در آستانه یکسالگی اجرای برنامه راهبردی سازمان تأمین اجتماعی، این نهاد بزرگ اقتصادی و خدماتی با عبور از فاز طراحی، وارد مرحله عملیاتی شده و ساختار اجرایی خود را از 20 طرح اولیه به 12 کلانپروژه منسجم تغییر داده است. طبق آخرین گزارشها، 4 طرح کلیدی شامل نظام انتصابات، چشمانداز نوین، پرداخت عملکردی و بهرهوری مالی به طور کامل مستقر شده و پیشرفت فیزیکی سایر طرحها در حوزههایی مانند وصول منابع و رضایتمندی مخاطبان به ارقام قابل توجهی نظیر 83.5 و 78.1 درصد رسیده است.
مثلث تحول در حکمرانی؛ استراتژی گذار از وظیفهمحوری به نتیجهگرایی
با آغاز دوره جدید مدیریتی در سازمان تأمین اجتماعی، یک بازنگری اساسی در شیوه اداره این نهاد صورت گرفت که محور آن حرکت به سمت «مثلث تحول در حکمرانی» است. این استراتژی کلان بر سه رکن اصلی استوار شده است: نخست، تضمین پایداری منابع مالی و تلاش برای کاهش ناترازی میان ورودی و خروجی صندوق؛ دوم، ارتقای ملموس کیفیت خدمات ارائهشده به ذینفعان و افزایش سطح رضایت اجتماعی؛ و سوم، پیادهسازی تحول دیجیتال و چابکسازی تمامی فرآیندهای اداری و اجرایی.
هدف غایی در این نقشهراه، تغییر ریلگذاری سازمان از یک سیستم سنتی مبتنی بر انجام وظایف روتین، به یک سیستم مدرن «مبتنی بر نتیجه» است. در این پارادایم جدید، هر اقدام و طرحی تنها زمانی ارزشمند تلقی میشود که بتواند اثر مشخصی بر یکی از اضلاع این مثلث تحول داشته باشد و خروجی آن به صورت ملموس در زندگی بیمهشدگان یا ترازنامه سازمان احساس شود.
پایان موفقیتآمیز فاز طراحی؛ استقرار عملیاتی 4 طرح کلیدی
بر اساس ارزیابیهای صورت گرفته در آستانه یکسالگی این برنامه، 4 مورد از طرحهای بیستگانه اولیه با موفقیت مراحل مطالعاتی و پایلوت را پشت سر گذاشته و اکنون به عنوان بخشی از ساختار جاری سازمان نهادینه شدهاند. طرح شماره 12 با عنوان «چشمانداز تأمین اجتماعی نوین» که نقشهراه سازمان را تا افق 1430 ترسیم میکند، به مرحله اجرا رسیده است.
همچنین طرح شماره 14 موسوم به «نظام انتصابات بر مبنای شایستهسالاری» با برگزاری آزمونهای سراسری و تشکیل کمیتههای تخصصی، مکانیزم عزل و نصبها را شفاف کرده است. در کنار این موارد، طرح شماره 15 برای «پرداخت مبتنی بر عملکرد» جهت افزایش انگیزه کارکنان و طرح شماره 18 با موضوع «بهرهوری منابع مالی» که بر تسویه دیون و مدیریت نقدینگی تمرکز دارد، فرآیند استقرار خود را تکمیل کرده و پرونده طراحی آنها مختومه اعلام شده است.
تجمیع هوشمند؛ آرایش جدید طرحها برای همافزایی ساختاری
مدیریت ارشد سازمان به منظور پرهیز از موازیکاری و افزایش راندمان اجرایی، تصمیم به بازآرایی طرحهای باقیمانده گرفت. در این راستا، طرحهایی که دارای همپوشانی عملیاتی یا ساختاری بودند در یکدیگر ادغام شدند تا تمرکز مدیریتی افزایش یابد. به عنوان نمونه، طرحهای شماره 4 و 17 ترکیب شدند تا پروژه عظیم «بیمه متمرکز و استقرار نظام مالی تعهدی» شکل بگیرد.
همچنین طرحهای 5 و 6 برای ایجاد «ساماندهی خدمات بیمه فضای کسب و کار» و طرحهای 8 و 10 جهت «مدیریت تعهدات بیمهای» تجمیع شدند. در حوزه اقتصادی نیز طرحهای 19 و 20 با یکدیگر ترکیب شدند تا «اصلاح ساختار سرمایهگذاری و بنگاهداری» را به صورت واحد پیش ببرند. نتیجه این مهندسی مجدد، کاهش تعداد طرحها از 20 به 12 طرح چابک و هدفمند در آغاز سال دوم اجرا است.
