*رکوردشکنی تاریخی در شاخص‌های تولید فولاد مبارکه
خط تاندم مداوم نورد سرد فولاد مبارکه، به عنوان اصلی‌ترین و مهم‌ترین تأمین‌کننده نیاز صنایع پایین‌دستی کشور و قلب تپنده صنعت نورد سرد ایران، در تیرماه سال 1404 موفق به ثبت دستاوردی بی‌سابقه و تاریخی در 7 سال گذشته شد. بازده کمّی این واحد استراتژیک و حیاتی به رقم چشمگیر و قابل توجه 99.57 درصد و بازده کیفی به عدد استثنایی 99.19 درصد رسید که نشان‌دهنده جهشی محسوس و قابل ملاحظه در عملکرد این خط حیاتی و استراتژیک است.
محسن استکی، مدیر باتجربه و کارآمد ناحیه نورد سرد فولاد مبارکه، با اعلام این خبر مهم و دستاورد ارزشمند، نقش کلیدی و تعیین‌کننده این واحد در تأمین نیازهای گسترده صنایع راهبردی و استراتژیک کشور را برجسته و مورد تأکید قرار داد. وی با اشاره به شرایط خاص و پیچیده کنونی، تأکید کرد که در شرایط فعلی تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه، خط تاندم نورد سرد نه تنها پاسخگوی نیازهای معمول صنایع است، بلکه توانایی تولید گریدهای خاص و ویژه با سختی بالا و آنالیزهای پیچیده و دقیق را دارد که در صنایع استراتژیک و حساس، به‌ویژه تولید خودروهای جدید و پیشرفته منطبق با پلتفرم‌های به‌روز و استانداردهای جهانی، کاربرد اساسی و حیاتی دارند.
*برنامه‌ریزی 10 ماهه؛ کلید طلایی موفقیت در ارتقای شاخص‌های عملکردی
استکی در تشریح دقیق و جامع مسیر پرفراز و نشیب دستیابی به این رکورد ملی و افتخارآمیز اظهار داشت که این موفقیت چشمگیر حاصل یک برنامه‌ریزی دقیق، حساب‌شده و استراتژیک 10 ماهه بوده است که با دقت و وسواس خاصی طراحی و اجرا شده است. در گام نخست این فرآیند پیچیده، کارگروه‌های کارشناسی تخصصی و چندرشته‌ای متشکل از تمامی رده‌های مرتبط و ذی‌نفع در فرآیند تولید تشکیل شدند. این کارگروه‌ها با رویکردی کاملاً علمی، سیستماتیک و تحلیلی، گلوگاه‌های موجود در مسیر تولید را با دقت شناسایی کردند و پس از بررسی عمیق و همه‌جانبه چالش‌ها و موانع، راهکارهای متنوع، کاربردی و قابل اجرا ارائه دادند.
نتیجه این فرآیند کارشناسی طولانی و دقیق، تعریف پروژه‌های متعدد و هدفمند در راستای افزایش بازده کیفی و کمّی بود. تیم فنی متخصص و سرپرستی واحد تاندم‌میل با تمرکز همزمان و هماهنگ بر مسائل مختلف فنی، عملیاتی و مدیریتی، برنامه‌ای جامع، یکپارچه و منسجم با زمان‌بندی مشخص و دقیق تدوین کردند. اجرای موفق این برنامه عملیاتی جامع در چهارماهه اول سال 1404 به ثبت رکوردهایی منجر شد که در سال‌های اخیر کاملاً بی‌نظیر و بی‌سابقه بوده است.
*کنترل استراتژیک و هوشمندانه 5 عیب اصلی؛ گامی بلند در ارتقای کیفیت محصول
مرتضی اکبری، رئیس توانمند و باتجربه واحد تاندم‌میل نورد سرد، در تشریح جامع و تفصیلی اقدامات انجام‌شده، به استراتژی نوآورانه کنترل 5 عیب اول و اصلی واحد در بازه زمانی یک‌ساله اشاره کرد. این رویکرد هدفمند و حساب‌شده با اولویت‌بندی دقیق بر اساس تناژ تولید و اهمیت استراتژیک در سبد محصولات ویژه و حساس آغاز شد. جلسات فنی تخصصی و کارشناسی متعدد با حضور فعال تیم‌های کارشناسی تولید، تعمیرات، دفاتر فنی و کنترل کیفیت برگزار شد که در آن‌ها عوامل ایجاد عیوب کیفی به صورت کاملاً علمی، دقیق و ریشه‌ای مورد واکاوی و تحلیل قرار گرفتند.
