خودرو و معادن، پیشرانان رشد تولید صنایع بورسی در تابستان

یافته‌های جدید سازمان بورس و اوراق بهادار نشان می‌دهد صنایع کلیدی بازار سرمایه در شهریور 1404 رشد تولید را تجربه کرده‌اند. صنایع «استخراج کانه‌های فلزی» و «خودرو» با رشد سالانه 14 درصدی، رکورددار این افزایش بوده‌اند و موتور محرک رشد صنایع بورسی محسوب می‌شوند. در مقابل، صنعت «فلزات اساسی» با کاهش جزئی سالانه مواجه شد، هرچند رشد ماهانه 18 درصدی را ثبت کرد. صنایع «فرآورده‌های نفتی» و «محصولات شیمیایی» نیز به ترتیب با رشد اندک و 1 درصدی، این روند مثبت را تکمیل کردند.

رشد 14 درصدی؛ جهش تولید در صنعت خودرو

بر اساس گزارش اداره میزهای صنعت سازمان بورس، تولید خودرو در شهریور 1404 به 97 هزار و 585 دستگاه رسید. این رقم در مقایسه با تولید 85 هزار و 479 دستگاهی شهریور 1403، نمایانگر رشد قابل توجه 14 درصدی است. علاوه بر این، صنعت خودرو در مقایسه ماهانه نیز عملکرد درخشانی داشت. تولید این صنعت در شهریور نسبت به مرداد 1404 با جهش 34 درصدی همراه بوده است.

تحلیل روند 7 ساله تولید خودرو

بررسی روند تولید صنعت خودرو در 7 سال گذشته نشان‌دهنده الگویی فصلی است. معمولاً در فصل تابستان به دلیل تعطیلات و محدودیت‌های برق، تولید کاهش می‌یابد. همچنین فروردین ماه هر سال با کاهش روزهای کاری، شاهد افت تولید است. داده‌ها نشان می‌دهد بیشترین میزان تولید این صنعت در سال 1401 و در فصول پاییز و زمستان ثبت شد. تولید سال 1403 نسبت به سال اوج (1401) کاهشی 5 درصدی اما نسبت به سال 1402 افزایشی 3 درصدی داشته است.

عملکرد فصلی صنعت خودرو در سال 1404

در تابستان سال 1404، مقدار تولید صنعت خودرو نسبت به فصل بهار همین سال، 10 درصد افزایش را تجربه کرد. با این حال، این میزان تولید در مقایسه با مدت مشابه سال قبل (تابستان 1403) با کاهش 7 درصدی روبرو بوده است. این آمار تأثیر عوامل فصلی و مدیریتی بر عملکرد خودروسازان را برجسته می‌سازد.

رکوردشکنی معادن با رشد 14 درصدی تولید

صنعت استخراج کانه‌های فلزی نیز همگام با خودروسازان، رشد چشمگیری را به ثبت رساند. آمارها نشان می‌دهد تولید این صنعت از 7 میلیون و 85 هزار و 728 تن در شهریور 1403 به 8 میلیون و 62 هزار و 784 تن در شهریور 1404 افزایش یافته است. این عملکرد به معنای رشد دقیق 14 درصدی در بازه یک‌ساله است و این صنعت را در صدر صنایع بورسی قرار می‌دهد.

ثبت بالاترین تولید سالانه کانه‌های فلزی

در سال 1403، کل تولید صنعت استخراج کانه‌های فلزی به 86,634,072 تن رسید. این رقم که رشد اندک 0.2 درصدی نسبت به سال 1402 را نشان می‌دهد، به‌عنوان بیشترین میزان تولید سالانه این صنعت ثبت شده است. این در حالی است که وضع عوارض صادراتی در سال 1401 منجر به کاهش تولید سنگ آهن در آن سال شده بود. همچنین در تابستان 1404، تولید این صنعت نسبت به بهار 1404 و تابستان 1403 به ترتیب 6 و 26 درصد افزایش داشته است.

کاهش جزئی فلزات اساسی در مقیاس سالانه

برخلاف روند عمومی، تولید صنعت فلزات اساسی با کاهشی اندک روبرو شد. این صنعت که در شهریور 1403 تولیدی معادل 2 میلیون و 166 هزار و 566 تن داشت، در شهریور 1404 به 2 میلیون و 71 هزار و 236 تن رسید. اما نکته قابل توجه، رشد ماهانه قدرتمند 18 درصدی تولید این صنعت نسبت به مرداد 1404 است.

چالش ناترازی انرژی در صنعت فلزات

روند 7 ساله تولید در صنعت فلزات اساسی نشان‌دهنده رشد نسبت به سال 1397 است که عمدتاً به دلیل افزایش ظرفیت خطوط تولید آهن اسفنجی بوده است. با این وجود، ناترازی انرژی همچنان مانع اصلی فعالیت این صنعت در ظرفیت کامل است. محدودیت‌های مصرف برق در تابستان و گاز در زمستان، تولید را به ویژه در فصول گرم و سرد سال کاهش می‌دهد. به‌عنوان مثال، در تابستان 1404 تولید این صنعت نسبت به بهار همین سال 20 درصد کاهش یافت که تأثیر مستقیم محدودیت برق را نشان می‌دهد.

رشد محدود تولید فرآورده‌های نفتی

میزان تولید صنعت فرآورده‌های نفتی با رشدی اندک از 6 میلیون و 125 هزار و 225 مترمکعب در شهریور 1403 به 6 میلیون و 190 هزار و 23 مترمکعب در شهریور 1404 رسید. بیشترین تولید سالانه این صنعت مربوط به سال 1403 و بیشترین تولید فصلی در بهار 1404 ثبت شده است. بهره‌برداری از طرح‌های جدید پالایشی در نمادهایی مانند شپنا، به افزایش ظرفیت تولید بنزین و رشد کلی این صنعت در سال‌های اخیر کمک کرده است.

افزایش 1 درصدی تولید محصولات شیمیایی

صنعت محصولات شیمیایی نیز رشد 1 درصدی را تجربه کرد و تولید آن از 4 میلیون و 247 هزار و 682 تن در شهریور 1403 به 4 میلیون و 290 هزار و 98 تن در شهریور 1404 رسید. روند 7 ساله این صنعت نشان می‌دهد که بیشترین تولید سالانه در سال 1402 (47,648,359 تن) و بیشترین تولید فصلی در تابستان 1402 (13,064,433 تن) به ثبت رسیده است. محدودیت مصرف گاز در فصل زمستان همچنان یک چالش جدی برای این صنعت محسوب می‌شود.

***

گزارش سازمان بورس تصویر روشنی از وضعیت تولید در صنایع بزرگ بازار سرمایه در پایان تابستان 1404 ارائه می‌دهد. جهش 14 درصدی در صنایع خودرو و استخراج کانه‌های فلزی، این دو بخش را به عنوان پیشرانان اصلی رشد اقتصادی در این دوره معرفی می‌کند. این رشد نشان‌دهنده افزایش تقاضا و بهبود نسبی در زنجیره تأمین این صنایع است. در مقابل، چالش دیرینه ناترازی انرژی، پاشنه آشیل صنایعی چون فلزات اساسی و محصولات شیمیایی باقی مانده و ظرفیت تولید آن‌ها را به ویژه در فصول اوج مصرف محدود می‌کند. با وجود این موانع، رشد ماهانه 18 درصدی فلزات اساسی و رشد پایدار در بخش‌های پالایشی و شیمیایی، نشان از تاب‌آوری و پتانسیل بالای این صنایع برای رشد بیشتر در صورت رفع محدودیت‌های زیرساختی دارد.