پیشرفت چشمگیر در حوزه درمان و سلامت الکترونیک
یکی از محورهای اصلی تحول، بخش درمان است که آمارها نشاندهنده پیشرفتهای قابل اتکا در این حوزه میباشد. طرح «پزشک خانواده و نظام ارجاع» با هدف کاهش هزینههای درمان از جیب مردم، اکنون به پیشرفت 72.6 درصد رسیده و مراحل پایلوت خود را در استانهای منتخب طی میکند.
در سویی دیگر، طرح «پذیرش و رسیدگی الکترونیکی اسناد پزشکی» موسوم به سامانه رسا، موفق شده است 66 درصد از مسیر تکمیل خود را طی کند. این سامانه با پردازش الکترونیک اسناد در بیش از 100 مرکز طرف قرارداد و تمام مراکز ملکی، گامی بزرگ در جهت حذف کاغذ و شفافیت مالی برداشته است. همچنین طرح «اصلاح ساختار مدیریتی درمان» با ثبت پیشرفت 75.3 درصد، به دنبال تمرکززدایی هوشمند و افزایش بهرهوری مراکز درمانی است.
تحول دیجیتال و شفافیت مالی؛ عبور از مرز 68 درصد پیشرفت
حرکت به سمت سازمان هوشمند، در قالب طرح «تحول دیجیتال و هوشمندسازی خدمات» پیگیری میشود که تاکنون 68 درصد پیشرفت داشته است. هدف این طرح، حذف مراجعات حضوری غیرضروری و ارائه خدمات بر بستر فناوریهای نوین است. همزمان، طرح ترکیبی «بیمه متمرکز و نظام یکپارچه مالی تعهدی» در حال اجراست تا تمامی رویدادهای مالی سازمان به صورت استاندارد و آنی ثبت شوند. نهایی شدن این پروژه زیرساختی، امکان رصد دقیق جریان وجوه و کاهش خطاهای انسانی را فراهم میکند و شفافیت را به بالاترین سطح ممکن در تاریخ این سازمان میرساند.
ارتقای درآمدهای پایدار و ساماندهی محیط کسب و کار
در بخش درآمدی، طرح «ارتقای مدیریت وصول منابع» با ثبت رکورد 83.5 درصد پیشرفت، یکی از موفقترین پروژههای جاری محسوب میشود. این طرح با واقعیسازی مطالبات و شفافسازی تعاملات با کارفرمایان، نقش حیاتی در تأمین نقدینگی سازمان ایفا میکند.
علاوه بر این، طرح «ساماندهی خدمات بیمه فضای کسب و کار» با رویکرد حمایت از تولید و پوشش بیمهای مشاغل نوین اجرایی شده است. در کنار آن، طرح «مدیریت و تعهدات بیمهای» بر کنترل مصارف بلندمدت و ایجاد تعادل در منابع و مصارف تمرکز دارد تا از آیندهفروشی منابع سازمان جلوگیری شده و صیانت از حقوق نیروی کار تضمین گردد.
نظارت هوشمند و سرمایه انسانی؛ زیرساختهای نوین مدیریتی
سازمان تأمین اجتماعی برای ارتقای سلامت اداری، طرح «هوشمندسازی بازرسی دفاتر قانونی» را با رویکرد خوداظهاری و بازرسی الکترونیک اجرا کرده که به پیشرفت 72.4 درصد دست یافته است. در حوزه سرمایه انسانی، طرح «استعدادیابی و جذب نخبگان» با پیشرفت 45.4 درصد، در حال شناسایی مدیران آینده و ایجاد بانک اطلاعاتی نخبگان برای جانشینپروری است.
در نهایت، طرح «رضایتمندی مبتنی بر نظارت مردمی» با پیشرفت 78.1 درصد، مکانیزمهای پاسخگویی به ذینفعان را متحول کرده است. در بخش اقتصادی نیز طرح «اصلاح ساختار سرمایهگذاری»، استراتژی خروج از بنگاهداری مستقیم و مولدسازی املاک را دنبال میکند تا بازدهی داراییهای بیننسلی افزایش یابد.
***
بررسی روند اجرای طرحهای تحولی سازمان تأمین اجتماعی نشاندهنده گذار این نهاد از مرحله «برنامهریزی انتزاعی» به «بلوغ اجرایی» است. کاهش تعداد طرحها از 20 به 12 مورد از طریق ادغامهای هدفمند، نشاندهنده درک صحیح مدیریت ارشد از لزوم چابکسازی و پرهیز از پراکندگی منابع در شرایط اقتصادی کنونی است. ثبت پیشرفتهای فیزیکی بالای 70 درصد در حوزههایی حیاتی مانند وصول منابع، درمان و رضایتمندی مشتریان، سیگنال مثبتی از عزم سازمان برای رفع ناترازیهای مالی و بهبود خدمات است. تداوم این روند و تکمیل زیرساختهای الکترونیک (مانند سامانه رسا و پرونده الکترونیک)، میتواند ریسکهای عملیاتی سازمان را در میانمدت به شدت کاهش داده و پایداری صندوق را تضمین کند.