اکبری نقطه قوت اصلی و کلیدی این دستاورد بزرگ را در پیگیری مستمر، دقیق و بی‌وقفه اجرا و تحلیل عمیق نتایج در هر مرحله از فرآیند دانست. وی با تأکید بر اهمیت این رویکرد افزود که این فرآیند منظم، پایدار و نظام‌مند، منجر به دستیابی به نتایج قابل قبول، امیدوارکننده و روبه‌رشد ماه‌به‌ماه شد، به گونه‌ای که در تیرماه 1404، بازده کیفی واحد به رقم استثنایی و تاریخی 99.19 درصد رسید که در 7 سال گذشته کاملاً بی‌سابقه و بی‌نظیر بوده است.
*کاهش چشمگیر و قابل توجه پارگی ورق؛ از 3.8 به 1.6 در هزار کیلومتر تولید
در بخش بازده وزنی و کمّی نیز رکورد قابل توجه و چشمگیر 99.57 درصد در تیرماه سال جاری به ثبت رسید که نشانگر پیشرفت قابل ملاحظه در این حوزه است. اکبری در توضیح این دستاورد مهم بیان کرد که با توجه به تأکیدات جدی و مکرر مدیریت ارشد سازمان در خصوص کاهش هزینه‌های تولید و تولید محصول با حداقل میزان قراضه و ضایعات، از آذرماه 1403 برنامه‌ای جامع، مدون و دقیق در بخش‌های مختلف واحد تعریف شد و مراحل اجرایی آن به صورت پی‌درپی، منظم و برنامه‌ریزی‌شده آغاز شد.
یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین اقدامات در این زمینه، پروژه همسان‌سازی درایو موتورهای اصلی بود که با دقت و حساسیت خاصی انجام شد. این پروژه با پایش دقیق، مستمر و علمی نتایج پس از هر اقدام و اصلاح فوری نقاط ضعف احتمالی پیش رفت. این تلاش جمعی، هماهنگ و سازمان‌یافته منجر به کاهش قابل ملاحظه و چشمگیر میزان پارگی ورق از عدد نگران‌کننده 3.8 در 1000 کیلومتر تولید به رقم قابل قبول 1.6 پارگی در خرداد 1404 شد که نشان‌دهنده بهبودی بیش از 57 درصدی در این شاخص حیاتی است.
* صرفه‌جویی اقتصادی قابل توجه و ارزش‌آفرینی؛ 1000 تن در ماه
اکبری با ارائه تحلیلی جامع، عمیق و چندبعدی از متغیرهای مختلف تولید شامل عرض، ضخامت، میزان ریداکشن و گرید محصولات، به تدوین جدول جامع و دقیقی اشاره کرد که تعداد و میزان کات ابتدا و انتهای کلاف را برای آماده‌سازی بهینه در ورودی خط مشخص می‌کرد. این اقدام نوآورانه در کنار بررسی دقیق و تحلیل علمی پارگی‌های محدوده جوش کلاف‌ها، منجر به کاهش چشمگیر و قابل توجه قرض‌گیری و ضایعات در ورودی خط شد.
نتیجه کلی و نهایی این اقدامات هماهنگ و یکپارچه، افزایش قابل ملاحظه بازده وزنی از 98.79 درصد در سه‌ماهه پایانی سال 1403 به 99.16 درصد در سه ماه ابتدایی سال 1404 و در نهایت دستیابی به رکورد تاریخی 99.57 درصد در تیرماه بود. این بهبود حدود 0.8 درصدی که در نگاه اول ممکن است کوچک به نظر برسد، با در نظر گرفتن برنامه تولید عظیم 124 هزار تنی ماهانه، از تبدیل شدن حدود 1000 تن محصول قابل فروش به ضایعات در هر ماه جلوگیری کرده است. این صرفه‌جویی معادل 12 هزار تن در سال است که ارزش افزوده بسیار قابل توجه و چشمگیری برای شرکت و اقتصاد ملی ایجاد کرده است.
