رئیس هیات عامل ایمیدرو از تدوین یک استراتژی جامع برای مدیریت ناترازی انرژی در زمستان با محوریت تعمیرات دوره‌ای و سهمیه‌بندی استانی خبر داد. طبق اعلام محمدمسعود سمیعی‌نژاد، دستیابی به رشد 13 درصدی بخش معدن نیازمند جذب سرمایه‌ای معادل 55 میلیارد دلار در بخش‌های تولید و زیرساخت است. وی همچنین از تغییر ریل‌گذاری در واگذاری معادن از طریق بورس کالا با اولویت‌سنجی صلاحیت فنی و مدل مشارکت در سهام خبر داد که هدف آن تضمین اهلیت سرمایه‌گذاران است.
استراتژی چندلایه برای عبور از محدودیت‌های انرژی زمستانی
محمدمسعود سمیعی نژاد، رئیس هیات عامل ایمیدرو، در حاشیه افتتاح بیست و دومین نمایشگاه متالورژی ایران (متافو)، از اجرای یک برنامه هماهنگ با وزارتخانه‌های نفت و نیرو خبر داد. طبق دستور مستقیم وزیر صمت، کارگروه ویژه‌ای برای تأمین سوخت زمستانی صنایع فولادی و معدنی تشکیل شده است. هدف اصلی این کارگروه، به حداقل رساندن توقفات تولید از طریق مدیریت هوشمند مصرف است. در این مدل، میزان مصرف صنایع انرژی‌بر به صورت استانی سهمیه‌بندی شده و مدیریت توزیع آن به خود استان‌ها واگذار شده است تا بر اساس اولویت‌ها تصمیم‌گیری کنند. علاوه بر این، مقرر شد تا تعمیرات اساسی سالانه (Overhaul) صنایع بزرگ دقیقاً در بازه زمانی محدودیت گاز و توقف اجباری انجام شود تا از زمان‌های مرده بهره‌برداری بهینه صورت گیرد.
نقشه راه سرمایه‌گذاری 55 میلیارد دلاری برای جهش تولید
معاون وزیر صمت با ترسیم چشم‌انداز رشد 13 درصدی در بخش معدن، الزامات مالی سنگین این هدف‌گذاری را تشریح کرد. بر اساس برآوردهای انجام شده، تحقق این نرخ رشد نیازمند تزریق حدود 30 میلیارد دلار سرمایه مستقیم به بخش تولید است. با این حال، اگر نیازهای حیاتی بخش زیرساخت را نیز طبق ارزیابی‌های خانه معدن به این رقم اضافه کنیم، کل سرمایه مورد نیاز به عدد 55 میلیارد دلار می‌رسد. ایمیدرو تمام توان عملیاتی و برنامه‌ریزی خود را بر روی تحقق این حجم از سرمایه‌گذاری و دستیابی به اهداف تعیین شده متمرکز کرده است.
رکوردشکنی صادرات با تکیه بر مزیت دوگانه انرژی و ذخایر
تحلیل آمارهای تجاری نشان می‌دهد که زنجیره معدن و صنایع معدنی با ثبت صادراتی بیش از 13 میلیارد دلار، نقش کلیدی در ارزآوری کشور ایفا کرده است. سمیعی‌نژاد تأکید کرد که بخش معدن تنها حوزه‌ای است که تحریم‌ها نتوانستند مانع حرکت رو به جلوی آن شوند. ایران دارای دو مزیت رقابتی منحصربه‌فرد در منطقه است: برخورداری همزمان از “ذخایر غنی مواد معدنی” و “منابع عظیم گاز”. این در حالی است که رقبای منطقه‌ای اغلب یا صرفاً دارای انرژی هستند و فاقد مواد اولیه معدنی‌اند، و یا با وجود داشتن معادن، از نعمت گاز ارزان محروم هستند. توسعه تعاملات با اتحادیه اوراسیا و دیپلماسی فعال اقتصادی اخیر نیز در راستای بهره‌برداری از همین ظرفیت صادرات‌محور صورت می‌گیرد.
