چالش تامین ارز و صادرات صنایع و معادن

بر اساس آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، حجم صادرات زنجیره آهن و فولاد کشور در 4 ماهه نخست سال 1404 با رشد 13 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل، به روند صعودی بازگشت. این در حالی است که این شاخص در آمار 3 ماهه نزولی بود. ارزش این صادرات نیز با رشد 7 درصدی به بیش از 2.3 میلیارد دلار رسید. با این حال، افزایش 78 درصدی صادرات کنسانتره سنگ آهن، نگرانی‌هایی را برای تولیدکنندگان داخلی فولاد ایجاد کرده است.

شرکت پتروشیمی کرمانشاه با اتخاذ یک راهبرد مدیریتی هوشمندانه، چالش‌های فصلی انبارداری را به فرصتی برای افزایش قدرت تجاری تبدیل کرد. تیم مدیریتی این شرکت به رهبری مهندس ظهیر حیدری‌نژاد، با پیش‌فروش هدفمند تولیدات 3 ماهه تابستان در سال 1404، ریسک انباشت محصول را حذف نمود. این اقدام استراتژیک ضمن تضمین پیوستگی تولید تا پایان پاییز، قدرت چانه‌زنی شرکت در مذاکرات بین‌المللی را به شکل قابل توجهی افزایش داد.

شرکت فولاد خوزستان در نشستی خبری با حضور 180 فعال رسانه‌ای، از هدف‌گذاری تولید 13.6 میلیون تن فولاد تا سال 1410 معادل 25 درصد تولید کشور خبر داد. امین ابراهیمی مدیرعامل، ضمن اعلام سرمایه‌گذاری 50 هزار میلیارد تومانی در 3 سال گذشته و ایجاد 1500 شغل، از خسارت 8500 میلیارد تومانی صنعت فولاد بر اثر کمبود انرژی انتقاد کرد. وی با هشدار نسبت به کاهش 40 تا 45 درصدی صادرات، بر ضرورت راه‌اندازی نیروگاه سبزوار و احداث 600 مگاوات نیروگاه خورشیدی تأکید کرد. فولاد خوزستان با تولید 90 درصدی از طریق کوره قوس الکتریکی، پیشگام تولید فولاد سبز معرفی شد.

رئیس هیات عامل ایمیدرو در نشستی با مدیران شرکت‌های بزرگ معدنی، خواستار تشکیل فوری یک کارگروه ویژه برای رفع چالش‌های ارزی و صادراتی این حوزه شد. محمد آقاجانلو ضمن تأکید بر لزوم پایداری تولید، تسهیل صادرات و کمک به ارزآوری کشور را اولویت اصلی دانست. در این جلسه، کارشناسان به بررسی اثر تحریم‌ها، از دست رفتن 216 میلیارد دلار سرمایه و افت جایگاه ایران در تجارت جهانی پرداختند. همچنین فعالان این حوزه بر لزوم تسهیل صادرات، تأمین نقدینگی و احیای مدل‌های موفق پیشین ایمیدرو برای ارزآوری تأکید کردند.

شرکت فولاد مبارکه اصفهان در سه‌ماهه نخست سال 1404، با وجود چالش‌های ناشی از افزایش هزینه‌ها، به درآمد عملیاتی 804 هزار و 689 میلیارد ریالی دست یافت که نشانگر رشد 9 درصدی است. حامدحسین ولی‌بیک، معاون اقتصادی شرکت، اعلام کرد صادرات با جهش 196 درصدی به 326 هزار تن رسیده است. بهای تمام‌شده با 36 درصد افزایش به 581 هزار و 959 میلیارد ریال رسید، اما شرکت توانست سود خالص 161 هزار و 824 میلیارد ریالی و سود 108 ریالی به ازای هر سهم محقق سازد.

معاون وزیر صمت از بازنگری در عوارض صادراتی تختال فولادی برای تسهیل صادرات و تأمین ارز کشور خبر داد. در این راستا، تأکید شد که حفظ پایداری تولید، توسعه زیرساخت‌ها و بهره‌وری از اولویت‌های اصلی صنعت فولاد است. همچنین، برنامه‌ریزی برای احداث 10 هزار مگاوات نیروگاه توسط صنایع معدنی و فولادسازان جهت رفع ناترازی انرژی، یکی از محورهای کلیدی مطرح شده در بازدید از فولاد هرمزگان بود. این رویکرد جدید صادرات را در اولویت قرار می‌دهد و بر استفاده از ظرفیت اسکله منطقه ویژه برای تحقق این هدف تأکید دارد.

شرکت ملی صنایع مس ایران قصد دارد تا سال 1404 با اجرای برنامه بومی‌سازی، به صرفه‌جویی ارزی 70 میلیون دلاری دست یابد. این دستاورد، شرکت مس را به سومین شرکت بزرگ معدنی کشور در زمینه کاهش ارزبری تبدیل می‌کند. این اقدام در راستای هدف‌گذاری کلان 893.2 میلیون دلاری بخش معدن با راهبری ایمیدرو برای سال جاری انجام می‌شود. در مجموع، عملکرد بخش معدن در حوزه بومی‌سازی از سال 1399 تا 1403 به صرفه‌جویی 3.444 میلیارد دلاری منجر شده است.

صنعت فولاد ایران با وجود جایگاه استراتژیک و قرار گرفتن در میان 10 تولیدکننده برتر جهان، با چالش‌های جدی مواجه است. محدودیت‌های انرژی (برق و گاز)، تحریم‌های بین‌المللی، نبود سیاست‌گذاری منسجم در زنجیره ارزش و کمبود سنگ‌آهن مرغوب، تولید را با موانع جدی روبرو کرده است. نوسانات ارزی، تورم و تصمیمات ناپایدار دولتی نیز فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد می‌کند. در این یادداشت بر ضرورت تدوین یک نقشه راه ملی با همکاری دولت، مجلس و بخش خصوصی برای رفع این موانع و جلوگیری از رکود این صنعت کلیدی تأکید شده است.