بورس کالای ایران با اجرای یک پروژه کلان زیرساختی، سیستم سنتی حسابهای در اختیار را با «دفتر دارایی مشتریان» جایگزین کرد. آناهیتا فولادیفر، رئیس اداره بازار مشتقه، اعلام کرد که این تغییر باعث حذف پیچیدگیهای بانکی و تسهیل نقلوانتقال وجوه میشود. طبق اعلام رسمی، این سامانه جدید از تاریخ 29 آذر 1404 برای بازارهای گواهی سپرده و مشتقه عملیاتی خواهد شد.
تحول بنیادین در مکانیزم تبادل مالی
بورس کالای ایران یکی از بزرگترین پروژههای توسعهای خود را در حوزه زیرساختهای مالی کلید زده است. هدف اصلی این پروژه، ایجاد مسیری هموارتر، هوشمندتر و بسیار کارآمدتر برای تمامی فعالان بازارهای مالی و مشتقه است. پیش از این، معاملهگران با موانع متعدد بانکی و اداری روبرو بودند اما اکنون شرایط تغییر کرده است. فعالان بازار دیگر نیازی به درگیر شدن با فرآیندهای زمانبر افتتاح حسابهای جداگانه نخواهند داشت. با استقرار سیستم نوین «دفتر دارایی مشتریان»، فرآیند جابهجایی پول و مدیریت منابع مالی تنها با چند کلیک ساده امکانپذیر میشود. این تغییر ساختاری، سرعت گردش نقدینگی را در بازار سرمایه به شکل چشمگیری افزایش میدهد.
حذف فرآیندهای پیچیده و قدیمی واریز وجه
آناهیتا فولادیفر، رئیس اداره بازار مشتقه بورس کالای ایران، جزئیات دقیقی از این دگرگونی ساختاری ارائه کرده است. او این پروژه را گامی مهم در جهت خلق تجربهای نو و مدرن برای سرمایهگذاران میداند. در سیستم سنتی و گذشته، رویههای متفاوتی برای بازارهای مختلف وجود داشت. مشتریان بازار مشتقه پس از دریافت کد معاملاتی، مجبور به افتتاح حساب خاصی تحت عنوان «حساب در اختیار بورس» بودند. آنها باید وجوه خود را مستقیماً به این حساب واریز میکردند. در مقابل، روال در بازار مالی متفاوت بود و پول ابتدا به حساب کارگزار و سپس به حساب بورس منتقل میشد. این دوگانگی و تفاوت در رویهها، همواره باعث سردرگمی و ایجاد پیچیدگیهای عملیاتی برای معاملهگران میشد.
یکپارچهسازی و تسهیل شارژ حساب معاملاتی
فولادیفر بر سادهسازی حداکثری فرآیندها در بستر جدید تاکید ویژهای دارد. بر اساس معماری جدید سیستم، مشتریان تنها کافی است مبلغ مورد نظر خود را به حساب کارگزار واریز کنند. این واریز میتواند از طریق درگاههای پرداخت الکترونیک یا سایر روشهای بانکی مرسوم انجام شود. سیستم بورس کالا به صورت هوشمند و خودکار، این وجوه را در حساب کارگزار شناسایی میکند. بلافاصله پس از شناسایی، معادل مبلغ واریزی در «دفتر دارایی مشتری» شارژ میشود. بنابراین، الزام قدیمی و دستوپـاگیر مبنی بر افتتاح و معرفی حسابهای وکالتی یا در اختیار بورس برای مشتریان به طور کامل حذف شده است.
تداوم امنیت و شفافیت در ساختار تسویه
رئیس اداره بازار مشتقه بورس کالا در خصوص نحوه تسویه معاملات نکته بسیار مهمی را یادآور شد. علیرغم تغییرات در لایه کاربری و ورود وجه، ساختار بنیادین تسویه همچنان «مشتریمحور» باقی میماند. بورس کالا عملیات تسویه را دقیقاً مانند گذشته در سطح هر مشتری و در پایان روز معاملاتی انجام میدهد. سود و زیان حاصل از معاملات، بدهیها یا بستانکاریها به صورت مستقیم در دفاتر بازار اختصاصی هر مشتری اعمال میشود. در لایه کارگزاری نیز، خالص وجوه متعلق به مشتریان به صورت تجمیعی مدیریت، واریز یا برداشت خواهد شد. این روش امنیت دارایی سرمایهگذاران را به طور کامل تضمین میکند.
زمانبندی دقیق عملیاتی شدن سامانه
طبق برنامهریزیهای فنی و اجرایی انجام شده، این زیرساخت مدرن در تاریخ مشخصی فعال خواهد شد. روز شنبه 29 آذر 1404 به عنوان تاریخ رسمی آغاز به کار سیستم جدید تعیین شده است. از این تاریخ، تمامی فرآیندهای ورود و خروج وجه در بازارهای «گواهی سپرده»، «قراردادهای آتی» و «اختیار معامله» بر بستر دفتر دارایی مشتریان انجام میشود. فعالان بازار باید خود را برای استفاده از این سیستم چابک و جدید آماده کنند تا از مزایای انتقال سریع منابع میان بازارها بهرهمند شوند.
***
اقدام بورس کالا در راهاندازی دفتر دارایی مشتریان، یک گام استراتژیک در جهت کاهش اصطکاک عملیاتی در بازار سرمایه محسوب میشود. حذف نیاز به حسابهای بانکی متعدد، هزینههای مبادلاتی پنهان (شامل زمان و بوروکراسی) را برای سرمایهگذاران کاهش میدهد. این یکپارچگی میان بازارهای مالی و مشتقه، سیالیت نقدینگی را بالا میبرد و امکان واکنش سریعتر معاملهگران به نوسانات بازار را فراهم میکند. چنین زیرساختهایی، بورس کالا را به استانداردهای بورسهای پیشرفته کالایی در جهان نزدیکتر میسازد.