محمد نظیفی

در نشست هم‌اندیشی بازار انرژی ایران، کارشناسان بر نقش کلیدی بورس انرژی در حل مشکلات ساختاری این بازار تاکید کردند. به گفته مدیرعامل بورس انرژی، تنها 5 تا 6 درصد…

بورس انرژی ایران برای نخستین بار از معاملات گواهی سپرده «نفتای کامل» رونمایی کرد. این ابزار جدید با همکاری شرکت پالایش نفت لاوان و بر پایه پذیرش مخازنی به حجم…

بورس انرژی ایران در نیمه نخست سال 1404 با ثبت ارزش معاملاتی بیش از 1413 هزار میلیارد ریال، رشدی 22 درصدی را تجربه کرد. محمد نظیفی، مدیرعامل این بورس، از…

در نخستین کارگروه تخصصی بازار برق در بورس انرژی ایران، مدیرعامل این بورس بر مشارکت جدی‌تر فعالان صنعت برای توسعه بازار تأکید کرد. در این نشست، تولیدکنندگان و مدیران دولتی به بیان دغدغه‌هایی مانند توسعه ابزارهای مالی، تسهیل فرآیندها و بهبود فضای کسب‌وکار پرداختند. بورس انرژی نیز متعهد شد تا این موارد را در دستور کار قرار دهد و بر حفظ مزیت «برق قطع‌نشو» برای معاملات تابلوهای سبز و آزاد تأکید کرد. این هم‌افزایی با هدف تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه و فاصله گرفتن از قیمت‌گذاری دستوری دنبال می‌شود.

تأیید نهایی کمیته فقهی برای ابزاری استراتژیک

کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار پس از بررسی‌های کارشناسی، موافقت خود را با تعمیم دارایی پایه در گواهی ظرفیت به انواع حامل‌های انرژی و آب اعلام کرد. این تصمیم در نشست روز چهارشنبه 22 مرداد که در محل بورس انرژی ایران برگزار شد، اتخاذ گردید. در این جلسه چهره‌های برجسته‌ای همچون غلامرضا مصباحی مقدم، ابوالقاسم علی‌دوست، مجید رضایی و شاپور محمدی حضور داشتند. این کمیته با رعایت ملاحظات مصوبه سال 1393، معامله این اوراق را بلامانع دانست.

گواهی ظرفیت چیست و چگونه عمل می‌کند؟

بر اساس تعریف مصوب، گواهی ظرفیت یک ورقه بهادار قابل معامله است. این اوراق بر پایه ایجاد ظرفیت‌های جدید و قابل اتکا در زنجیره انرژی و آب صادر می‌شوند. این زنجیره شامل تولید، تأمین، انتقال، ذخیره‌سازی و توزیع حامل‌های انرژی و آب است. همچنین این گواهی‌ها می‌توانند مبتنی بر کاهش ظرفیت قراردادی مشترکین فعلی صادر شوند و به دارنده خود حق استفاده از ظرفیت معینی را اعطا می‌کنند.

هدف‌گذاری برای حل معضل ناترازی انرژی

اقتصاد ایران با چالش جدی ناترازی در حوزه انرژی مواجه است که نیاز به توسعه زیرساخت‌ها را دوچندان می‌کند. عملیاتی‌سازی ابزارهایی مانند گواهی ظرفیت، در راستای اهداف ماده 38 قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت کشور است. این ابزار اهداف مهمی مانند تأمین مالی برای صنایع انرژی و تضمین بازگشت سرمایه فعالان این حوزه را دنبال می‌کند.

مشوقی اقتصادی برای مقابله با هدررفت منابع

بخش قابل توجهی از منابع انرژی کشور روزانه هدر می‌رود و این اتلاف، معضل ناترازی را عمیق‌تر کرده است. در این شرایط، گواهی‌های ظرفیت به عنوان یک مشوق اقتصادی عمل می‌کنند. این اوراق به تولیدکنندگان انرژی انگیزه مالی لازم را می‌دهند تا به طور جدی برای مقابله با تلفات انرژی اقدام کنند و بهره‌وری را افزایش دهند.

