سرلشکر پاسدار محمد پاکپور در پیامی به مناسبت هفته بسیج، این نهاد را فراتر از یک نیروی نظامی و به عنوان «فرمول قدرت‌سازی» و عامل اصلی «تغییر دستگاه محاسباتی دشمن» معرفی کرد. در این پیام راهبردی، بر نقش بسیج در 46 سال گذشته به‌عنوان یک نیروی بدون مرز و پایان‌ناپذیر تأکید شده که در عرصه‌های جنگ سخت، شناختی و سازندگی حضور داشته است. اشاره به «دفاع مقدس 12 روزه» در برابر جنگ ترکیبی آمریکایی-صهیونیستی و تداوم مسیر دفاع مقدس 8 ساله، از نکات کلیدی و آماری این بیانیه محسوب می‌شود که نشان‌دهنده بلوغ تاکتیکی و نوسازی توانمندی‌های این نیرو است.
تغییر موازنه قدرت و شکست بن‌بست‌ها
تحلیل محتوای پیام صادر شده نشان می‌دهد که بسیج در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران، نقشی تعیین‌کننده در برهم‌زدن معادلات کلاسیک قدرت دارد. سرلشکر پاکپور در این بیانیه، بسیج را نه صرفاً یک سازمان، بلکه یک «پدیده استثنایی در جهان» توصیف می‌کند که کارکرد اصلی آن «تغییر دهنده دستگاه محاسباتی دشمن» است. این گزاره به این معناست که حضور نیروی مردمی، پیش‌بینی‌پذیری صحنه نبرد را برای دشمنان ناممکن می‌سازد. بر اساس این دیدگاه، بسیج به عنوان فرمولی برای «بن‌بست شکنی» عمل می‌کند؛ نیرویی که هر جا سیستم‌های رسمی با محدودیت مواجه شوند، وارد عمل شده و موازنه را تغییر می‌دهد.
هویت سیال و ساختار بدون مرز
یکی از ابعاد برجسته در بازخوانی این پیام، تعریف ماهیت ساختاری بسیج است. برخلاف ارتش‌های کلاسیک دنیا که دارای طول و عرض جغرافیایی مشخص و استعداد نیروی انسانی محدود هستند، بسیج در این پیام به عنوان «شجره طیبه بدون مرز» معرفی شده است. این نهاد «سقف ظرفیت» ندارد و پایان‌ناپذیر است.
عناصر تشکیل‌دهنده جوهر و هویت این گفتمان عبارتند از:
- ایمان و اخلاص
- تعهد و مجاهدت
- اعتماد به نفس و خودباوری
این ویژگی‌ها باعث شده تا بسیج به بدنه‌ای فعال و هویت‌ساز برای جامعه تبدیل شود که محدود به یک قشر خاص نیست و از پزشک و دانشجو تا کارگر و کشاورز را در بر می‌گیرد.
کارنامه 46 ساله؛ از دفاع تا سازندگی
مرور کارنامه عملکردی بسیج در طول 46 سال سپری شده از انقلاب اسلامی، نشان‌دهنده حضور فراگیر این نیرو در تمامی ساحت‌های حیاتی کشور است. طبق متن پیام، بسیج تنها یک نیروی نظامی نیست، بلکه در کنار نهادهای اطلاعاتی، امنیتی، علمی، فرهنگی و اقتصادی، نقشی سرنوشت‌ساز ایفا کرده است.
این نقش‌آفرینی در دو محور اصلی قابل دسته‌بندی است:
- مدیریت بحران: حضور در خط مقدم گره‌گشایی از مشکلات هنگام جنگ، بلایای طبیعی و بحران‌های اجتماعی.
- پیشرفت و آبادانی: مشارکت فعال در پروژه‌های سازندگی و زیرساختی کشور با هدف ساخت قدرت ملی.
روایت دفاع مقدس 12 روزه و جنگ شناختی
نکته حائز اهمیت و آماری در این پیام، اشاره صریح به «تجربه دفاع مقدس 12 روزه» در برابر جنگ تحمیلی آمریکایی-صهیونیستی است. این گزاره نشان می‌دهد که بسیج توانسته است تجربه گرانسنگ دفاع مقدس 8 ساله را به‌روزرسانی کرده و در نبردهای مدرن و کوتاه‌مدت نیز به کار گیرد.
سرلشکر پاکپور تأکید می‌کند که نسل جوان و نواندیش ایران با تکیه بر خلاقیت، این حرکت عظیم را به عرصه‌های نوین «جنگ شناختی و ترکیبی» وارد کرده‌اند. این بدان معناست که بسیج اکنون علاوه بر میدان سخت، در میدان روایت‌ها، جنگ رسانه‌ای و نبردهای هیبریدی نیز به عنوان یک بازیگر اصلی و «الگوی جهاد ترکیبی» عمل می‌کند.
چشم‌انداز آینده و گام دوم انقلاب
در بخش پایانی تحلیل این پیام، جایگاه بسیج در آینده نظام ترسیم شده است. این نیرو به عنوان «پیش‌برنده بیانیه گام دوم انقلاب» معرفی می‌شود. مأموریت اصلی در این فاز، هموارسازی مسیر برای تحقق «ایران قوی» و شکل‌گیری «تمدن نوین اسلامی» است. بسیج به عنوان ضامن امنیت و اقتدار ملی، وظیفه دارد سپر بازدارندگی کشور را تقویت کند تا امکان هرگونه طمع‌ورزی از سوی دشمنان سلب شود. این نهاد، سرمایه بی‌پایان ملت تلقی می‌شود که استمرار انقلاب اسلامی در گرو پویایی و نشاط آن است.
