*طیف گسترده ابزارهای مالی برای انواع سرمایه‌گذاران
سازمان بورس و اوراق بهادار، ابزارهای سرمایه‌گذاری متنوعی را متناسب با درجات مختلف ریسک‌پذیری افراد طراحی کرده است. علی‌اکبر ایرانشاهی، رئیس مرکز نظارت بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، توضیح داد که این ابزارها از گزینه‌های بسیار محتاطانه تا موارد پرریسک را شامل می‌شوند. برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز، صندوق‌های با درآمد ثابت و صندوق‌های تضمین اصل سرمایه در دسترس هستند. در سوی دیگر، صندوق‌های اهرمی برای افراد ریسک‌پذیر طراحی شده‌اند تا پاسخگوی نیازهای تمام فعالان بازار باشند.
*تشریح ساختار و عملکرد صندوق‌های اهرمی
صندوق‌های اهرمی به عنوان ابزاری با ریسک بالا، از دو نوع سهامدار تشکیل شده‌اند. یونیت‌هلدرهای عادی نقش تأمین‌کننده مالی یا وام‌دهنده را دارند، در حالی که یونیت‌هلدرهای ممتاز ریسک سرمایه‌گذاری را می‌پذیرند. ماهیت این صندوق‌ها عمدتاً کوتاه‌مدت است و معامله‌گران در زمان پیش‌بینی رشد بازار وارد آن‌ها می‌شوند. ایرانشاهی تأکید کرد که صندوق اهرمی ریسک سرمایه‌گذاری را در مقایسه با زمانی که فرد مستقیماً از اهرم استفاده می‌کند، به شکل قابل توجهی تعدیل و مدیریت می‌کند.
*شفافیت اطلاعات و مسئولیت‌پذیری سرمایه‌گذار
نهاد ناظر بر شفافیت عملکرد صندوق‌ها تأکید دارد و اطلاعات مهمی را به صورت دوره‌ای منتشر می‌کند. پرتفوی صندوق‌ها به صورت ماهانه و بازدهی آن‌ها نیز به طور شفاف در دسترس عموم قرار می‌گیرد. با وجود بیش از 500 صندوق فعال در بازار، مسئولیت نهایی انتخاب بر عهده خود سرمایه‌گذار است. سرمایه‌گذاران باید بر اساس ارزیابی عملکرد گذشته مدیران صندوق‌ها تصمیم‌گیری کنند و نهاد ناظر را مسئول انتخاب‌های خود ندانند.
*ایجاد رقابت سالم میان مدیران صندوق‌ها
مقررات‌گذاری سازمان بورس مبتنی بر عملکرد مدیران صندوق‌ها است. این رویکرد باعث ایجاد رقابت شدیدی میان مدیران برای جذب سرمایه شده است. به طوری که حتی تفاوت‌های جزئی در بازدهی، مانند کسب بازدهی 1 درصدی بیشتر، برایشان اهمیت پیدا می‌کند. این رقابت سالم به نفع سرمایه‌گذاران تمام شده و از بروز مشکلات دیگر جلوگیری می‌کند. همچنین، کارمزد معاملات در صندوق‌ها بسیار پایین‌تر از سهام عادی است و سازوکار جلوگیری از معاملات غیرمعمول، احتمال تخلفاتی مانند بازگشت کارمزد را به حداقل رسانده است.
*نقش حمایتی صندوق‌ها در شرایط بحرانی بازار
صندوق‌های سرمایه‌گذاری نه تنها ابزاری برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم هستند، بلکه در شرایط خاص وظیفه مراقبت از کلیت بازار را نیز بر عهده دارند. به عنوان نمونه، در روزهای با فشار فروش بالا، صندوق‌ها نباید به عنوان اولین فروشندگان عمل کنند و به جو روانی منفی دامن بزنند. در بحران 7 تیرماه، صندوق‌ها با حمایت صندوق توسعه بازار، توانستند ضمن فروش بخشی از سهام، نقدینگی لازم برای پاسخ به ابطال یونیت‌ها را فراهم آورند. این اقدام نشان‌دهنده نقش حمایتی و مسئولانه این نهادهای مالی در شرایط حساس بازار است.
***
اظهارات رئیس مرکز نظارت بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بیانگر رویکرد سازمان بورس برای توسعه بازار سرمایه از طریق ابزارهای متنوع و استاندارد است. با ارائه محصولاتی از درآمد ثابت تا اهرمی، بازار در حال پاسخگویی به نیاز تمام پروفایل‌های ریسک است که این امر عمق بازار را افزایش می‌دهد. تأکید بر شفافیت اطلاعات، مسئولیت‌پذیری سرمایه‌گذار و ایجاد رقابت سالم میان مدیران، نشان‌دهنده حرکت به سمت یک بازار کارآمدتر است. نقش دوگانه صندوق‌ها به عنوان ابزار سرمایه‌گذاری و نهاد حمایتی در بحران‌ها، اهمیت استراتژیک آن‌ها را در حفظ ثبات و نقدشوندگی بازار سرمایه ایران برجسته می‌سازد.