چشم‌انداز سودآوری برای اقتصاد ملی

محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی ایران، بر اهمیت بالای این ابزار مالی تأکید کرد. او بیان داشت که بازار گواهی ظرفیت، سودآوری بسیاری برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت. به گفته نظیفی، مزیت اصلی ایران در حوزه هیدروکربوری است و باید از تمام ظرفیت‌های بازار سرمایه برای توسعه این مزیت اقتصادی راهبردی استفاده کرد.

جمع‌بندی و تحلیل اقتصادی
تصویب گواهی ظرفیت حامل‌های انرژی و آب توسط کمیته فقهی، یک نقطه عطف در پیوند بازار سرمایه با بخش واقعی اقتصاد محسوب می‌شود. این اقدام نه تنها یک ابزار مالی جدید برای سرمایه‌گذاران معرفی می‌کند، بلکه یک راهکار عملیاتی برای مواجهه با بحران ناترازی انرژی ارائه می‌دهد. این اوراق با ایجاد انگیزه اقتصادی برای بهینه‌سازی و توسعه زیرساخت‌ها، می‌توانند سرمایه‌های خصوصی را به سمت پروژه‌های استراتژیک انرژی هدایت کنند. موفقیت این ابزار، گامی مهم در جهت تأمین مالی پایدار و کاهش وابستگی به منابع دولتی در بخش انرژی خواهد بود و می‌تواند به افزایش بهره‌وری کلی اقتصاد ملی کمک شایانی نماید.

محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی ایران، از برنامه‌های توسعه‌ای این بورس برای حل چالش‌های انرژی، آب و محیط زیست از طریق سازوکارهای بازارمحور خبر داد. او اعلام کرد ارزش معاملات این بورس از ابتدای سال جاری با رشد 26 درصدی به 125 هزار میلیارد تومان رسیده است. نظیفی همچنین از راه‌اندازی قریب‌الوقوع گواهی صرفه‌جویی آب با همکاری آبفا و ایجاد بازار کربن با مشارکت سازمان محیط زیست به عنوان ابزارهای نوین مالی خبر داد. این اقدامات در راستای افزایش عمق بازار، جذب سرمایه و تبدیل بورس انرژی به مرجع قیمتی در منطقه صورت می‌گیرد.

بورس انرژی ایران، با تکیه بر تجربه موفق عرضه گواهی صرفه‌جویی در حوزه‌های گاز و برق، قصد دارد تا پایان تابستان ابزار مالی «گواهی صرفه‌جویی آب» را راه‌اندازی کند. به گفته محمد نظیفی، مدیرعامل این بورس، این سازوکار به شرکت‌های پیشرو در بهره‌وری آب پاداش داده و منابع مالی لازم برای پروژه‌های کاهش مصرف را تأمین می‌کند. همزمان، بازار آب‌های نامتعارف نیز در بورس انرژی فعال شده و قیمت‌گذاری پساب‌های صنعتی با نرخ‌هایی تا 5 یورو برای هر مترمکعب در حال انجام است. این اقدامات نشان‌دهنده یک تغییر رویکرد استراتژیک به سمت مدیریت بازارمحور منابع حیاتی کشور است.

در نشستی مشترک میان مدیران شرکت ملی گاز ایران و بورس انرژی، بر لزوم افزایش عرضه محصولات گازی در این بورس تأکید شد. این جلسه که روز چهارشنبه ۲۵ تیر ۱۴۰۴ برگزار شد، اهدافی چون حذف دلالی، عمق‌بخشی به بازار گواهی صرفه‌جویی گاز و نهایی‌سازی گواهی سپرده گاز طبیعی را دنبال می‌کرد. محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی، بازار سرمایه را بستری شفاف برای معاملات حامل‌های انرژی و فرصتی برای تأمین مالی زیرساخت‌ها معرفی کرد. همچنین، استفاده از ابزارهای مالی نوین مانند «اوراق صرفه‌جویی غیر اوج» برای تسویه بدهی‌ها مورد بررسی قرار گرفت.