هفته گذشته تالار نقره‌ای شاهد جهشی بزرگ در تنوع‌بخشی به ابزارهای مالی بود؛ از تصویب طرح بازار اوراق و صندوق‌های ارزی توسط شورای عالی بورس تا رونمایی از ترکیب اوراق سلف با گواهی سپرده کالایی برای تأمین مالی تولید. علاوه بر وعده عرضه ۱۲۰ پهنه معدنی توسط ایمیدرو، خبر ورود گواهی سپرده بیت‌کوین به عنوان دروازه قانونی رمزارزها و موفقیت پذیره‌نویسی صندوق طلای «نگین» با جذب حدود ۲۰۰ میلیارد تومان، نشان‌دهنده عزم جدی بورس کالا برای مدرن‌سازی مکانیزم‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی در کشور است.
راه‌اندازی قریب‌الوقوع قرارداد آتی کاتد مس و مدیریت بازار با مشارکت انجمن‌ها
نشست هم‌اندیشی اخیر میان مدیران بورس کالای ایران و اعضای انجمن صنفی تولیدکنندگان سیم و کابل، نویدبخش تحولات مثبت در زنجیره تأمین این صنعت است. در این جلسه که با محوریت بررسی چالش‌های عرضه و تقاضا برگزار شد، خبر مهم «راه‌اندازی قرارداد آتی گواهی کاتد مس» به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک و پیش‌بینی‌پذیری قیمت‌ها اعلام شد. سید جواد جهرمی، مدیرعامل بورس کالا، در این نشست بر اهمیت مشارکت مستقیم انجمن‌ها در تنظیم بازار تأکید کرد و پایش هفتگی روند تأمین مواد اولیه با همکاری وزارت صمت را از اولویت‌های جاری دانست. تمرکز اصلی بر رفع کمبود محصولاتی همچون مس و آلومینیوم و مدیریت تقاضای ناشی از شکاف ارزی است.
نوآوری در تأمین مالی؛ ترکیب اوراق سلف با گواهی سپرده کالایی
یکی از مهم‌ترین رویدادهای هفته، رونمایی از یک ابزار مالی ترکیبی و کارآمد برای بنگاه‌های تولیدی بود. بر اساس مصوبه جدید هیئت پذیرش، اوراق سلف موازی استاندارد کوتاه‌مدت (با سررسید ۲ هفته تا ۶ ماه) زین پس با قابلیت تحویل «گواهی سپرده کالایی» منتشر خواهند شد. این ابتکار عمل که توسط کیارش مهرانی، معاون مالی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات تشریح شد، به تولیدکنندگان اجازه می‌دهد تا در زمان سررسید، به جای دغدغه تأمین نقدینگی فوری، تعهدات خود را از طریق گواهی سپرده تسویه کنند. این مکانیزم علاوه بر کاهش هزینه‌های تأمین مالی، شفافیت زنجیره تولید را افزایش داده و نکول در تعهدات را به حداقل می‌رساند.
چراغ سبز شورای عالی بورس به تأسیس بازار اوراق و صندوق‌های ارزی
در راستای مدیریت نوسانات ارزی و هدایت منابع خرد به سمت تولید، کلیات طرح تأسیس بازار اوراق و صندوق‌های ارزی به تصویب شورای عالی بورس رسید. این خبر که توسط مهدی حیدری در اتاق ایران اعلام شد، پاسخی به نیاز مبرم اقتصاد کشور برای ابزارهای پوشش ریسک ارزی است. با توجه به جذب حدود ۳.۵ میلیارد دلار سرمایه مردمی در بورس کالا، راه‌اندازی این صندوق‌ها می‌تواند ضمن جلب اعتماد عمومی، نقدینگی ارزی را از سفته‌بازی مخرب به سمت تأمین مالی پروژه‌های ملی هدایت کند.
ایمیدرو ۱۲۰ پهنه معدنی را روی میز فروش بورس کالا می‌گذارد
محمدمسعود سمیعی‌نژاد، رئیس هیئت‌عامل ایمیدرو، از برنامه بزرگ واگذاری ۱۲۰ پهنه معدنی از طریق بستر شفاف بورس کالا خبر داد. این پهنه‌ها که شامل محدوده‌های اکتشاف‌شده و دارای گواهی کشف هستند، با هدف فعال‌سازی ظرفیت‌های معدنی راکد و جذب سرمایه‌های بخش خصوصی و خارجی عرضه می‌شوند. در این مدل، ایمیدرو نقش سیاست‌گذار را ایفا کرده و بورس کالا با مکانیزم‌های شفاف خود، بستر رقابتی و عادلانه برای واگذاری این دارایی‌های ملی را فراهم می‌کند.
