انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در تازهترین گزارش آماری خود، از رشد چشمگیر صادرات زنجیره آهن و فولاد در هشت ماهه نخست سال 1404 خبر داد. بر اساس این دادهها، حجم کل صادرات با رشدی 41 درصدی از مرز 26 میلیون تن عبور کرده و ارزآوری حاصل از آن به حدود 5.4 میلیارد دلار رسیده است. نکته قابل تأمل در این کارنامه، جهش نجومی صادرات محصولات تخت بهویژه ورقهای سرد و در مقابل، افت محسوس صادرات مقاطع طویل ساختمانی است.
عبور درآمدهای ارزی فولاد از مرز 5 میلیارد دلار
آمارهای منتشر شده توسط انجمن فولاد نشان میدهد که تجارت خارجی زنجیره فولاد کشور در هشت ماهه امسال، روندی کاملاً صعودی را طی کرده است. مجموع ارزش صادراتی این زنجیره با ثبت رشد 27 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل، به رقم 5373 میلیون دلار رسیده است. از نظر وزنی نیز رکوردی قابل توجه ثبت شده و حجم کل صادرات زنجیره آهن و فولاد به رقم 26700 هزار تن افزایش یافته است که نشانه پویایی معادن و کارخانجات ذوب کشور در بازارهای جهانی است.
انفجار آماری در صادرات محصولات تخت
شگفتانگیزترین بخش گزارش، عملکرد خیرهکننده در حوزه محصولات تخت فولادی است که تمام معادلات را تغییر داده است. حجم صادرات کل مقاطع تخت فولادی با رشد کمسابقه 270 درصدی به 962 هزار تن رسیده است. در این میان، “ورق سرد” با ثبت رشد 900 درصدی در حجم و 801 درصدی در ارزش، ستاره بیچونوتچرای صادرات امسال لقب گرفته است. صادرکنندگان موفق شدهاند حجم صادرات این محصول را از 5 هزار تن در سال گذشته به 53 هزار تن در سال جاری برسانند.
عقبنشینی نگرانکننده در بازار مقاطع ساختمانی
برخلاف روند کلی مثبت، صادرات مقاطع طویل فولادی که عمدتاً شامل محصولات ساختمانی است، با کاهش مواجه شده است. آمارها حاکی از افت 9 درصدی در حجم و 15 درصدی در ارزش کل صادرات مقاطع طویل است. در این گروه، صادرات میلگرد بهعنوان پرحجمترین محصول، با کاهش 12 درصدی در وزن به 1696 هزار تن تنزل یافته است. وضعیت برای تیرآهن نیز مطلوب نیست و صادرات این محصول با افت 23 درصدی حجم، به 115 هزار تن محدود شده است.
توسعه صادرات در حلقه میانی و مواد اولیه
صادرات فولاد میانی (بیلت، بلوم و اسلب) همچنان یکی از پایههای اصلی ارزآوری صنعت فولاد محسوب میشود. در هشت ماهه امسال، حجم صادرات این بخش با 42 درصد افزایش به 5468 هزار تن رسیده که ارزشی معادل 2258 میلیون دلار ایجاد کرده است. در بخش بالادستی زنجیره نیز شاهد جهش قابل توجهی هستیم؛ بهطوریکه صادرات کنسانتره سنگ آهن با رشد 77 درصدی در حجم، به رقم 7894 هزار تن و صادرات گندله با رشد 28 درصدی به 8846 هزار تن رسیده است.
عملکرد مثبت در آهن اسفنجی
حلقه آهن اسفنجی که پیونددهنده معدن و کوره است، نیز در مدار رشد قرار دارد. صادرکنندگان این محصول توانستهاند در هشت ماهه امسال 1473 هزار تن آهن اسفنجی را روانه بازارهای هدف کنند که نسبت به سال گذشته 19 درصد افزایش نشان میدهد. این حجم از صادرات، ارزآوری 342 میلیون دلاری را برای کشور به همراه داشته و نشاندهنده ظرفیت مازاد تولید آهن اسفنجی نسبت به نیاز داخلی در ماههای سپری شده است.
***
بررسی دقیق ترکیب سبد صادراتی فولاد ایران در سال 1404 حاوی پیامی دوگانه است. از یک سو، رشد شدید صادرات مواد اولیه (کنسانتره) و محصولات نیمهنهایی (فولاد میانی) نشاندهنده عطش بازارهای جهانی برای مواد خام و نیمهخام است که درآمد ارزی فوری ایجاد میکند. اما از سوی دیگر، افت صادرات “محصول نهایی ساختمانی” (میلگرد و تیرآهن) زنگ خطری برای از دست رفتن بازارهای سنتی منطقه یا کاهش قدرت رقابتپذیری ناشی از هزینههای تولید است. جهش صادرات ورقهای فولادی اما نقطهی امیدوارکنندهای است که میتواند نشاندهنده بازاریابی جدید یا بهرهبرداری از ظرفیتهای جدید نورد در کشور باشد.