شرکت یاقوت توسعه معادن و فلزات خاورمیانه، بازوی اکتشافی هلدینگ «ومعادن»، با ثبت رکورد حفاری بیش از 50 هزار متر، جایگاه خود را در صنعت معدن تثبیت کرده است. این شرکت با راه‌اندازی اولین داشبورد مدیریتی حفاری در کشور، کاهش چشمگیر هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری را محقق ساخت. حسین شاهواروقی فراهانی، مدیرعامل یاقوت، ضمن اشاره به چالش‌هایی مانند معارضان محلی و کمبود آزمایشگاه‌های معتبر، بر لزوم توسعه اکتشاف برای جلوگیری از بحران خوراک در صنایع معدنی کشور تاکید کرد.
«یاقوت»؛ بازوی اکتشافی هلدینگ «ومعادن»
شرکت یاقوت توسعه معادن و فلزات خاورمیانه در سال 1400 با هدف تمرکز بر اکتشاف و بهره‌برداری از معادن فلزی تأسیس شد. این شرکت به عنوان بازوی اکتشافی هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات (ومعادن) فعالیت می‌کند. سهامداران اصلی آن شامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات با 75 درصد، شرکت تجلی توسعه معادن و فلزات با 20 درصد و شرکت توسعه معدنی و صنعتی صبانور با 5 درصد هستند. فعالیت‌های اکتشافی این مجموعه ابتدا از استان سیستان و بلوچستان و در محدوده «تنگ لکور» آغاز شد.
توسعه دارایی‌های معدنی با پایش سراسری
در راستای افزایش دارایی‌های معدنی هلدینگ «ومعادن»، شرکت یاقوت یک برنامه‌ریزی مدون را برای پایش مستمر محدوده‌های معدنی سراسر کشور در پیش گرفت. این استراتژی منجر به افزودن محدوده اکتشافی «نازیل» در استان سیستان و بلوچستان به دارایی‌های شرکت شد. این محدوده هم‌اکنون یکی از مهم‌ترین پتانسیل‌های اکتشافی یاقوت محسوب می‌شود. در این منطقه، با انجام حدود 4500 متر حفاری، نتایج اولیه از آنالیز مغزه‌ها، امیدواری برای یک دستاورد ارزشمند را افزایش داده است.
ثبت رکورد 50 هزار متر حفاری در کشور
حوزه حفاری یکی از فعالیت‌های محوری شرکت یاقوت به شمار می‌رود. این شرکت با در اختیار داشتن 4 دستگاه حفاری مدرن DBC مدل S15، توانسته است مجموع فعالیت‌های حفاری خود را به بیش از 50 هزار متر برساند. این عملیات گسترده شامل پروژه‌های مهمی چون حفاری بیش از 14 هزار متر در محدوده «جانجا»، بیش از 11 هزار متر در «ساغند یزد» برای فولاد مبارکه، حدود 6 هزار متر در «کهنگ و ورزنه نائین» و بالغ بر 9 هزار متر در «آنومالی 5 ساغند» برای شرکت تامکو بوده است.
پیشگامی در نوآوری با داشبورد مدیریتی و کاهش مصرف آب
شرکت یاقوت به عنوان نخستین شرکت اکتشافی در ایران، سامانه داشبورد مدیریتی حفاری و مانیتورینگ را راه‌اندازی کرده است. این سامانه با فراهم کردن امکان رصد آنلاین فعالیت‌ها، از توقف دستگاه‌ها جلوگیری و هزینه‌ها را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد. علاوه بر این، این مجموعه با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان در ساخت قطعات و استفاده از افزودنی‌های نوین برای تهیه گل حفاری، به صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف آب دست یافته است.
چالش‌های اصلی پیش روی اکتشاف در ایران
حسین شاهواروقی فراهانی، مدیرعامل یاقوت، تاکید می‌کند که ایران با وجود پتانسیل بالا، در حوزه اکتشاف از کشورهای پیشرو عقب مانده است. به عنوان مثال، در سال 2017 استرالیا بیش از 9 میلیون متر و چین بالغ بر 5 میلیون متر حفاری انجام دادند که این ارقام اختلاف فاحش را نشان می‌دهد. چالش‌های جدی دیگری مانند معارضان محلی، که منجر به توقف پروژه‌هایی چون «تنگ لکور» و «نازیل» شده، و همچنین کمبود آزمایشگاه‌های مرجع معدنی معتبر، فرآیند اکتشاف را با دشواری مواجه کرده است.
راهکارهای پیشنهادی برای عبور از موانع
مدیرعامل یاقوت پیشنهاد می‌کند که برای بهبود شرایط، مزایده‌ها به صورت هدفمندتر برگزار شوند. همچنین ایجاد ارتباط مؤثر میان دارندگان محدوده‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذار می‌تواند به تحول در این حوزه کمک کند. او بر لزوم تخصیص بودجه بیشتر از سوی نهادهای مسئول برای توسعه اکتشافات مدرن و فناورانه تأکید کرد. فراهانی معتقد است کمبود حمایت‌های لازم از سوی سازمان‌های متولی، مانعی برای سرمایه‌گذاران است.
اهداف آینده: تحقق سیاست‌های هلدینگ و ارائه خدمات مشاوره
شرکت یاقوت قصد دارد به عنوان بازوی اکتشافی «ومعادن»، سیاست‌های این هلدینگ را با توسعه اکتشافات و دستیابی به محدوده‌های فلزی جدید محقق سازد. این شرکت با تکیه بر ساختار چابک و نیروهای متخصص خود، ارائه خدمات در چهار حوزه اکتشاف و پیمانکاری حفاری را هدف‌گذاری کرده است. در همین راستا، اخذ گرید مشاور نیز در دستور کار قرار گرفته تا علاوه بر فعالیت‌های فعلی، خدمات مشاوره تخصصی نیز به شرکت‌های دیگر ارائه شود.
***
عملکرد شرکت یاقوت توسعه معادن و فلزات خاورمیانه، اهمیت حیاتی سرمایه‌گذاری هدفمند در حوزه اکتشاف را برجسته می‌کند. ثبت رکورد حفاری 50 هزار متری و نوآوری‌هایی مانند داشبورد مدیریتی، نشان‌دهنده ظرفیت بالای شرکت‌های ایرانی برای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها در این صنعت است. با این حال، چالش‌های ساختاری مانند معارضان محلی و کمبود زیرساخت‌های آزمایشگاهی، ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش داده و مانع تحقق کامل پتانسیل معدنی کشور می‌شود. موفقیت یاقوت به عنوان بازوی اکتشافی یک هلدینگ بزرگ، اثبات می‌کند که بدون اکتشافات جدید و تضمین خوراک، سرمایه‌گذاری در کارخانه‌های فرآوری در آینده با بحران ظرفیت خالی مواجه خواهد شد. بنابراین، رفع موانع و حمایت از شرکت‌های اکتشافی، یک ضرورت استراتژیک برای پایداری رشد اقتصادی بخش معدن است.