طرح‌های توسعه‌ای بین‌المللی و تأمین مواد اولیه
رئیس هیات عامل ایمیدرو در تشریح وضعیت پروژه آلومینای پارسیان اعلام کرد که تأمین مالی این طرح از طریق “فاینانس دوم چین” پیگیری می‌شود. همچنین برای تضمین خوراک پایدار طرح‌های آلومینیوم، مذاکرات فشرده‌ای با شرکای خارجی جهت فعال‌سازی معدن بوکسیت در گینه در جریان است. چالش اصلی این پروژه، موضوع لجستیک و حمل‌ونقل بوده است که خوشبختانه خط ریل اکنون به فاصله 30 کیلومتری معدن رسیده است. در حال حاضر، ایمیدرو مشغول ارزیابی دقیق اقتصادی بخش حمل‌ونقل است تا گلوگاه تأمین مواد اولیه صنعت آلومینیوم کشور را مرتفع سازد.
مکانیسم نوین واگذاری معادن در بورس کالا
یکی از مهم‌ترین محورهای سخنان سمیعی‌نژاد، رونمایی از مدل جدید واگذاری معادن بود. در این سازوکار که در بستر بورس کالا اجرایی می‌شود، صرفاً “افراد صاحب صلاحیت فنی و اقتصادی” اجازه ورود خواهند داشت. ایمیدرو فرمول مشخصی را برای احراز صلاحیت سرمایه‌گذاران به سازمان بورس ارائه می‌دهد. در این مدل، چون ارزش دقیق ذخیره معدن در ابتدا مشخص نیست، رقابت بر سر “سهم ایمیدرو” شکل می‌گیرد؛ هر شرکتی که سهم بیشتری از محصول نهایی را به ایمیدرو پیشنهاد دهد، برنده رقابت خواهد بود. نکته مهم این است که هزینه اکتشافات انجام شده توسط برنده، پس از ارزش‌گذاری ذخیره محاسبه شده و مابه‌التفاوت سهم ایمیدرو، مجدداً برای احداث کارخانه‌های فرآوری در همان طرح هزینه می‌شود.
خط قرمز ایمنی و تعطیلی معادن پرخطر
معاون وزیر صمت با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه هوشمندسازی و ایمنی، موضع قاطعی را در برابر معادن ناایمن اتخاذ کرد. نظارت بر ایمنی واحدها با همکاری مشترک وزارت کار، سازمان نظام مهندسی معدن و واحدهای HSE انجام می‌شود. دستور صریح صادر شده است که هر معدنی که فاقد استانداردهای ایمنی لازم باشد یا از تجهیزات مناسب استفاده نکند، بدون هیچ‌گونه مسامحه و چشم‌پوشی تعطیل خواهد شد. این اقدام با هدف صیانت از جان کارگران و ارتقای استانداردهای فنی در محیط‌های معدنی صورت می‌گیرد.
***
رویکرد جدید ایمیدرو نشان‌دهنده گذار از مدیریت واکنشی به مدیریت پیشگیرانه در دو حوزه حیاتی “انرژی” و “سرمایه‌گذاری” است. مدل پیشنهادی برای واگذاری معادن در بورس کالا، یک تحول ساختاری محسوب می‌شود که با جایگزین کردن “اهلیت فنی” به جای “قدرت صرفاً مالی”، می‌تواند جلوی حبس معادن توسط دلالان را بگیرد. همچنین، استراتژی همزمانی تعمیرات اساسی با قطعی گاز، اگرچه یک راهکار اجباری است، اما نشان‌دهنده انطباق هوشمندانه صنعت با واقعیت‌های ناترازی انرژی است. با این حال، تأمین شکاف سرمایه‌گذاری 55 میلیارد دلاری همچنان بزرگترین چالش پیش روی این سازمان برای تحقق رشد 13 درصدی خواهد بود.