امنیت انرژی

گزارش «پایش شاخص‌های کلان بخش برق سال 1403» مرکز پژوهش‌های مجلس، تصویری نگران‌کننده از صنعت برق ارائه می‌دهد. با وجود افزوده‌شدن 2,188 مگاوات ظرفیت جدید، میزان تحقق اهداف قانون برنامه هفتم پیشرفت به‌طور متوسط تنها 5 درصد بوده است. این گزارش نشان می‌دهد که ناترازی در اوج بار تابستان به 17,557 مگاوات رسیده و شکاف میان تولید و تقاضا، به‌ویژه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر که تنها 3.6 درصد از هدف آن محقق شده، عمیق‌تر شده است. این وضعیت، چشم‌انداز دستیابی به اهداف برنامه را با چالش‌های جدی مواجه می‌کند.

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، تزریق نفت به خط لوله 341 کیلومتری سبزآب-شازند را در مرداد 1404 آغاز کرد. این پروژه راهبردی با سرمایه‌گذاری 330 میلیون دلاری، ظرفیت انتقال روزانه 300 هزار بشکه نفت خام را دارد و خوراک پالایشگاه‌های نیمه شمالی کشور را پایدار می‌سازد. با بهره‌برداری از این خط و خط لوله 460 کیلومتری بندرعباس-رفسنجان، در مجموع 800 کیلومتر خط لوله با سرمایه‌گذاری 730 میلیون یورو در سال نخست دولت چهاردهم تکمیل شده است. این دستاورد، تولیدات پالایشی کشور را در مرحله اول حداقل 70 هزار بشکه در روز افزایش می‌دهد.

صنعت پالایش کشور در یک سال اخیر شاهد تحولی چشمگیر بوده است. میانگین تولید روزانه بنزین و نفت‌گاز هر کدام با افزایشی معادل 5 میلیون لیتر، به ترتیب به 103 میلیون و 116 میلیون لیتر رسیده است. این دستاورد حاصل شتاب‌بخشی به پروژه‌های توسعه‌ای، بهینه‌سازی فرآیندها و افزایش بهره‌وری در پالایشگاه‌های کلیدی کشور است. ثبت رکوردهای تاریخی در پالایشگاه‌های ستاره خلیج فارس، آبادان، اصفهان و تهران، امنیت انرژی کشور را تضمین کرده است.

وزارت نفت در گزارشی از دستاوردهای دولت چهاردهم، از افزایش 180 هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت خام و ثبت رکورد تولید 1.105 میلیارد متر مکعب گاز خام خبر داد. این گزارش به تداوم صادرات نفت با وجود 465 تحریم جدید، افزایش 51 درصدی ذخایر بنزین و امضای قراردادهای کلیدی مانند فشارافزایی پارس جنوبی اشاره دارد. همچنین، با کاهش زمان انعقاد قراردادهای نفتی از 28 به 7 ماه، قراردادهایی به ارزش بیش از 48 میلیون دلار برای اولین بار در حوزه تولید منعقد شده است.

مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی گاز ایران، بر نقش حیاتی مجتمع گاز پارس جنوبی در تأمین انرژی فصل سرد تاکید کرد. محمدرضا جولایی اعلام نمود که تمامی تیم‌ها با آمادگی کامل برای تضمین تأمین پایدار گاز در زمستان تلاش می‌کنند. او با اشاره به موفقیت‌هایی مانند اتمام زودهنگام تعمیرات پالایشگاه پنجم، رویکرد مبتنی بر برنامه‌ریزی دقیق و پیش‌بینی احتمالات را کلید پایداری تولید دانست. این اقدامات استراتژیک برای افزایش عمر تجهیزات و کاهش هزینه‌ها ضروری است.

در گام نخست پویش ملی “آباد ایران”، 2 نیروگاه خورشیدی جدید در استان قزوین به بهره‌برداری می‌رسد. این پروژه‌ها با ظرفیت مجموع 6 مگاوات و سرمایه‌گذاری 180 میلیارد تومانی، فردا با حضور وزیر نیرو افتتاح خواهند شد. ساخت این نیروگاه‌ها با هدف کمک به رفع ناترازی برق کشور و ایجاد اشتغال پایدار انجام شده است. این طرح بخشی از یک برنامه بزرگ‌تر برای احداث 600 مگاوات ظرفیت جدید تولید برق پاک در کشور است.

شرکت فولاد اکسین خوزستان و گروه صنعتی سدید در نشستی راهبردی، برای تأمین ورق‌های فولادی مورد نیاز پروژه‌های عظیم انتقال انرژی کشور توافق کردند. این همکاری با محوریت شرکت لوله‌سازی ماهشهر، از زیرمجموعه‌های سدید، زنجیره تأمین داخلی «از ورق تا لوله» را تقویت می‌کند. هدف این تعامل، خودکفایی در تولید لوله‌های قطور فولادی برای خطوط انتقال نفت، گاز و آب است. این اتحاد صنعتی با تکیه بر تجارب موفق گذشته مانند پروژه گوره به جاسک، گامی مهم در مسیر استقلال راهبردی زیرساخت‌های ملی محسوب می‌شود.

شورای اقتصاد با تصویب طرحی ضربتی، مجوز سرمایه‌گذاری صندوق توسعه ملی برای افزایش روزانه 250 هزار بشکه‌ای تولید نفت خام را صادر کرد. در این نشست که به ریاست محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری برگزار شد، طرح احداث 7 هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی نیز به تصویب رسید. عارف با اشاره به اهمیت آمادگی اقتصادی کشور، بر لزوم حرکت همسو با مطالبات مردم برای تأمین معیشت آبرومندانه تأکید کرد و از انسجام نهادهای حاکمیتی در شرایط بحرانی قدردانی نمود.

هلدینگ توسعه مدیریت انرژی تامین (تدکو)، وابسته به شستا، همزمان با “جنگ تحمیلی دوازده روزه”، چندین پروژه حیاتی را به بهره‌برداری رساند. این اقدامات شامل افتتاح آب شیرین‌کن 2,500 مترمکعبی کرگان، افزایش 30 مگاواتی تولید نیروگاه خلیج فارس، اورهال و فروش برق نیروگاه 2 مگاواتی گرمسار در بورس و کلنگ‌زنی نیروگاه خورشیدی طوس می‌شود. این پروژه‌ها با وجود چالش‌های فراوان، نشان‌دهنده عزم جدی تدکو برای توسعه زیرساخت‌های انرژی و آب کشور و حرکت به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر است.