یک رویداد تاریخی در بازار فیزیکی بورس انرژی
در جریان معاملات روز چهارشنبه 22 مرداد 1404، بازار انرژی ایران شاهد یک رویداد مهم بود. برای اولین بار، گازوئیل (نفت گاز) در رینگ داخلی بازار فیزیکی بورس انرژی ایران عرضه شد و به فروش رسید. این عرضه استراتژیک از سوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران و با کسب مجوز از شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران صورت پذیرفت. این عرضه نقطه عطفی در مدیریت بازار سوخت کشور محسوب می‌شود.
جزئیات نخستین معامله گازوئیل در بورس
نخستین معامله ثبت شده برای گازوئیل در بازار هیدروکربوری بورس انرژی، حجمی معادل 30000 لیتر داشت. قیمت هر لیتر از این فرآورده نفتی در این معامله 370000 ریال تعیین و ثبت گردید. بر این اساس، ارزش کل این معامله اولیه به مبلغ 10730000000 ریال رسید. مقامات بورس انرژی اعلام کردند که احتمال افزایش حجم کل معاملات این فرآورده تا پایان ساعات کاری همان روز وجود دارد.
مشتریان هدف و سازوکار خرید
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به صورت رسمی اعلام کرد که این عرضه، خرید مستقیم و فیزیکی گازوئیل را ممکن می‌سازد. هدف اصلی از این اقدام، تأمین نیاز مازاد بر سهمیه بخش‌های مولد اقتصاد است. بر این اساس، مشتریان این عرضه صرفاً گروه صنایع، معادن و اصناف تعریف شده‌اند. این خریداران باید دارای پروانه بهره‌برداری معتبر و فعال از مراجع ذی‌صلاح باشند.
اهداف کلان عرضه بورسی گازوئیل
این شرکت همچنین بر اهداف راهبردی این طرح نوآورانه تأکید ویژه‌ای کرد. شفاف‌سازی فرآیند توزیع، ایجاد عدالت در دسترسی و تسهیل تأمین انرژی برای صنایع کشور از جمله مهم‌ترین اهداف است. علاوه بر این، تأمین نیاز مازاد بر سهمیه مصرف‌کنندگان عمده، کاهش انگیزه برای قاچاق داخلی فرآورده و تأمین مالی طرح‌های نوسازی ناوگان حمل‌ونقل از دیگر اهداف کلیدی این طرح ارزیابی می‌شود.
***
عرضه گازوئیل در بورس انرژی، یک تغییر پارادایم در نظام توزیع سوخت کشور است که می‌تواند پیامدهای مثبت اقتصادی قابل توجهی داشته باشد. این اقدام با ایجاد یک مکانیزم شفاف برای کشف قیمت، به واقعی‌تر شدن هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل کمک می‌کند. همچنین، با هدایت سوخت به سمت بخش‌های تولیدی واقعی و کاهش جذابیت قاچاق، به بهینه‌سازی مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری در سطح کلان اقتصاد منجر می‌شود. موفقیت این طرح در گرو استمرار عرضه‌ها و نظارت دقیق بر فرآیند معاملات است تا اطمینان حاصل شود که اهداف تعیین‌شده، به‌ویژه تأمین نیاز صنایع مولد، به طور کامل محقق می‌گردد.
