چالش برق صنایع و معادن

مهندس محمود لندی، مدیرعامل فولاد اکسین خوزستان، از برنامه این شرکت برای احداث یک نیروگاه اختصاصی در آینده‌ای نزدیک خبر داد. این تصمیم در واکنش به چالش ناترازی انرژی و محدودیت‌های برق و گاز اتخاذ شده است. لندی تاکید کرد که شرکت برای جلوگیری از توقف تولید در شرایط بحرانی، برق مورد نیاز خود را از بورس انرژی تأمین کرده است. این شرکت همچنین در حال بررسی گزینه‌هایی مانند احداث مخازن ذخیره‌سازی برای عبور از بحران تأمین گاز در فصول سرد سال است.

در نهمین کنفرانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر، شرکت فولاد مبارکه جایزه برتر سرمایه‌گذار در حوزه انرژی پاک را دریافت کرد. این تقدیر به دلیل اجرای پروژه عظیم نیروگاه خورشیدی آفتاب شرق صورت گرفت. فاز اول این پروژه با اتصال 120 مگاوات برق به شبکه سراسری، برای 4000 نفر اشتغال‌زایی کرده است. این طرح پس از بهره‌برداری کامل، سالانه 850000 تن از انتشار دی‌اکسید کربن جلوگیری می‌کند و گامی استراتژیک در راستای امنیت انرژی کشور محسوب می‌شود.

گزارش جدید کمیسیون اروپا نشان می‌دهد که موفقیت گذار انرژی در این قاره به سرمایه‌گذاری هنگفت 2 تا 2.3 هزار میلیارد یورویی در شبکه برق تا سال 2050 وابسته است. با وجود پیشی گرفتن تولید برق خورشیدی از زغال‌سنگ، زیرساخت‌های فرسوده که 40 درصد آنها بیش از 40 سال عمر دارند، به یک گلوگاه بحرانی تبدیل شده‌اند. آژانس بین‌المللی انرژی هشدار می‌دهد که سرمایه‌گذاری فعلی در شبکه‌ها حتی به نیمی از سرمایه‌گذاری در تولید برق نمی‌رسد. این وضعیت، اتحادیه اروپا را با ریسک خاموشی‌های گسترده و ناتوانی در تحقق اهداف اقلیمی مواجه کرده است.

در سی و دومین میز صنعت سازمان بورس، چالش‌های صنعت نیروگاهی با حضور مدیران این صنعت و مسئولان بازار سرمایه بررسی شد. محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی، از جهش ارزش معاملات بازار برق به 7.2 همت در اردیبهشت 1404 خبر داد. این رقم رشد چشمگیری نسبت به عدد 2 همت در مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد. وی با اشاره به معامله حدود 30 درصد از برق کشور در بورس انرژی، از مدیران صنعت نیروگاهی خواست تا از رویکردهای بازارمحور حمایت کنند. سازمان بورس نیز متعهد شد تا مشکلات این صنعت از جمله قیمت‌گذاری دستوری و ناترازی انرژی را برای حل‌وفصل به نهادهای ذی‌ربط منعکس نماید.

شرکت بین‌المللی مهندسی ایران (ایریتک) و شرکت صنایع آذرآب، طی یک تفاهم‌نامه راهبردی، برای مشارکت در پروژه‌های نیروگاهی متحد شدند. این همکاری با هدف احداث نیروگاه‌های بازیاب حرارتی در صنایع انرژی‌بر مانند فولاد و مس صورت می‌گیرد. این دو غول صنعتی با ترکیب توانمندی‌های مهندسی و تولیدی خود، قصد دارند نقش موثری در رفع ناترازی برق کشور ایفا کنند. این اقدام گامی مهم در جهت افزایش بهره‌وری انرژی، توسعه پایدار و کاهش وابستگی صنایع به شبکه سراسری برق است.

با حضور مدیرعامل بورس تهران، از نخستین صندوق پروژه نیروگاه خورشیدی کشور با نام «راهبرد انرژی فردا» رونمایی شد. این صندوق با هدف تامین مالی پروژه‌های زیرساختی و با تمرکز بر احداث نیروگاه در استان سیستان و بلوچستان راه‌اندازی شده است. محمود گودرزی تاکید کرد که طبق قانون، صنایع با مصرف برق بیش از 1 مگاوات موظف به سرمایه‌گذاری 5 درصدی در انرژی‌های تجدیدپذیر هستند. این ابزار مالی جدید در حالی معرفی می‌شود که کشور با کسری برق تا 30 هزار مگاوات مواجه است.

بورس انرژی ایران شاهد ثبت یک رکورد جدید در معاملات برق تجدیدپذیر بود. حجم معاملات برق پاک با جهشی قابل توجه به حدود 32 میلیون کیلووات‌ساعت رسید و ارزش آن از 2400 میلیارد ریال فراتر رفت. این رشد چشمگیر که رکورد پیشین ثبت شده در 21 خرداد 1403 را شکست، نتیجه مستقیم مشوق‌های وزارت نیرو است. بر اساس این طرح، مشترکان صنعتی با خرید برق سبز از الزام به مشارکت در برنامه‌های مدیریت بار در دوره ناترازی معاف می‌شوند.

شرکت فولاد آلیاژی ایران در راستای رفع ناترازی انرژی و دستیابی به حداکثر ظرفیت تولید، برنامه تملک یک واحد نیروگاه حرارتی را اعلام کرد. محسن مصطفی‌پور، مدیرعامل شرکت، این اقدام را در کنار توسعه زیرساخت‌ها و احداث نیروگاه خورشیدی، محور اصلی برنامه‌های این شرکت برای تأمین برق پایدار دانست. وی همچنین بر تسریع در تکمیل طرح‌های توسعه با تأمین مالی جدید و بهبود شرایط معیشتی کارکنان به عنوان اولویت‌های فوری شرکت تأکید کرد. این برنامه‌ها مورد حمایت نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی قرار گرفت.

ایران با چالش جدی ناترازی انرژی، به‌ویژه کسری پیش‌بینی‌شده 24000 مگاواتی برق تا سال 1404 مواجه است. برنامه هفتم توسعه، بهره‌برداری سالانه 12000 مگاوات ظرفیت تجدیدپذیر را هدف‌گذاری کرده، اما عدم سودآوری تاریخی صنعت نیروگاهی مانع بزرگی محسوب می‌شود. راه‌اندازی تابلوی برق سبز در بورس انرژی ایران در خرداد 1402، با ایجاد بازاری شفاف و رقابتی و ارائه مشوق‌هایی نظیر عدم اعمال مدیریت مصرف برای خریداران، راهکاری امیدبخش برای جذب سرمایه و توسعه پایدار انرژی‌های پاک ارائه کرده است. این اقدام، جذابیت سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر را افزایش داده و گامی کلیدی در جهت تحقق اهداف توسعه و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی به شمار می‌رود.