محمد برزگری، معاون تحول هوشمند نظام مالیاتی، از بهبود ۲۳۰۰۰ میلیارد تومانی در تمکین مودیان طی تابستان ۱۴۰۴ خبر داد. این دستاورد حاصل اجرای محاسبات سیستمی و تکمیل خودکار اظهارنامهها بوده است. سهم فاکتورهای کاغذی با کاهشی چشمگیر به ۸ درصد رسیده و از اول دیماه، اعتبار مالیاتی اسناد کاغذی پذیرفته نخواهد شد. همچنین زمان استرداد مالیاتی برای مودیان شفاف به کمتر از ۲ ماه کاهش یافته است.
تحول در درآمدهای مالیاتی با هوشمندسازی فرآیندها
سازمان امور مالیاتی کشور با اتخاذ تدابیر نوین و استفاده از فناوریهای پیشرفته، موفق به ثبت رکوردهای جدیدی در زمینه تمکین مودیان شده است. محمد برزگری، معاون تحول هوشمند نظام مالیاتی، اعلام کرد که با اجرای طرحهایی نظیر محاسبه سیستمی مانده بدهی و تکمیل خودکار جداول اظهارنامه، شاهد تحولی بزرگ بودهایم. این اقدامات منجر به بهبود ۲۳۰۰۰ میلیارد تومانی در تمکین مودیان در اظهارنامههای مالیات بر ارزش افزوده دوره تابستان سال ۱۴۰۴ شده است. این افزایش درآمد، نشاندهنده کارایی بالای سیستمهای محاسباتی جدید و کاهش خطاهای انسانی در فرآیند تشخیص مالیات است.
آمار قطعیسازی سیستمی پروندههای مالیاتی
روند دیجیتالی شدن پروندههای مالیاتی با سرعت بالایی در حال پیشرفت است و آمارهای ثبت شده نشاندهنده موفقیت این تغییر ریل میباشد. معاون تحول هوشمند نظام مالیاتی به قطعی و نهایی شدن ۹۰۰۰۰ پرونده مالیاتی در حوزه ارزش افزوده برای زمستان سال ۱۴۰۲ به صورت کاملاً سیستمی اشاره کرد. این روند رو به رشد در دورههای سال ۱۴۰۳ نیز ادامه یافته است، به طوری که در هر دوره بیش از ۱۰۰۰۰۰ اظهارنامه به صورت سیستمی پردازش و نهایی میشود. این حجم از پردازش خودکار، بار بزرگی را از دوش ممیزان مالیاتی برداشته است.
سقوط سهم فاکتورهای کاغذی در مبادلات اقتصادی
یکی از اهداف اصلی نظام مالیاتی هوشمند، حذف گردش فیزیکی اسناد و جایگزینی آن با صورتحسابهای الکترونیک معتبر است. بررسی آمارهای بازه زمانی تابستان ۱۴۰۱ تا تابستان ۱۴۰۳ نشان میدهد که سهم فاکتورهای کاغذی در اعتبار مالیاتی سقوطی آزاد را تجربه کرده است. این شاخص از ۱۰۰ درصد در ابتدای دوره، با کاهشی چشمگیر به تنها ۸ درصد در سال جاری رسیده است. این تغییر رفتار مودیان، بیانگر پذیرش عمومی سامانه مودیان و موفقیت فرهنگسازی در استفاده از صورتحسابهای الکترونیک است.
ضربالاجل قانونی برای حذف کامل اسناد کاغذی
فعالان اقتصادی باید توجه داشته باشند که فرصت استفاده از روشهای سنتی و کاغذی به پایان رسیده است و قانون در این زمینه صراحت کامل دارد. بر اساس حکم صریح قانون بودجه، یک ضربالاجل قطعی برای پایان دادن به دوران فاکتورهای کاغذی تعیین شده است. از تاریخ ۱ دی ماه سال جاری، سازمان امور مالیاتی هیچگونه اعتبار مالیاتی ارزش افزوده را برای مودیانی که از صورتحساب کاغذی استفاده میکنند، نخواهد پذیرفت. این تصمیم با هدف شفافسازی کامل مبادلات و حذف زمینههای کتمان درآمد اتخاذ شده است.
