بورس انرژی ایران

از سال 1395 تاکنون، معاملات سوخت هواپیما در رینگ بین‌الملل بورس انرژی ایران به ارزش 93 میلیون دلار رسیده است. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در این بازه زمانی 391 هزار تن سوخت عرضه کرد که از این میزان 140 هزار تن با استقبال خریداران خارجی، به ویژه از کشورهای آسیای میانه، به فروش رسید. تنها در سال گذشته، فروش 30 هزار تن سوخت هواپیما ارزشی بیش از 21 میلیون دلار ایجاد کرد که نرخ موفقیت 71 درصدی معاملات را نشان می‌دهد و ظرفیت ایران برای تبدیل شدن به هاب منطقه‌ای سوخت هوایی را برجسته می‌سازد.

بورس انرژی ایران در هفتمین روز مرداد ماه، روز معاملاتی پررونقی را با ثبت مجموع ارزش 11 هزار و 812 میلیارد ریال به پایان رساند. رینگ داخلی با سهم 56 درصدی از کل ارزش معاملات، نقشی کلیدی در این عملکرد ایفا کرد. شرکت ملی نفت ایران با فروش موفق میعانات گازی به ارزش 4 هزار و 80 میلیارد ریال، به عنوان فروشنده برتر رینگ داخلی شناخته شد. در بازار برق نیز بیش از 1.1 میلیارد کیلووات ساعت برق به ارزش 2 هزار و 876 میلیارد ریال دادوستد شد.

محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی ایران، از برنامه‌های توسعه‌ای این بورس برای حل چالش‌های انرژی، آب و محیط زیست از طریق سازوکارهای بازارمحور خبر داد. او اعلام کرد ارزش معاملات این بورس از ابتدای سال جاری با رشد 26 درصدی به 125 هزار میلیارد تومان رسیده است. نظیفی همچنین از راه‌اندازی قریب‌الوقوع گواهی صرفه‌جویی آب با همکاری آبفا و ایجاد بازار کربن با مشارکت سازمان محیط زیست به عنوان ابزارهای نوین مالی خبر داد. این اقدامات در راستای افزایش عمق بازار، جذب سرمایه و تبدیل بورس انرژی به مرجع قیمتی در منطقه صورت می‌گیرد.

بورس انرژی ایران در ششمین روز مرداد، روزی پررونق را با ثبت ارزش کل معاملات به مبلغ 54 هزار و 648 میلیارد ریال تجربه کرد. رینگ بین‌الملل با فروش صادراتی حامل‌های انرژی، 86 درصد از این ارزش را به خود اختصاص داد و شرکت ملی گاز ایران با فروش 72 هزار تن گاز مایع، بازیگر اصلی این بازار بود. همچنین، بازار برق شاهد فروش 266 میلیون کیلووات ساعت برق به ارزش 2 هزار و 750 میلیارد ریال بود و ابزارهای مالی نیز معاملاتی به ارزش 1.3 هزار میلیارد ریال را به ثبت رساندند.

بورس انرژی ایران، با تکیه بر تجربه موفق عرضه گواهی صرفه‌جویی در حوزه‌های گاز و برق، قصد دارد تا پایان تابستان ابزار مالی «گواهی صرفه‌جویی آب» را راه‌اندازی کند. به گفته محمد نظیفی، مدیرعامل این بورس، این سازوکار به شرکت‌های پیشرو در بهره‌وری آب پاداش داده و منابع مالی لازم برای پروژه‌های کاهش مصرف را تأمین می‌کند. همزمان، بازار آب‌های نامتعارف نیز در بورس انرژی فعال شده و قیمت‌گذاری پساب‌های صنعتی با نرخ‌هایی تا 5 یورو برای هر مترمکعب در حال انجام است. این اقدامات نشان‌دهنده یک تغییر رویکرد استراتژیک به سمت مدیریت بازارمحور منابع حیاتی کشور است.

معاون وزیر نفت از آغاز اجرای راهکارهای غیرقیمتی برای مدیریت مصرف سوخت در کشور خبر داد. این استراتژی جدید بر سازوکار «گواهی صرفه‌جویی انرژی» در بورس انرژی برای تامین مالی طرح‌ها متمرکز است. در اولین گام، مطالبات 44 میلیون دلاری صنعت سی‌ان‌جی از این طریق پرداخت شد. همچنین، شورای اقتصاد نوسازی 460 هزار ناوگان شهری و 85 هزار ناوگان برون‌شهری را مصوب کرده است. این طرح‌ها با استفاده از گواهی صرفه‌جویی و پلتفرم‌های اینترنتی تامین مالی و اجرا خواهند شد.

بورس انرژی ایران در روز 5 مرداد، روزی پررونق با ثبت مجموع معاملات 11 هزار و 432 میلیارد ریالی را پشت سر گذاشت. رینگ بین‌الملل با سهم 68 درصدی از کل ارزش معاملات، موتور محرک اصلی این بازار بود. در این رینگ، شرکت پالایش نفت آبادان با فروش موفق 12 هزار تن گاز مایع نقش کلیدی ایفا کرد. همزمان، رینگ داخلی نیز شاهد فعالیت شرکت پالایش نفت بندرعباس به عنوان فروشنده برتر بود. بازار برق نیز با دادوستد بیش از 22 میلیون کیلووات ساعت، روز فعالی را ثبت نمود.

شرکت «دانا پترو پایا» با انتشار اوراق سلف نفت خام سنگین در بورس انرژی ایران، فرآیند تأمین مالی به ارزش تقریبی 4,600 میلیارد ریال را آغاز کرد. در این عرضه، تعداد 96,205 قرارداد با نماد معاملاتی «سنفت061» و قیمت پایه 47,814,170 ریال برای هر قرارداد به روش حراج ناپیوسته ارائه شد. منابع مالی حاصل از این اوراق، مستقیماً برای اجرای طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت از میادین در حال بهره‌برداری «آبان» و «پایدار غرب» هزینه خواهد شد. این مدل تأمین مالی، وابستگی به منابع بانکی را کاهش می‌دهد و هزینه پروژه‌ها را بهینه‌تر می‌کند.

برای نخستین بار در تاریخ بازار سرمایه ایران، مجوز انتشار اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام برای توسعه میادین نفتی صادر شد. شرکت انرژی دانا، به عنوان یک شرکت خصوصی فعال در حوزه نفت و گاز، این مجوز را از بورس انرژی ایران دریافت کرد. این شرکت با پشتیبانی شرکت ملی نفت ایران، موفق به تأمین مالی به مبلغ 4 هزار و 600 میلیارد ریال برای پروژه‌های اکتشاف و تولید خود شد. این رویداد نقطه عطفی در استفاده از ابزارهای مالی نوین برای جذب سرمایه در پروژه‌های بالادستی صنعت نفت محسوب می‌شود.