*ارتقای مستمر و پایدار کیفیت؛ از 98.71 به 99.19 درصد در مسیری صعودی
محمدرضا نصر، رئیس متخصص و کارآمد کنترل کیفی ناحیه نورد سرد، عملکرد ویژه و استثنایی خط تاندم‌میل در چهار ماه نخست سال 1404 را در زمینه بهبود مستمر و پایدار شاخص بازده کیفی با جزئیات تشریح کرد. بررسی دقیق آمارهای کیفی و تحلیل روندها نشان می‌دهد که بازده کیفی این خط استراتژیک از 98.71 درصد در فروردین و اردیبهشت، با رشدی پایدار و محسوس به 98.89 درصد در خردادماه رسید. این روند صعودی و امیدوارکننده در تیرماه نیز با شتاب بیشتری ادامه یافت و با ثبت رقم استثنایی 99.19 درصد به بالاترین سطح خود در طول سال‌های اخیر رسید.
نصر این دستاورد ارزشمند و قابل تحسین را نتیجه تلاش بی‌وقفه، شبانه‌روزی و متعهدانه کارکنان واحدهای مختلف تولید، کنترل کیفیت، نگهداری و تعمیرات و سایر بخش‌های پشتیبانی و ستادی دانست. وی با تأکید بر نقش عوامل کلیدی موفقیت اظهار داشت که تمرکز مستمر بر بهبود فرایندها، ارتقای سطح دانش فنی و تخصصی کارکنان، آموزش‌های مستمر و تعهد عمیق و ریشه‌دار به کیفیت، نقش تعیین‌کننده و حیاتی در تحقق این موفقیت بزرگ ایفا کرده است.
*نوآوری در تعمیرات پیشگیرانه؛ کاهش 76 درصدی پارگی‌های لحظه شروع
ایمان دوستی، سرپرست متخصص و باتجربه تعمیرات برق و اتوماسیون و ابزار دقیق واحد تاندم‌میل، به یکی از مشکلات حاد، پیچیده و دیرینه واحد یعنی پارگی‌های لحظه شروع حرکت اشاره کرد که سال‌ها گریبانگیر این واحد بوده است. این مشکل پیچیده علاوه بر توقف‌های ناخواسته خط تولید و اختلال در برنامه تولید، منجر به انجام فعالیت‌های بسیار پرخطر و حساس مانند خارج کردن دستی تکه‌های ورق از داخل قفسه‌های نورد، خرابی گران‌قیمت غلتک‌های پشتیبان و افت شدید بازده وزنی تا حدود 3 تن در هر مورد می‌شد.
دوستی با ارائه تحلیل فنی دقیق توضیح داد که مهم‌ترین و اصلی‌ترین علت این پارگی‌های مخرب، تنظیمات نامناسب و ناهماهنگ درایوهای موتورهای اصلی بود که باعث عدم شروع همزمان و هماهنگ حرکت قفسه‌های نورد می‌شد. این ناهماهنگی منجر به اعمال تنش‌های شدید و کشش‌های نامتعارف بر ورق و در نهایت پارگی آن می‌شد. برای حل ریشه‌ای این معضل پیچیده، از سال 1402 پروژه جامع تعویض و به‌روزرسانی قسمت کنترل درایوهای اصلی در برنامه استراتژیک گروه تعمیرات قرار گرفت.
