نیروگاه‌های فسیلی؛ میراثی برای تولید انرژی سبز
در سراسر جهان، دولت‌ها، استارتاپ‌ها و شرکت‌های بزرگ در حال بازآفرینی هوشمندانه زیرساخت‌های عصر سوخت فسیلی هستند. نیروگاه «تامایا» در شیلی که روزی با دیزل کار می‌کرد، اکنون به یک نیروگاه پیشرفته خورشیدی با قابلیت ذخیره‌سازی باتری تبدیل شده است. این تحول توسط شرکت فرانسوی «انژی» (Engie) رقم خورده و نمونه‌ای از یک حرکت جهانی برای تبدیل نیروگاه‌های قدیمی به مراکز تولید انرژی تجدیدپذیر و فناوری‌های سبز است.
گسترش جهانی یک ایده؛ 170 پروژه در مسیر تحول
بر اساس گزارش اندیشکده «موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی» (CEIP)، در حال حاضر نزدیک به 170 پروژه در سراسر جهان برای تبدیل نیروگاه‌های فرسوده فسیلی به مراکز انرژی پاک در حال اجرا یا تکمیل است. این پدیده رو به گسترش است و به گفته «میلو مک‌براید»، پژوهشگر این اندیشکده، به یک روند جهانی تبدیل شده است. کشور چین نیز به تازگی با اختصاص بخشی از ظرفیت نیروگاه زغال‌سنگ «بائوتو» به تولید انرژی بادی و خورشیدی، اولین گام خود را در این مسیر برداشته است.
حل چالش اتصال به شبکه با زیرساخت‌های موجود
یکی از بزرگترین مزایای این تغییر کاربری، دسترسی آماده به شبکه انتقال برق است. این ویژگی می‌تواند توسعه‌دهندگان پروژه‌های تجدیدپذیر را از صف‌های طولانی و تأخیرهای فرسایشی برای اتصال به شبکه بی‌نیاز کند. طبق اعلام آژانس بین‌المللی انرژی، پروژه‌هایی با ظرفیت مجموع 2000 گیگاوات در جهان منتظر اتصال به شبکه هستند. پژوهشگران دانشگاه برکلی کالیفرنیا نیز معتقدند با این روش می‌توان هزار گیگاوات به ظرفیت شبکه برق آمریکا افزود.
پتانسیل چاه‌های نفت و گاز برای انرژی زمین‌گرمایی
چاه‌های متروکه نفت و گاز نیز پتانسیل جذابی برای بازآفرینی به عنوان منبع انرژی زمین‌گرمایی دارند. مطالعه‌ای در دانشگاه مک‌گیل نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از چاه‌های بلااستفاده در آمریکا و کانادا برای این منظور مناسب هستند. «بنجامین برک»، رئیس استارتاپ «گرادیان ژئوترمال»، توضیح می‌دهد که هزینه گزاف حفر چاه جدید، استفاده از چاه‌های موجود را به گزینه‌ای بسیار ارزان‌تر و اقتصادی‌تر تبدیل می‌کند.
چالش‌های پیش روی تغییر کاربری نیروگاه‌ها
البته این فرآیند با چالش‌هایی نیز همراه است. برخی از سایت‌های فسیلی فضای کافی برای مزارع بزرگ خورشیدی یا بادی را ندارند و ظرفیت تولید برق آن‌ها کاهش می‌یابد. علاوه بر این، حدود 30 درصد از پروژه‌های ثبت‌شده در پایگاه داده “CEIP” همچنان به فناوری‌های کربن‌زا مانند انرژی زیستی متکی هستند. موانع قانونی، به‌ویژه در آمریکا، از دیگر مشکلات این مسیر است، زیرا فرآیند اخذ مجوز برای اراضی آلوده صنعتی اغلب پرهزینه‌تر از زمین‌های بکر است.
***
تبدیل نیروگاه‌های سوخت فسیلی به مراکز انرژی پاک، یک استراتژی اقتصادی و زیست‌محیطی برد-برد محسوب می‌شود. این رویکرد نه تنها به کاهش آلایندگی و تحقق اهداف اقلیمی کمک می‌کند، بلکه هزینه‌های هنگفت ساخت زیرساخت‌های جدید را نیز حذف می‌نماید. با حل مشکل اتصال به شبکه که یکی از بزرگترین موانع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است، این روند می‌تواند سرعت گذار به اقتصاد سبز را به شکل چشمگیری افزایش دهد. پیش‌بینی‌ها مبنی بر کاهش 90 درصدی هزینه تولید انرژی‌های پاک و از رده خارج شدن 300 گیگاوات ظرفیت نیروگاه زغال‌سنگ در 15 سال آینده، تقاضا برای این پروژه‌های بازآفرینی را تقویت خواهد کرد.
