تغییر ریل بازار پایه با حجم مبنای پویا
شرکت فرابورس ایران با هدف رفع چالش‌های نقدشوندگی و کشف منصفانه قیمت، طرح «حجم مبنای پویا» را اجرایی کرده است. این رویکرد جدید، مکانیزم سنتی و ثابت حجم مبنا را که اغلب منجر به قفل شدن قیمت‌ها می‌شد، متحول می‌کند. در سازوکار پویا، حجم مبنا به صورت هوشمند و متناسب با حجم واقعی معاملات روزانه هر سهم تنظیم می‌شود. به عبارت دیگر، با افزایش استقبال سرمایه‌گذاران از یک سهم، حجم مبنای آن نیز افزایش می‌یابد و در روزهای کم‌رونق، متناسب با کاهش دادوستدها، کاهش پیدا می‌کند.
بهبود نقدشوندگی و روان‌سازی معاملات
یکی از اصلی‌ترین نتایج اجرای حجم مبنای پویا، بهبود قابل توجه نقدشوندگی سهام در بازار پایه است. این طرح مشکل جدی سهامداران مبنی بر گیر افتادن در صف‌های طولانی خرید و فروش را هدف قرار داده است. با انعطاف‌پذیر شدن حجم مبنا، قیمت‌ها با سرعت بیشتری به سمت ارزش واقعی خود حرکت می‌کنند. این فرآیند باعث می‌شود معاملات روان‌تر شده و فرآیند خرید و فروش برای سرمایه‌گذاران تسهیل گردد.
کاهش ریسک دستکاری و سفته‌بازی
انعطاف‌پذیری حجم مبنا به طور مستقیم امکان دستکاری قیمت و سفته‌بازی را کاهش می‌دهد. در گذشته، افراد می‌توانستند با استفاده از حجم محدود، قیمت یک سهم را به صورت مصنوعی تغییر دهند. اما اکنون با پویایی حجم مبنا، چنین اقداماتی دشوارتر شده و این امر به افزایش سلامت و شفافیت معاملات در بازار پایه کمک می‌کند.
افزایش جذابیت بازار برای سرمایه‌گذاران خرد
افزایش شفافیت و پویایی در مکانیزم‌های معاملاتی، اعتماد سرمایه‌گذاران، به ویژه سرمایه‌گذاران خرد را تقویت می‌کند. اجرای حجم مبنای پویا به عنوان یک سیگنال مثبت از حرکت بازار به سمت کارایی بیشتر تلقی می‌شود. این شفافیت می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت بخشی از نقدینگی خارج‌شده از بازار سرمایه به این بازار باشد.
همسویی با استانداردهای بورس‌های جهانی
این اقدام فرابورس، بازار سرمایه ایران را یک گام به منطق بازارهای پیشرفته جهانی نزدیک‌تر می‌کند. در بورس‌های معتبری مانند NYSE آمریکا یا بورس لندن، سازوکارهای دستوری خشک کمتر دیده می‌شود و ابزارها پویا هستند. برای مثال، بورس بمبئی (BSE) و بورس استانبول نیز از مکانیزم‌های مبتنی بر حجم معاملات و نوسانات لحظه‌ای (Volatility Based Breaks) برای حفظ نقدشوندگی استفاده می‌کنند که شباهت زیادی به ایده حجم مبنای پویا دارد.
***
اجرای طرح «حجم مبنای پویا» در بازار پایه فرابورس، یک اصلاح ساختاری هوشمندانه و رو به جلو محسوب می‌شود. این تغییر، فراتر از یک تعدیل فنی، نشان‌دهنده حرکت بازار سرمایه ایران به سمت اصول مبتنی بر عرضه و تقاضای واقعی است. با کاهش قفل‌های معاملاتی و افزایش نقدشوندگی، این اقدام می‌تواند به کشف قیمت کارآمدتر و کاهش هیجانات کاذب منجر شود. موفقیت کامل این طرح در گرو شفاف‌سازی و آموزش مستمر به فعالان بازار است تا اعتماد عمومی تقویت گردد و بازار پایه به محیطی جذاب‌تر برای سرمایه‌گذاری تبدیل شود. در نهایت، این گام مثبت زیرساخت‌های معاملاتی را مدرن‌سازی کرده و بورس ایران را به استانداردهای بین‌المللی نزدیک‌تر می‌سازد.