مفهوم توکن سهام و سازوکار عملکرد آن
توکن‌های سهام به عنوان دارایی‌های دیجیتالی تعریف می‌شوند که بر بستر فناوری بلاک‌چین، مانند اتریوم یا بایننس اسمارت چین، ایجاد می‌گردند. پشتوانه این توکن‌ها، سهام واقعی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس‌های معتبر جهانی است. فرآیند ایجاد این دارایی‌ها توسط پلتفرم‌های معتبر بین‌المللی، مانند FTX یا صرافی‌های غیرمتمرکز، مدیریت می‌شود. در این مدل، یک نهاد مالی ابتدا سهام شرکت‌های بزرگی نظیر اپل یا تسلا را از بورس نزدک خریداری می‌کند. سپس این سهام در یک حساب امانی (Custodian) قفل شده و در مقابل، معادل دیجیتالی آن در قالب توکن منتشر می‌شود. هر توکن نماینده کسری از یک سهم واقعی (برای مثال 0.01 سهم) است و ارزش آن به صورت مستقیم با قیمت سهام اصلی در بازار جهانی نوسان می‌کند.
توکن سهام؛ راهکار سرمایه‌گذاران ایرانی برای عبور از تحریم‌ها
در شرایطی که تحریم‌های مالی دسترسی مستقیم سرمایه‌گذاران ایرانی به بازارهای سهام جهانی را غیرممکن کرده است، توکن‌ها یک راهکار جایگزین فراهم آورده‌اند. اخیراً مشاهده می‌شود که کاربران ایرانی در برخی صرافی‌های ارز دیجیتال داخلی و خارجی به معامله توکن سهام شرکت‌های بزرگی مانند اپل، تسلا و آمازون روی آورده‌اند. این پدیده هرچند به صورت غیررسمی، امکان سرمایه‌گذاری در سهام بین‌المللی را برای ایرانیان ایجاد کرده است. با این حال، این روند یک ریسک بالقوه برای بازار سرمایه ایران نیز محسوب می‌شود، زیرا ممکن است بخشی از سرمایه‌ها به سمت این بازار جدید جذب شوند.
ایجاد یک پل دوطرفه؛ فرصت بورس ایران برای جذب سرمایه جهانی
بورس ایران می‌تواند از این فناوری نوظهور به عنوان یک فرصت طلایی برای تقویت جایگاه خود استفاده کند. پیشنهاد می‌شود که بازار سرمایه ایران با پذیرش شرکت‌های نوآور و استارتاپ‌های بزرگی مانند دیجی‌کالا و دیوار، فرآیند توکن‌سازی سهام آن‌ها را آغاز کند. این اقدام می‌تواند یک پل دوطرفه برای سرمایه‌گذاری ایجاد کند. با ایجاد توکن‌های مبتنی بر بلاک‌چین برای سهام داخلی، امکان خرید و فروش آسان آن‌ها برای سرمایه‌گذاران خارجی فراهم می‌شود. این فرآیند به جذب جریان سرمایه بین‌المللی به بازار ایران منجر شده و به طور قابل توجهی نقدینگی بورس را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، چنین رویکردی به مطرح شدن برندهای ایرانی در سطح جهانی کمک شایانی خواهد کرد.
***
یادداشت مجید شجاعی بر یک تحول پارادایمی در بازارهای مالی تاکید دارد. استفاده از فناوری بلاک‌چین برای توکنیزه کردن سهام، صرفاً یک نوآوری فنی نیست، بلکه یک راهبرد کلان برای عبور از موانع ژئوپلیتیکی مانند تحریم‌ها است. این رویکرد می‌تواند با ایجاد یک کانال شفاف و کارآمد، ریسک سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را کاهش دهد. با این اقدام، بازار سرمایه ایران از یک بازار محلی به یک بازیگر بالقوه در عرصه جهانی تبدیل می‌شود. در نهایت، این فرصت به جای تسهیل خروج سرمایه، زمینه جذب سرمایه بین‌المللی و افزایش عمق استراتژیک اقتصاد کشور را فراهم می‌آورد.