بلوغ بازار با ورود ۶ محصول جدید به تابلوی گواهی سپرده
معاملات گواهی سپرده کالایی با افزوده شدن ۶ محصول استراتژیک شامل کاتد مس، شمش روی، گندله سنگ‌آهن، میلگرد، قیر و خودرو، وارد فاز جدیدی از بلوغ شد. محبوبه اسکندری، رئیس اداره تسویه معاملات ابزارهای نوین مالی، ضمن اعلام آغاز این معاملات از ۲۸ مهرماه، بر مزایای کلیدی آن همچون معافیت‌های مالیاتی (مالیات بر درآمد و ارزش افزوده) و امکان تحویل فیزیکی تأکید کرد. فرید دهقانی، مدیرعامل چادرملو نیز این تحول را نقطه عطفی برای عبور از ساختار سنتی فروش و حرکت به سمت کشف قیمت واقعی و شفاف در زنجیره فولاد و صنایع معدنی دانست.
گواهی سپرده بیت‌کوین؛ پل ارتباطی بازار سرمایه و اقتصاد دیجیتال
در اقدامی پیشروانه، بورس کالا طرح گواهی سپرده بیت‌کوین را به عنوان دروازه‌ای قانونی و امن برای ورود سرمایه‌گذاران به بازار رمزارزها معرفی کرد. علی وحدانی، مدیرعامل صرافی اینوکس، این حرکت را نشانه‌ای از درک صحیح روندهای جهانی و همگرایی بازار سرمایه ایران با اقتصاد دیجیتال توصیف کرد. استفاده از زیرساخت‌های نظارتی بورس کالا برای معاملات رمزارز، می‌تواند ریسک‌های امنیتی و کلاهبرداری را به شدت کاهش داده و فضایی قابل اعتماد برای فعالیت قانونی در این حوزه ایجاد کند.
استقبال خیره‌کننده از صندوق‌های طلا و موفقیت پذیره‌نویسی «نگین»
بازار صندوق‌های طلا همچنان کانون توجه سرمایه‌گذاران خرد است. احسان مرادی، مدیرعامل تأمین سرمایه لوتوس پارسیان، دلایل این محبوبیت را حذف ریسک‌های نگهداری فیزیکی (سرقت و مالیات) و نقدشوندگی بالا عنوان کرد. در همین راستا، پذیره‌نویسی صندوق طلای زردیس خلیج فارس با نماد «نگین» که از ۲۴ آبان آغاز شده بود، با استقبال گسترده مواجه شد و توانست در دو مرحله مجموعاً حدود ۲۰۰ میلیارد تومان نقدینگی جذب کند. این موفقیت نشان‌دهنده اعتماد بالای عمومی به ابزارهای غیرمستقیم سرمایه‌گذاری در طلا است.
نقش حیاتی شفافیت بورس کالا در توسعه سرمایه‌گذاری تولید
رامین ربیعی، مدیرعامل گروه مالی فیروزه، با تحلیل جایگاه بورس کالا در اقتصاد کلان، شفافیت و پیش‌بینی‌پذیری را پیش‌شرط‌های اصلی سرمایه‌گذاری در تولید دانست. به گفته وی، بورس کالا با حذف بازارهای غیررسمی و رانت‌زا، بستری امن ایجاد کرده که در آن قیمت‌ها بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند. این شفافیت، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش داده و مسیر هدایت نقدینگی به سمت بخش واقعی اقتصاد را هموار می‌سازد.
***
تحولات اخیر بورس کالا نشان‌دهنده یک تغییر پارادایم از «بازار فیزیکی صرف» به «بازار مالی پیشرفته» است. ترکیب ابزارهای بدهی با گواهی سپرده و ورود به حوزه‌های جسورانه‌ای مانند رمزارز و صندوق‌های ارزی، حکایت از استراتژی هوشمندانه‌ای برای جذب حداکثری نقدینگی سرگردان و پوشش ریسک‌های سیستماتیک اقتصاد ایران دارد. موفقیت در اجرای این ابزارها می‌تواند ضمن کاهش فشار تأمین مالی بر سیستم بانکی، شفافیت و کارایی را در زنجیره‌های تأمین کالا و ارز به طور چشمگیری ارتقا دهد.