*افزایش 45 درصدی ظرفیت مفید لوپ؛ دستاوردی در مهندسی تجهیزات
محمدمهدی احمدی، سرپرست توانمند و متخصص تعمیرات مکانیک و هیدرولیک واحد تاندم‌میل، به فرآیند دقیق شناسایی گلوگاه‌های خط در زمینه ایرادات سخت‌افزاری، تجهیزاتی و مکانیکی اشاره کرد. وی با ارائه جزئیات توضیح داد که پروژه‌های فنی و کارشناسی متعدد و متنوعی در بازه زمانی 15 ماه برای رفع اساسی مشکلات موجود تعریف، طراحی و با دقت اجرا شد.
احمدی یکی از موارد بسیار مهم و تأثیرگذار در افت بازده کمّی را مشکل یک‌دست کشیدن ورق در لوپ‌های ورودی دانست که به‌خصوص در عرض‌های بالاتر از 1400 میلی‌متر به یک چالش جدی تبدیل شده بود. پروژه‌های انجام‌شده در این زمینه شامل موارد متعددی بود: اولاً تعویض کامل سازه گاری لوپ با طراحی جدید و بهینه، ثانیاً اصلاح اساسی بازوهای نگه‌دارنده ورق با استفاده از تکنولوژی‌های نوین، و ثالثاً افزایش قابل توجه ظرفیت استیرینگ‌های لوپ که توانایی سنتر کردن دقیق ورق را به‌صورت چشمگیری افزایش داد.
با اتمام موفقیت‌آمیز این پروژه‌های پیچیده که برخی از آن‌ها با ریسک‌های عملیاتی بالایی نیز همراه بود، تیم فنی توانست ظرفیت مفید و کاربردی لوپ را تا میزان قابل توجه 45 درصد در هریک از لوپ‌ها، به‌ویژه در عرض‌های بالا افزایش دهد. این دستاورد فنی منجر به کاهش چشمگیر آمار یک‌دست کشیدن و خرابی ورق در لوپ شد و به‌تبع آن شاهد کاهش قابل ملاحظه تولید قراضه به‌دلیل حذف نیاز به رد کردن خرابی از قفسه‌ها به‌صورت لانگستروگ باز بودیم.
*رفع معضل دیرینه زنگ‌زدگی امولسیون؛ پایان یک چالش تاریخی
احمدی در ادامه تشریح دستاوردها، به چالش پیچیده و دیرینه عیب زنگ‌زدگی امولسیون با کد 302 اشاره کرد که از زمان راه‌اندازی اولیه واحد همواره یکی از مشکلات اساسی و سرسخت بوده است. این عیب مخرب به‌رغم اقدامات متعدد و متنوعی که در طول سال‌های گذشته برای رفع آن تعریف و اجرا شده بود، همچنان به عنوان یک چالش جدی باقی مانده بود.
با توجه به اهمیت حیاتی کیفیت ورق، به‌خصوص در محصولات ویژه و استراتژیک، پروژه‌های ویژه، نوآورانه و کارشناسی‌شده‌ای برای حل ریشه‌ای این معضل تعریف شد. اولین فاز این پروژه‌ها از مهر 1402 با مطالعات جامع آغاز شد و آخرین اقدامات تعریف‌شده در آذر 1403 با موفقیت به سرانجام رسید. فعالیت‌های انجام‌شده شامل طراحی، ساخت و نصب ولو استندهای جدید و پیشرفته هوای فشرده، اصلاحیه جامع استریپر غلتک‌های کاری قفسه 5، محاسبات دقیق مهندسی و طراحی بهینه زوایای همپوشانی نازل‌های دمنده، طراحی و ساخت سیستم دمنده نوآورانه در خروجی بعد از قفسه 5، و اصلاح اساسی هوپر و تقویت قابل توجه قدرت مکش مکنده‌ها و بهینه‌سازی صفحات بین قفسه‌ای بود.
* استانداردسازی فرایندها و توسعه سرمایه انسانی
مرتضی شریف مرادی، کارشناس ارشد و باتجربه تولید تاندم‌میل، به فرآیند جامع تدوین دستورالعمل‌های کاری جدید و برنامه‌های آموزشی کارکنان اشاره کرد. وی با ارائه جزئیات کامل توضیح داد که در ابتدای این فرآیند، سبد محصولات واحد به صورت استراتژیک به دو بخش اصلی تقسیم‌بندی شد: بخش اول شامل محصولات ویژه و حساس شامل گریدهای MB، MC و سفارش‌های ویژه صنایع لوازم‌خانگی، و بخش دوم شامل محصولات فروش عمومی و سیکل‌های تولیدی سرد، گالوانیزه و رنگی با کیفیت استاندارد.
