عملکرد متناقض شاخص‌های اصلی بازار
در پایان معاملات روز سه‌شنبه 21 خرداد 1404، بازار سهام ایران شاهد روندی متفاوت در دو بازار اصلی خود بود. شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با کاهشی معادل 3,650.93 واحد، افت 0.12 درصدی را ثبت کرد. این افت، نماگر اصلی بازار را به سطح 2,984,605.44 واحد رساند که نشان‌دهنده غلبه نسبی فشار فروش در کلیت بازار است. همزمان، شاخص قیمت وزنی-ارزشی نیز با کاهش 685.46 واحدی، افتی مشابه معادل 0.12 درصد را تجربه کرد و در نهایت به رقم 560,360.48 واحد رسید. این هماهنگی در افت شاخص‌های وزنی، بیانگر فشار فروش بر روی سهام شرکت‌های بزرگ و دارای ارزش بازار بالا بود.
نگاهی به شاخص هم‌وزن: مقاومت نمادهای کوچک
برخلاف شاخص کل، شاخص کل هم‌وزن که عملکرد یکسانی به تمام شرکت‌ها می‌دهد، افت بسیار کمتری را به ثبت رساند. این شاخص با کاهش 579.76 واحدی معادل 0.06 درصد، در سطح 923,685.28 واحد قرار گرفت. عملکرد نسبتاً بهتر شاخص هم‌وزن نشان می‌دهد که سهام شرکت‌های کوچک‌تر و متوسط بازار در این روز معاملاتی، وضعیت مطلوب‌تری نسبت به نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز داشته‌اند. شاخص قیمت هم‌وزن نیز با کاهشی 299.9 واحدی (0.06 درصد) به سطح 477,807.51 واحد رسید و این روند را تأیید کرد.
تحلیل سایر شاخص‌های تخصصی بورس تهران
در بررسی دقیق‌تر بازار، شاخص آزاد شناور با افت 3,906.46 واحدی یا 0.11 درصد، به رقم 3,715,922.45 واحد عقب‌نشینی کرد. این شاخص عملکرد سهام قابل معامله بازار را نمایندگی می‌کند. همچنین، شاخص بازار اول با کاهش 2,319.56 واحدی (0.1 درصد) به سطح 2,285,437.53 واحد رسید. در مقابل، شاخص بازار دوم با تجربه افتی محسوس‌تر، 8,431.54 واحد معادل 0.15 درصد کاهش یافت و در نهایت به عدد 5,698,562.21 واحد بسنده کرد.
بررسی حجم و ارزش معاملات: نقدینگی در سطح متوسط
در جریان معاملات بورس تهران، تعداد 390,993 معامله به ثبت رسید که منجر به جابه‌جایی 14.536 میلیارد سهم شد. ارزش کل این معاملات مبلغ 115,160.82 میلیارد تومان بود که نشان از سطح فعالیت متوسط معامله‌گران دارد. ارزش کل بازار سهام تهران نیز در پایان این روز معاملاتی، رقم 94,471,334.334 میلیارد تومان برآورد گردید. نسبت ارزش معاملات روزانه به ارزش کل بازار که حدود 0.12 درصد بود، حاکی از سطح نقدینگی عادی و متعادل در بازار است.
تأثیرگذاران شاخص: فشار فروش از سوی پتروشیمی‌ها
در میان نمادهای تأثیرگذار، «پتروشیمی جم» با نماد «جم» با ایجاد تأثیر منفی 1,096.6 واحدی، بیشترین فشار را بر شاخص کل وارد کرد. پس از آن، «وصندوق» و «بانک ملت» با نماد «وبملت» به ترتیب با تأثیرات منفی 810.78 و 802.09 واحدی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در سمت مقابل، «هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه» با نماد «میدکو» با اثرگذاری مثبت 787.26 واحدی، بهترین عملکرد را در حمایت از شاخص داشت. پس از آن، «فولاد مبارکه اصفهان» با نماد «فولاد» نیز با تأثیر مثبت 662.89 واحدی، نقش مهمی در کاهش شدت افت شاخص ایفا نمود.
پرتراکنش‌های روز: تمرکز بازار بر کدام نمادها بود؟
نماد شرکت «لیزینگ اقتصاد نوین» (ولنوین) با ثبت ارزش معاملات 105.355 میلیارد تومان، در صدر پرتراکنش‌ترین نمادهای روز قرار گرفت، هرچند قیمت پایانی آن با کاهش 2.34 درصدی به 3,095 تومان رسید. «بانک ملت» (وبملت) با ارزش معاملات 1,909.794 میلیارد تومان و «بانک تجارت» (وتجارت) با 841.845 میلیارد تومان در رتبه‌های بعدی قرار داشتند که به ترتیب با کاهش 1.48 درصدی و 1.72 درصدی در قیمت پایانی مواجه شدند.
عملکرد مثبت فرابورس ایران در روزی کم‌رمق
برخلاف بورس تهران، بازار فرابورس ایران روز مثبتی را پشت سر گذاشت. شاخص کل فرابورس با افزایش 5.53 واحدی معادل 0.02 درصد، به سطح 27,205.66 واحد صعود کرد. این رشد نشان‌دهنده تمایل بخشی از سرمایه‌گذاران به فرصت‌های موجود در این بازار بود. شاخص کل هم‌وزن فرابورس نیز عملکردی درخشان داشت و با رشد 147.82 واحدی (0.09 درصد)، به 156,407.01 واحد رسید. در این بازار، 241,583 معامله با حجم 9.891 میلیارد سهم و به ارزش 951,328.212 میلیارد تومان انجام شد.
***
گزارش معاملات روز 21 خرداد 1404، تصویری از تردید و احتیاط در کلیت بازار سرمایه را به نمایش می‌گذارد. افت جزئی شاخص کل بورس تهران در کنار حجم معاملات متعادل، بیانگر آن است که فشار فروش وجود دارد اما این فشار به مرحله هیجانی نرسیده است. عملکرد متضاد و مثبت فرابورس ایران در مقایسه با بورس تهران، می‌تواند نشانه‌ای از چرخش بخشی از نقدینگی به سمت سهام کوچک‌تر و شرکت‌های با پتانسیل رشد متفاوت باشد. برتری محسوس شاخص هم‌وزن نسبت به شاخص کل نیز این فرضیه را تقویت می‌کند که نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز روز کم‌فروغی را تجربه کرده‌اند. در مجموع، بازار در یک فاز تعادلی و انتظار به سر می‌برد و رفتار معامله‌گران در روزهای آتی، جهت‌گیری کوتاه‌مدت بعدی را مشخص خواهد کرد.