***
از منظر تحلیل استراتژیک، پیام سرلشکر پاکپور حاوی یک دکترین دفاعی مبتنی بر «بازدارندگی مردم‌پایه» است. تأکید بر تغییر محاسبات دشمن نشان می‌دهد که در مدل امنیتی ایران، هزینه تهاجم برای دشمن نه فقط با تسلیحات، بلکه با اراده انسانی و شبکه مویرگی بسیج افزایش می‌یابد. این رویکرد از نظر اقتصادی نیز حائز اهمیت است؛ زیرا بسیج با ورود به عرصه سازندگی و خدمات اجتماعی، هزینه‌های سربار دولت در مدیریت بحران‌ها و توسعه عمرانی را به‌شدت کاهش می‌دهد و به عنوان یک نیروی کارآمد و کم‌هزینه، بهره‌وری ملی را در شرایط تحریم و فشار اقتصادی ارتقا می‌بخشد.
* متن پیام فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مناسبت فرارسیدن هفته بسیج به شرح زیر است:
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
فرا رسیدن هفته بسیج و سالروز صدور فرمان تاریخی و راهبردی حضرت امام خمینی (ره) در پنجم آذرماه ۱۳۵۸ مبنی بر تشکیل “بسیج مستضعفین” را به ملت شریف ایران و آحاد بسیجیان سلحشور تبریک و تهنیت عرض می‌کنم.
بسیج، میراث جاودان امام راحل و شجره طیبه‌ای است که برای پاسداری از انقلاب اسلامی و ایران عزیز در برابر تهدیدات دشمنان و توطئه‌های بدخواهان بنا نهاده شد و امروز تحت فرامین و رهنمودهای مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا (مدظله العالی)، در هر زمان و هر مکان آماده پاسخگویی قاطعانه به تهدیدها و توطئه‌های دشمن است.
بسیج فرمول قدرت‌سازی و بن بست شکنی است، بسیج گفتمان پویا، زنده و پربرکت است، بسیج پاسخ مقتدرانه، مؤمنانه و عاشقانه به نیازهای متغیر مردم و انقلاب است.
بسیج تغییر دهنده دستگاه محاسباتی دشمن و الگوی غلبه بر دشمن است، جوهر و هویت گفتمان بسیج؛ ایمان، تعهد، اخلاص، اعتماد بنفس، خودباوری و مجاهدت است، بسیج بدنه فعال جامعه و سازنده هویت دینی، ملی و انقلابی است، پدیده استثنایی در جهان است، شجره طیبه بدون مرز و جغرافیا است، با همه ارتش‌های دنیا متفاوت و طول و عرض معینی ندارد، پایان ناپذیر و در استعداد و ظرفیت سقف ندارد.
بسیج امید ملت، ضامن امنیت و اقتدار ملی، و پیش‌برنده بیانیه گام دوم انقلاب است؛ نیرویی که مسیر تحقق ایران قوی و تمدن نوین اسلامی را هموار می‌سازد.
بسیج در طول ۴۶ سال گذشته، در کنار نیروهای مسلح و نهادهای اطلاعاتی، امنیتی، علمی، فرهنگی، اقتصادی کشور نقش اساسی و سرنوشت‌ساز داشته و همچنان با افتخار و سربلندی ادامه می‌دهد.
این نقش در همه سطوح جامعه، در مساجد و محلات، همه اقشار مختلف جامعه، از کارگر و کشاورز تا دانشجو و استاد، هنرمند و ورزشکار، پزشک و پرستار، دانش آموز و معلم و… به مفهوم واقعی خود در جریان است.
بسیجیان در عرصه‌های مختلف ساخت قدرت و پیشرفت کشور، در پیش‌برندگی انقلاب اسلامی، در گره‌گشایی از مشکلات و چالش‌های جامعه بهنگام جنگ، بحران، بلایای طبیعی و… در نقش‌آفرینی در سازندگی و آبادانی کشور، همواره پیشتاز و برای ایران و ایرانی عزت بخش افتخارآفرین بوده است.
تجربه دفاع مقدس ۱۲ روزه برابر جنگ تحمیلی آمریکایی صهیونی و در امتداد ۸ سال دفاع مقدس نشان داد که امروز همچنان نسل جوان مؤمن و نواندیش ایران، با اعتماد بنفس ملی، خلاقیت و نوآوری، این حرکت عظیم را بالنده‌تر ساخته و آن را به عرصه‌های نوین جنگ شناختی و ترکیبی وارد کرده است.
بسیج روایت گر پیروزی، انسجام، امید و اقتدار است، الگو و فرمول جهاد ترکیبی و اعتماد بنفس ملی است، هفته بسیج فرصتی است برای تجدید عهد با آرمان‌های امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت امام خامنه‌ای عزیز مدظله العالی و شهدای گرانقدر اقتدار، به ویژه شهیدان سازمان بسیج در دفاع مقدس۱۲ روزه؛ فرصتی برای یادآوری اینکه بسیج سرمایه بی‌پایان ملت ایران و ضامن استمرار انقلاب اسلامی است.
اینجانب مجددا هفته بسیج را به یکایک فرزندان بسیجی خودم تبریک عرض می‌کنم، دوام توفیق، عزت، سربلندی و اقتدار همه بسیجیان عزیز را در پهنه ایران بزرگ اسلامی و برای تداوم حماسه آفرینی‌های تاریخ ساز و فراگیری آوازه شکوهمند نام بسیجی و ایران عزیز و مقتدر و تقویت سپر بازدارندگی کشور را از خدای بزرگ متعال مسئلت می‌کنم.
والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته
سرلشکر پاسدار محمد پاکپور
فرمانده کل سپاه