بورس انرژی ایران برای نخستین بار از معاملات گواهی سپرده «نفتای کامل» رونمایی کرد. این ابزار جدید با همکاری شرکت پالایش نفت لاوان و بر پایه پذیرش مخازنی به حجم 32 هزار تن راه‌اندازی شده است. هدف از این اقدام، ایجاد ابزار نوین تأمین مالی برای صنعت پتروپالایشی، کاهش وابستگی به نظام بانکی و فراهم‌سازی امکان سرمایه‌گذاری برای عموم مردم است. این معاملات از امروز، 9 مهرماه 1404، برای تمامی کدهای معاملاتی فعال شده است.
رونمایی از گواهی سپرده نفتای کامل برای نخستین بار
در تاریخ 9 مهرماه 1404، بورس انرژی ایران با همکاری شرکت پالایش نفت لاوان، گام مهمی در تنوع‌بخشی به ابزارهای مالی بازار سرمایه برداشت. طی مراسمی با حضور مدیران ارشد هر دو مجموعه، نماد معاملاتی گواهی سپرده «نفتای کامل» با نماد #نفتک1407پ1د به طور رسمی افتتاح شد. این اقدام برای اولین بار در کشور صورت می‌گیرد و راه را برای معاملات مبتنی بر این فرآورده استراتژیک هموار می‌سازد.
پذیرش مخازن 32 هزار تنی پالایش نفت لاوان
زیرساخت این ابزار جدید، پذیرش مخازن شرکت پالایش نفت لاوان در بورس انرژی ایران برای فرآورده «نفتای کامل» است. بر اساس این پذیرش، حجمی معادل 32 هزار تن از این محصول در مخازن تأیید شده، مبنای انتشار اوراق گواهی سپرده قرار گرفته است. این به آن معناست که معادل همین میزان، گواهی سپرده قابل انتشار و خرید و فروش در تابلوی معاملات بورس انرژی خواهد بود.
گواهی سپرده؛ ابزار نوین تأمین مالی صنعت انرژی
گواهی سپرده انرژی به عنوان یکی از ابزارهای مالی مدرن در بورس انرژی شناخته می‌شود. این ابزار به شرکت‌ها اجازه می‌دهد معادل موجودی حامل‌های انرژی در انبارهای استاندارد خود، اوراق بهادار قابل معامله منتشر کنند. این اوراق نه تنها فرصتی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند، بلکه به عنوان یک راهکار مؤثر برای تأمین مالی کوتاه‌مدت و تأمین سرمایه در گردش شرکت‌های حوزه انرژی عمل می‌نماید.
کاهش وابستگی صنایع به نظام بانک‌محور
محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی ایران، در این مراسم تأکید کرد که نظام تأمین مالی کشور در سال‌های اخیر عمدتاً بانک‌محور بوده است. این وابستگی تبعات زیادی برای صنایع به همراه داشته، به ویژه آنکه بانک‌ها در 5 سال گذشته کمتر به تأمین سرمایه در گردش شرکت‌ها ورود کرده‌اند. او افزود که ابزارهای بازار سرمایه می‌توانند نیاز مالی صنایع را در کوتاه‌ترین زمان ممکن پوشش دهند و عرضه گواهی سپرده نفتا نمونه موفقی از این رویکرد است.
مردمی‌سازی و شفافیت در معاملات صنعت نفت
مدیرعامل بورس انرژی، مردمی‌سازی اقتصاد، تنوع‌بخشی به روش‌های فروش و رانت‌زدایی را از مزایای کلیدی این سازوکار دانست. او توضیح داد که ورود صنایع بزرگی مانند پتروشیمی و پالایشگاه‌ها به بورس انرژی، آنها را از فضای انحصاری خارج می‌کند. به عنوان نمونه، معاملات در بورس انرژی طی 6 ماه نخست، بیش از 150 میلیون دلار مازاد رقابتی برای صنایع پتروپالایشی ایجاد کرده است.
فرصت سرمایه‌گذاری برای عموم با سرمایه اندک
شرکت پالایش نفت لاوان به عنوان اولین شرکت پالایشی که گواهی سپرده مالی را راه‌اندازی کرده، پیشگام این مسیر است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این ابزار، فراهم کردن امکان مشارکت برای سرمایه‌گذاران خرد است. به گفته نظیفی، حتی سرمایه‌گذاران با سرمایه‌ای در حدود 500 هزار تومان نیز می‌توانند در این فرآیند مشارکت کرده و از نوسانات قیمت نفتا و نرخ ارز بازدهی کسب کنند.
جزئیات معاملات گواهی سپرده نفتای لاوان
معاملات این گواهی سپرده با حداقل خرید یک ورقه (معادل یک کیلوگرم) و بدون محدودیت در سقف خرید انجام می‌شود. قیمت‌گذاری به صورت دلاری و بر مبنای نرخ حواله نیما است. جلسات معاملاتی از شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8:45 تا 15:00 برگزار شده و مهلت تسویه T+1 خواهد بود. همچنین امکان تحویل فیزیکی برای خریدهای بالای 5 میلیون کیلوگرم (5 هزار تن) فراهم شده است.
***
راه‌اندازی گواهی سپرده نفتای کامل، یک نقطه عطف در تعامل بازار سرمایه و صنعت استراتژیک نفت کشور محسوب می‌شود. این ابزار مالی، پاسخی هوشمندانه به نیاز فزاینده شرکت‌های پالایشی برای تأمین سرمایه در گردش و کاهش اتکا به سیستم بانکی است. از سوی دیگر، این اقدام با شکستن انحصارها و فراهم کردن امکان سرمایه‌گذاری برای عموم مردم، به شفافیت بیشتر و توزیع منافع صنعت نفت کمک می‌کند. موفقیت این اوراق می‌تواند به الگویی برای سایر فرآورده‌های انرژی تبدیل شده و عمق و کارایی بورس انرژی ایران را به شکل قابل توجهی افزایش دهد.