چالشهای نیروی انسانی و ضرورت اجتنابناپذیر تکنولوژی
سازمان امور مالیاتی با چالش عدم تناسب میان حجم وظایف محوله و ظرفیت نیروی انسانی موجود روبرو است. محمد برزگری تصریح کرد که در طول ۷ تا ۸ سال گذشته، تعداد کارکنان سازمان ثابت مانده، اما حجم کارها و وظایف حداقل ۳ برابر شده است. افزایش تعداد مودیان فشار مضاعفی را بر سیستم وارد کرده است. انتظار انجام تمام این امور با روشهای سنتی و نیروی انسانی فعلی، دور از واقعیت است و تنها به استهلاک و فرسودگی شدید کارکنان منجر میشود.
فشار کاری و ریسکهای قانونی برای ممیزان
فشار کاری بالا باعث شده است تا مدیران سازمان در برخی موارد ناچار به فراخوان نیروها در روزهای تعطیل و پنجشنبه و جمعه شوند. این وضعیت مشکلات متعددی را برای کارکنان ایجاد کرده است. علاوه بر خستگی مفرط، ریسکهای قانونی نیز ممیزان را تهدید میکند. طبق ماده ۲۷۰ قانون، کوچکترین اشتباه سهوی ماموران میتواند منجر به صدور ادعانامه علیه آنها شود. بنابراین، حرکت به سمت استفاده از تکنولوژیهای جدید نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت حیاتی برای حفظ سلامت اداری و کارکنان است.
کاهش چشمگیر زمان استرداد مالیاتی
یکی از مشوقهای اصلی برای پیوستن مودیان به سامانه هوشمند، تسریع در فرآیندهای اداری و بازگشت سرمایه آنهاست. فعالان اقتصادی که تکالیف خود را در سامانه مودیان انجام داده و کلیه اطلاعات خرید و فروش را ثبت کردهاند، از مزیت بزرگی برخوردار شدهاند. زمان استرداد مالیاتی برای اظهارنامههای سال ۱۴۰۴ این گروه از مودیان شفاف، به زیر ۲ ماه کاهش یافته است. این در حالی است که برخی پروندههای قدیمی مربوط به سالهای قبل همچنان در صف رسیدگی قرار دارند و این رشد سرعت، دستاوردی قابل توجه محسوب میشود.
کارکردهای کلان پایگاههای اطلاعاتی ۱۶۹
سامانههای هوشمند مالیاتی فراتر از وصول درآمد، نقش مهمی در سالمسازی اقتصاد کلان کشور ایفا میکنند. پایگاههای اطلاعاتی موضوع ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم، کارکردهای حیاتی متعددی دارند. از جمله مهمترین این کارکردها میتوان به کشف گلوگاههای فساد و مقابله مؤثر با فرار مالیاتی اشاره کرد. همچنین این پایگاهها زیرساخت لازم برای اصلاح نظام تخصیص ارز، بهینهسازی فرآیند تخصیص یارانهها و فراهمسازی بستر مناسب برای تسهیلاتدهی بانکی را ایجاد میکنند.
***
گزارش عملکرد معاونت تحول هوشمند نظام مالیاتی نشاندهنده گذار موفقیتآمیز از نظام سنتی ممیزمحور به نظام دادهمحور است. ثبت رقم ۲۳۰۰۰ میلیارد تومان بهبود تمکین صرفاً با ابزارهای سیستمی، اثبات میکند که تسهیل فرآیندها بیش از اقدامات تنبیهی در افزایش درآمدهای دولت موثر است. کاهش زمان استرداد مالیات به زیر ۲ ماه نیز سیگنال مثبتی به بخش خصوصی برای شفافیت بیشتر ارسال میکند. با این حال، ضربالاجل اول دیماه آزمونی جدی برای آن دسته از فعالان اقتصادی است که هنوز خود را با اکوسیستم دیجیتال مالیاتی تطبیق ندادهاند.
