ابزار مالی جدید بورس انرژی برای مقابله با بحران آب
در شرایطی که ایران با تنش شدید آبی و بحران کمبود منابع مواجه است، بازار سرمایه با یک راهکار نوآورانه وارد عمل شده است. به گزارش مدیریت ارتباطات بورس انرژی ایران، ابزار مالی جدیدی با عنوان «گواهی سپرده پساب» به‌زودی در این بورس عرضه خواهد شد. این اقدام می‌تواند فصلی تازه در شیوه مدیریت و تأمین مالی منابع آبی کشور باز کند. این اوراق بهادار، امکان خرید و فروش رسمی پساب تصفیه‌شده و حق استفاده از آن را ممکن می‌سازند.
بحران آب و ضرورت راهکارهای نوآورانه
ایران بر اساس شاخص‌های جهانی، در گروه کشورهای دارای تنش شدید آبی طبقه‌بندی می‌شود. توسعه صنایع آب‌بر و برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، امنیت آبی کشور را به یک تهدید ملی تبدیل کرده است. کارشناسان معتقدند که در چنین وضعیتی، استفاده از ابزارهای مالی مدرن برای مدیریت مصرف و تأمین هزینه‌های بازچرخانی آب، یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. عرضه اوراق گواهی سپرده پساب پاسخی به همین نیاز اساسی است که می‌تواند به بهبود الگوی مصرف صنایع و کشاورزی نیز منجر شود.
گواهی سپرده پساب چگونه عمل می‌کند؟
کارکرد اصلی گواهی سپرده پساب این است که به صاحبان صنایع اجازه می‌دهد به جای برداشت از منابع محدود آب شیرین، نیاز خود را از طریق پساب تصفیه‌شده تأمین کنند. یکی از بزرگترین مزایای این ابزار، ایجاد یک کانال مالی شفاف برای شرکت‌های آب و فاضلاب و پیمانکاران فعال در حوزه تصفیه است. با انتشار و معامله این اوراق، منابع مالی جدید به سمت پروژه‌های زیربنایی آبی هدایت می‌شود و سرمایه‌گذاری در ساخت و توسعه تصفیه‌خانه‌ها و شبکه‌های بازچرخانی آب تسهیل خواهد شد. این فرآیند به طور مستقیم به کاهش فشار بر منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی کمک می‌کند.
فرصتی برای اصلاح الگوی مصرف صنایع بزرگ
تحلیلگران بازار بر این باورند که موفقیت این طرح به میزان استقبال صنایع بزرگ وابسته است. صنایعی مانند فولاد، پتروشیمی و نیروگاه‌ها که همواره به عنوان مصرف‌کنندگان عمده آب شناخته می‌شوند، اکنون فرصت دارند تا بخشی از نیاز آبی خود را از بازار پساب تأمین کنند. این جایگزینی، فشار بر منابع گرانبهای آب شیرین را به شکل قابل توجهی کاهش خواهد داد. در واقع، عرضه گواهی سپرده پساب صرفاً یک نوآوری مالی نیست، بلکه گامی استراتژیک برای مدیریت پایدار منابع آبی کشور است که هم به نفع صنایع و هم به سود محیط‌زیست خواهد بود.
***
عرضه گواهی سپرده پساب در بورس انرژی، یک راهکار اقتصادی هوشمندانه برای یک معضل عمیق اجتماعی-محیط‌زیستی است. این طرح از منظر اقتصادی، با تبدیل پساب به یک دارایی قابل معامله، برای آن ارزش‌گذاری می‌کند و یک بازار جدید می‌آفریند. این بازار به شرکت‌های آب و فاضلاب کمک می‌کند تا برای پروژه‌های زیرساختی خود تأمین مالی کنند و از وابستگی به بودجه‌های دولتی بکاهند. از دیدگاه اجتماعی، این ابزار با ایجاد انگیزه برای صنایع بزرگ جهت استفاده از منابع آبی جایگزین، فرهنگ مصرف بهینه را ترویج می‌دهد و به حفظ منابع آب شیرین برای نسل‌های آینده کمک می‌کند. موفقیت این طرح می‌تواند الگویی برای قیمت‌گذاری و مدیریت سایر منابع طبیعی کمیاب در کشور باشد و مسیر حرکت به سمت اقتصاد سبز را هموارتر سازد.