندوق‌های درآمد ثابت؛ راهکاری برای عبور از بحران
صادق‌نیا تاکید کرد که در شرایط توقف معاملات، تداوم فعالیت صندوق‌های درآمد ثابت اقدامی اجتناب‌ناپذیر بود. این تصمیم با هدف تامین سرمایه در گردش فعالان حقوقی و تامین نیازهای معیشتی سرمایه‌گذاران حقیقی اتخاذ شد. بنابراین، این صندوق‌ها به عنوان تنها بخش فعال بازار، به فعالیت خود ادامه دادند و نقش مهمی در حفظ جریان نقدینگی ایفا کردند.
مدیریت فشار فروش و بازگشت به تعادل
در دو روز ابتدایی بحران، صندوق‌های درآمد ثابت با فشار فروش سنگین و خروج قابل توجه نقدینگی مواجه شدند. با این حال، در روزهای پایانی هفته، وضعیت معاملات به تعادل نسبی رسید و حتی ورود جریان نقد خالص مثبت نیز ثبت شد. اگرچه در مجموع حدود 4.5 درصد از کل واحدهای این صندوق‌ها ابطال شد، اما با فروکش کردن تنش‌ها، اقبال به این ابزار مالی دوباره افزایش یافت.
نقش محوری سبدگردان‌ها در مدیریت بحران
شرکت‌های سبدگردان در این دوره نقش بسیار مهمی در مدیریت بحران و حفظ ثبات ایفا کردند. آنها با استفاده از استراتژی‌های بازارگردانی، به ویژه در روزهای پرنوسان، برای تنظیم عرضه و تقاضا تلاش کردند. این نهادهای مالی با وجود چالش‌های بی‌سابقه مانند تهدیدهای سایبری، با شفافیت و قاطعیت از تمام ابزارهای خود برای صیانت از حقوق سرمایه‌گذاران استفاده نمودند.
سنجش عملکرد مدیران صندوق‌ها در شرایط اضطراری
مدیرعامل سبدگردان آگاه توضیح داد که مدیران صندوق‌ها علاوه بر پرداخت به موقع سودهای نقدی تعهدشده، عملکردی ارزنده در حفظ نقدشوندگی صندوق‌ها داشتند. از این رو، معاملات هفته گذشته آزمونی تعیین‌کننده برای سنجش کارایی بازارگردانی هر صندوق و ارزیابی میزان اعتماد سهامداران به آنها به شمار می‌رود.
تغییر رفتار سرمایه‌گذاران از هیجان به احتیاط
رفتار سرمایه‌گذاران در این دوره از هیجان‌زدگی اولیه به سمت احتیاط و محافظه‌کاری تغییر جهت داد. با بازگشت تدریجی نقدینگی و عملکرد قابل دفاع نهادهای مالی، بازار به تدریج در مسیر تثبیت قرار گرفت. این موضوع نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران به ابزارهای کم‌ریسک مانند صندوق‌های درآمد ثابت روی آورده‌اند.
چشم‌انداز کوتاه‌مدت و میان‌مدت بازار
انتظار می‌رود در کوتاه‌مدت، بازار در وضعیت احتیاط باقی بماند و اقبال به ابزارهای کم‌ریسک افزایش یابد. در میان‌مدت، با بهبود شرایط سیاسی، احتمال بهبود تدریجی اعتماد سرمایه‌گذاران و افزایش حجم معاملات وجود دارد. نقش‌آفرینی فعالانه‌تر بانک مرکزی و وزارت اقتصاد برای ساماندهی بازار در این دوره بسیار حیاتی است.
لزوم سیاست‌گذاری فعال و اطلاع‌رسانی موثر
تجربه جهانی نشان می‌دهد که عبور از بحران‌های مشابه نیازمند حضور همه‌جانبه بانک مرکزی و وزارت اقتصاد است. اتخاذ سیاست‌های متناسب و اطلاع‌رسانی مؤثر می‌تواند به بازگشت تعادل به بازار سرمایه کمک کند. اعلام رسمی سیاست‌های ارزی، تداوم عرضه ارز در سامانه نیما و انتشار آمارهای شفاف، نقش مؤثری در بازگشت اعتماد به بازار ایفا خواهد کرد.
***
تحلیل مدیرعامل سبدگردان آگاه نشان می‌دهد که صندوق‌های درآمد ثابت در بحران اخیر، نقش یک لنگرگاه امن برای بازار سرمایه را ایفا کردند. این ابزارها با تامین نقدشوندگی در شرایط توقف معاملات، از بروز بحران عمیق‌تر جلوگیری کرده و اعتماد سرمایه‌گذاران را حفظ نمودند. عملکرد موفق شرکت‌های سبدگردان در مدیریت این چالش، بلوغ و کارایی این نهادهای مالی را به اثبات رساند. بازگشت جریان نقدینگی مثبت به این صندوق‌ها در پایان دوره بحران، بیانگر آن است که بازار در حال حرکت به سمت ثبات و ارزیابی دارایی‌ها بر اساس متغیرهای بنیادی است. این تجربه، اهمیت توسعه ابزارهای مالی کم‌ریسک را برای افزایش تاب‌آوری بازار سرمایه در برابر شوک‌های خارجی برجسته می‌سازد.