پتروشیمی جم با ثبت اختراع “حسگرهای هوشمند مجازی مبتنی بر یادگیری ماشین”، موفق به کسب عنوان برگزیده در نهمین جشنواره نوآوری برتر ایرانی شد. این فناوری پیشرفته با استفاده از هوش مصنوعی، خواص کلیدی پلی‌اتیلن را به‌صورت بلادرنگ پیش‌بینی می‌کند. این دستاورد، فرآیند زمان‌بر 2 تا 4 ساعته نمونه‌گیری آزمایشگاهی را حذف می‌کند. در نتیجه، این نوآوری به افزایش قابلیت کنترل کیفی محصول و کاهش چشمگیر تولید محصولات نامنطبق (Off-Spec) منجر می‌شود.
درخشش در نهمین جشنواره نوآوری برتر ایرانی
پتروشیمی جم با ارائه یک اختراع ثبت‌شده، جایگاه خود را در میان شرکت‌های نوآور کشور تثبیت کرد. این شرکت در آیین اختتامیه نهمین جشنواره نوآوری برتر ایرانی که در 30 شهریور 1404 برگزار شد، لوح زرین و گواهینامه نوآوری دریافت نمود. این مراسم با حضور اعضای کمیته جشنواره و معاونت برنامه‌ریزی وزارت صمت در دانشگاه صنعتی شریف تهران برگزار گردید. اختراع برگزیده توسط یکی از محققان واحد پژوهش و فناوری این شرکت توسعه یافته است.
چالش کنترل کیفیت؛ معضل 4 ساعته تولید پلی‌اتیلن
یکی از مسائل اساسی در واحدهای پلی‌اتیلنی، نظارت بلادرنگ بر کیفیت محصول است. پارامترهای اصلی مانند متوسط اندازه ذرات پودر، چگالی و شاخص جریان مذاب (MFI) اهمیت ویژه‌ای دارند. در حال حاضر، ارزیابی این ویژگی‌ها عمدتاً از طریق روش‌های آزمایشگاهی صورت می‌گیرد. این فرآیند برای هر بار نمونه‌گیری به زمانی حدود 2 تا 4 ساعت نیاز دارد که یک گلوگاه عملیاتی محسوب می‌شود.
حسگرهای هوشمند مجازی؛ راهکار جم مبتنی بر هوش مصنوعی
اختراع پتروشیمی جم راهکاری فناورانه برای این چالش ارائه می‌دهد. در حسگرهای مجازی طراحی‌شده، متغیرهای مؤثر فرآیند پلیمریزاسیون به عنوان ورودی سیستم عمل می‌کنند. سپس با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، پارامترهای اصلی محصول پلی‌اتیلنی در حال تولید پیش‌بینی می‌شود. این سیستم در واحدهای LLDPE و HDPE به‌صورت بلادرنگ عمل می‌کند و نتیجه را در لحظه ارائه می‌دهد.
کاهش ضایعات و افزایش کارایی با پیش‌بینی بلادرنگ
کاربرد این فناوری نوآورانه، نتایج اقتصادی و عملیاتی قابل توجهی به همراه دارد. این روش مانیتورینگ بلادرنگ، قابلیت کنترل کیفی بهینه محصول را به شدت افزایش می‌دهد. مهم‌ترین نتیجه این بهبود، کاهش تولید محصولات نامنطبق (Off-Spec) است. این امر به معنای کاهش ضایعات، صرفه‌جویی در منابع و افزایش بهره‌وری کلی فرآیند تولید است.
اهداف جشنواره؛ شبکه‌سازی و معرفی شرکت‌های نوآور
هادی اسدی، رئیس کمیته اجرایی جشنواره، سه رویکرد اصلی این رویداد را تشریح کرد. این رویکردها شامل ممیزی فرآیند نوآوری شرکت‌ها، شبکه‌سازی میان شرکت‌های نوآور از طریق نمایشگاه و ایجاد موج نوآوری برای بازاریابی محصولات فناورانه است. در مجموع ارزیابی‌های صورت‌گرفته، 41 محصول از شرکت‌های مختلف توانستند «گواهینامه نوآوری و لوح زرین جشنواره» را دریافت کنند.
***
دستاورد پتروشیمی جم در توسعه حسگرهای هوشمند، یک جهش فناورانه با ارزش اقتصادی بالا محسوب می‌شود. این نوآوری با حذف تأخیر 4 ساعته در کنترل کیفیت، به طور مستقیم به کاهش هزینه‌های تولید ناشی از محصولات نامنطبق منجر می‌شود. این فناوری، پتروشیمی جم را از یک تولیدکننده سنتی به یک مجموعه دانش‌بنیان و پیشرو در صنعت تبدیل می‌کند. اتکا به هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی فرآیندها، یک مزیت رقابتی پایدار ایجاد کرده و تاب‌آوری شرکت را در برابر نوسانات بازار افزایش می‌دهد. این اختراع نه تنها کارایی داخلی را بهبود می‌بخشد، بلکه جایگاه برند جم را به عنوان یک بازیگر نوآور در سطح ملی تقویت می‌کند.