*اعلام آمادگی بورس کالا برای ورود به عصر دارایی دیجیتال
در شرایطی که بازار رمزدارایی‌ها در ایران با چالش‌های قانونی و ریسک‌های عملیاتی در بسترهای غیررسمی مواجه است، بورس کالای ایران گام‌های عملیاتی مهمی برداشته است. این نهاد قصد دارد با استفاده از فناوری بلاک‌چین، بستری امن و قانون‌مند برای سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به این حوزه فراهم کند. در همین راستا، معین محمدی‌پور، مدیر مطالعات اقتصادی و امور بین‌الملل بورس کالا، جزئیات 2 رویکرد نوآورانه و راهبردی این مجموعه را تشریح کرد. این برنامه‌ها نشان‌دهنده عزم جدی بازار سرمایه برای پذیرش و قاعده‌مند کردن پدیده‌های نوین مالی است.
*رویکرد اول: صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر رمزارز (ETF)
رویکرد نخست بورس کالا، پاسخی مستقیم به تقاضای موجود در بازار برای سرمایه‌گذاری در رمزارزها است. محمدی‌پور اعلام کرد که بررسی‌ها و رایزنی‌های اولیه برای معرفی صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر رمزارز با موفقیت صورت گرفته است. او افزود که زیرساخت‌های فنی لازم برای اجرای این طرح نیز به طور کامل فراهم شده است. با این حال، با توجه به حساسیت بالای موضوع و پیچیدگی‌های این بازار، عملیاتی شدن این صندوق‌ها نیازمند کسب تاییدیه‌های نهایی از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار است. دریافت این مجوزها در اولویت اصلی برنامه‌های بورس کالا قرار دارد.
*مزایای کلیدی صندوق‌های رمزارزی برای سرمایه‌گذاران و اقتصاد
راه‌اندازی این صندوق‌ها مزایای متعددی را به همراه خواهد داشت. برای سرمایه‌گذاران، این طرح فرآیند معامله را تسهیل کرده و امنیت دارایی‌ها را تضمین می‌کند. همچنین هزینه‌های معاملاتی کاهش یافته و ریسک‌های مرتبط با نگهداری و ذخیره‌سازی رمزارزها به شکل چشمگیری مدیریت می‌شود. علاوه بر منافع عمومی، نهاد سیاست‌گذار پولی کشور نیز از این طرح منتفع خواهد شد. به گفته محمدی‌پور، با تبدیل رمزارز به یک ابزار سرمایه‌گذاری در قالب صندوق، کارکرد آن به عنوان ابزار پرداخت تضعیف می‌گردد. این موضوع به تقویت حاکمیت ریال در نظام پولی کشور کمک شایانی خواهد کرد.
*رویکرد دوم: توکن‌سازی کالاها با پایلوت توکن زعفران
رویکرد دوم بورس کالا که ماهیتی نوآورانه‌تر دارد، بر ایجاد توکن‌های مبتنی بر کالا متمرکز است. محمدی‌پور توضیح داد که در فاز آزمایشی (پایلوت)، توکن مبتنی بر محصول استراتژیک زعفران در دستور کار قرار گرفته است. اجرای این طرح نیازمند ایجاد زیرساخت‌های فنی و مقرراتی جدیدی است که مسیر تحقق آن به صورت تدریجی طی خواهد شد. یکی از مهم‌ترین مزایای توکنیزه کردن کالاها، فراهم شدن امکان تأمین مالی غیرمتمرکز، به ویژه برای بخش کشاورزی است. این روش می‌تواند سرمایه‌های جدید و خرد را به سمت بازارهای کالایی استراتژیک جذب کند.
*چارچوب قانونی و مسیر پیش رو
مدیر مطالعات بورس کالا به مبانی قانونی موجود نیز اشاره کرد. بر اساس مصوبه کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی، سازمان بورس به عنوان نهاد تنظیم‌گر رمزدارایی‌های با پشتوانه شناخته می‌شود. علاوه بر این، کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس در سال 1403، معاملات توکن‌های دارای پشتوانه را شرعاً مجاز اعلام کرده است. این دو مورد، چراغ سبز قانونی لازم برای تدوین دستورالعمل‌های اجرایی را فراهم می‌کند، هرچند تکمیل این فرآیند زمان‌بر خواهد بود.
***
اقدام بورس کالا برای ورود به حوزه رمزدارایی یک حرکت استراتژیک و دو وجهی است. از یک سو، این نهاد به دنبال پاسخگویی به یک تقاضای واقعی و رو به رشد در جامعه است و می‌خواهد فعالیت‌های معاملاتی را از بسترهای پرریسک و غیرشفاف به یک محیط قانون‌مند و نظارت‌شده هدایت کند. از سوی دیگر، با تمرکز بر «رمزدارایی‌های با پشتوانه» (چه رمزارز در قالب صندوق و چه کالا در قالب توکن)، بورس کالا در حال ترسیم مرز بین دارایی‌های سفته‌بازانه و دارایی‌های دیجیتال قابل اتکا است. توکن زعفران به طور مشخص می‌تواند انقلابی در تأمین مالی زنجیره ارزش محصولات کشاورزی ایجاد کند و الگویی برای سایر کالاها باشد. این رویکرد نشان می‌دهد بازار سرمایه ایران در تلاش است تا همزمان با مدیریت ریسک، از مزایای فناوری بلاک‌چین برای تعمیق بازار و نوآوری در ابزارهای مالی بهره‌مند شود.
