*رفع انحصار و صدور مجوزهای نامحدود
وزارت صمت با ابلاغ دستورالعمل جدید، انحصار در تأسیس مراکز اسقاط خودرو را به طور کامل از میان برداشت. بر این اساس، دیگر هیچ محدودیتی برای سرمایه‌گذاران جهت ورود به این حوزه وجود ندارد. این دستورالعمل هم‌اکنون برای دسترسی عمومی در درگاه ملی مجوزها در حال بارگذاری است. این سیاست‌گذاری جدید، زمینه را برای رقابتی شدن بازار و افزایش ظرفیت اسقاط در کشور فراهم می‌کند.
*حذف دلالان با سامانه عرضه و تقاضای آنلاین
یکی از مهم‌ترین دستاوردها، راه‌اندازی سامانه عرضه و تقاضا بر بستر درگاه اینترنتی (IPG) بوده است. این سامانه با ایجاد شفافیت مالی و مبارزه با پولشویی، به عنوان اولین نمونه در وزارت صمت با مجوز سقف نامحدود پرداخت عمل می‌کند. این پلتفرم با حذف کامل واسطه‌ها و سفته‌بازان، به واردکنندگان و تولیدکنندگان امکان می‌دهد گواهی اسقاط مورد نیاز خود را مستقیماً و بدون مراجعه حضوری تأمین کنند.
*افزایش کارایی و تشدید نظارت‌ها
به گفته فرشاد مقیمی، با وجود افزایش 70 درصدی تکالیف محوله به ستاد نوسازی ناوگان، تنها در سال 1403 تعداد 29,000 دستگاه خودرو از رده خارج شده است. همزمان، نظارت بر عملکرد مراکز اسقاط به شکل چشمگیری تقویت شده است. برگزاری دوره‌های مستمر کمیته انضباطی، پیاده‌سازی پرونده‌های الکترونیک تخلفات و بازدیدهای میدانی، بخشی از این رویکرد نظارتی جدید برای پیشگیری از تخلفات است.
*اصلاحات بنیادین در قوانین و مقررات
بخش مهمی از این تحول به بازنگری و اصلاح قوانین بالادستی اختصاص یافته است. همکاری در تدوین لایحه اصلاحیه ماده 10 قانون ساماندهی صنعت خودرو از اقدامات کلیدی بود. همچنین، آئین‌نامه اجرایی همین ماده پس از 18 ماه مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفت. هدف اصلی این اصلاحات، افزایش انگیزه و تسهیل فرآیند اسقاط خودروهای فرسوده در کشور است.
*یکپارچه‌سازی سامانه‌ها و حذف فرآیندهای کاغذی
در راستای هوشمندسازی، تمام سامانه‌های مرتبط با اسقاط در کشور در یک سامانه یکپارچه نوسازی ناوگان متمرکز شده‌اند. این اقدام صدور مجوز شماره‌گذاری برای خودروهای تولیدی و وارداتی را یکپارچه می‌کند. علاوه بر این، فرآیندهای مبتنی بر کاربر حذف شده و ارتباط سامانه با بیش از 20 دستگاه و نهاد اجرایی به صورت کاملاً برخط و سیستمی انجام می‌شود.
***
اقدامات وزارت صمت در حوزه اسقاط خودرو، یک جراحی ساختاری برای حذف واسطه‌گری و افزایش شفافیت در این بازار است. رفع انحصار از صدور مجوزها و راه‌اندازی سامانه آنلاین، به طور مستقیم به کاهش هزینه‌های پنهان در زنجیره تأمین صنعت خودرو منجر می‌شود. این شفافیت، علاوه بر حذف رانت و فساد، به تولیدکنندگان و واردکنندگان اجازه می‌دهد تا گواهی اسقاط را با قیمت واقعی و به صورت مستقیم تهیه کنند. در نهایت، این اصلاحات می‌تواند به ثبات بیشتر در بازار خودرو، تسریع در نوسازی ناوگان فرسوده و بهبود شاخص‌های زیست‌محیطی کمک کند. این رویکرد دیجیتال‌محور، الگویی برای شفاف‌سازی در سایر بخش‌های اقتصادی نیز محسوب می‌شود.