در گام بعدی این فرآیند سیستماتیک، عیوب هر سیکل تولیدی متناسب با وزن تولیدی، میزان تکرار و اهمیت استراتژیک، در اولویت‌بندی دقیق گروه کارشناسی واحد قرار گرفت. شریف مرادی به تفصیل اقدامات انجام‌شده در زمینه رفع عیوب مختلف را تشریح کرد:
در موضوع پیچیده عیب حفره گریس، اصلاح جامع دستورالعمل‌های تولید، بازنگری کامل استانداردهای نظافت صنعتی و رویه‌های تعمیراتی، و بهبود اساسی کیفیت اقلام یدکی مصرفی که باعث بروز عیب می‌شد، به‌صورت خاص برای تولید محصولات ویژه و حساس در دستور کار قرار گرفت.
در خصوص عیب مخرب زنگ‌زدگی، مطالعات جامع مهندسی انجام شد که منجر به طراحی، ساخت و نصب سیستم پیشرفته خشک‌کن ورق در خروجی خط بعد از قفسه پنج شد. همچنین گردش کار کنترل وضعیت خشک بودن ورق به‌طور کامل به‌روزرسانی شد تا به سرعت بهینه تولید برسیم، به گونه‌ای که کمترین میزان افت تولید را در محصولات ویژه، به‌خصوص گرید حساس MB، شاهد باشیم.
* الگویی موفق و الهام‌بخش برای صنعت فولاد کشور
دستاورد تاریخی خط تاندم نورد سرد فولاد مبارکه در شکستن رکورد 7 ساله بازده تولید، بسیار فراتر از یک موفقیت عددی صرف است. این دستاورد ارزشمند نشان‌دهنده توانمندی بالای صنعت فولاد ایران در مواجهه هوشمندانه با چالش‌های پیچیده تحریم و تأمین پایدار نیازهای صنایع استراتژیک کشور است. رویکرد علمی، سیستماتیک و نوآورانه در شناسایی دقیق و رفع ریشه‌ای گلوگاه‌ها، تشکیل کارگروه‌های تخصصی چندرشته‌ای، اجرای موفق پروژه‌های هدفمند و پیچیده، و سرمایه‌گذاری در آموزش و توسعه نیروی انسانی، الگویی ارزشمند و قابل تکرار برای سایر واحدهای صنعتی کشور محسوب می‌شود.
جلوگیری از تبدیل 1000 تن محصول با ارزش ماهانه به ضایعات، معادل صرفه‌جویی سالانه 12 هزار تنی است که ارزش افزوده بسیار قابل توجهی برای اقتصاد ملی ایجاد می‌کند. این میزان صرفه‌جویی در شرایط کنونی اقتصادی کشور، معادل تأمین نیاز کامل چندین صنعت پایین‌دستی است. این موفقیت بزرگ به وضوح نشان می‌دهد که با برنامه‌ریزی استراتژیک و دقیق، همکاری سازنده بین‌بخشی، مدیریت دانش‌محور و تعهد راسخ به بهبود مستمر، می‌توان حتی در شرایط سخت و پیچیده تحریم‌های ظالمانه، نه تنها به استانداردهای جهانی دست یافت، بلکه در برخی شاخص‌ها از آن‌ها نیز فراتر رفت و نیازهای صنایع پیشرفته و استراتژیک کشور را با کیفیتی برتر تأمین کرد.
این دستاورد همچنین پیام مهمی برای رقبای منطقه‌ای و بین‌المللی دارد که صنعت فولاد ایران با وجود همه محدودیت‌ها، توانایی رقابت در بالاترین سطوح کیفی و کمّی را دارد و می‌تواند به عنوان یک تأمین‌کننده قابل اعتماد در بازارهای جهانی ایفای نقش کند.
