*تدوین نقشه راه هوشمندسازی در علوم زمین
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور گام‌های عملیاتی خود را برای یک تحول دیجیتال گسترده آغاز کرده است. این سازمان در دوره مدیریتی جدید، با تدوین نقشه راه هوشمندسازی، مسیر خود را برای بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته‌ای چون هوش مصنوعی، بیگ دیتا، اینترنت اشیا و رایانش ابری مشخص کرده است. طاها ذی‌قیمت، مشاور رئیس سازمان در حوزه هوشمندسازی، این اقدام را نقطه عطفی برای ارتقای کیفیت، دقت و کارآمدی در فرآیندهای سازمان معرفی کرد و از شناسایی بیش از 70 ایده و راهکار نرم‌افزاری در این زمینه خبر داد.
*یکپارچه‌سازی داده‌های میدانی با نرم‌افزار «زمین برداشت»
یکی از اهداف کلیدی نقشه راه، استانداردسازی فرآیند جمع‌آوری، ذخیره‌سازی و تحلیل داده‌های میدانی زمین‌شناسی است. برای تحقق این هدف، نرم‌افزار «زمین برداشت» به عنوان محور اصلی ورود داده‌ها طراحی شده است. این ابزار داده‌های جمع‌آوری شده را در یک ساختار مبتنی بر حکمرانی داده نگهداری می‌کند. این رویکرد یکپارچه، بستر لازم را برای تحلیل و پردازش بهینه داده‌های اکتشافی و زمین‌شناسی فراهم می‌سازد و داده‌ها را به اطلاعات کاربردی برای تصمیم‌گیری‌های دقیق مدیریتی تبدیل می‌کند.
*توسعه اولین بستر هوشمند تحلیل داده‌های علوم زمین
مهم‌ترین پروژه در دست اجرای سازمان، توسعه نخستین بستر هوشمند مدیریت و تحلیل داده‌های علوم زمین است. این سامانه با هدف یکپارچه‌سازی و خودکارسازی انتقال داده‌ها از حوزه‌های ژئوشیمی، ژئوفیزیک و اکتشاف طراحی شده است. در فاز نخست، داشبورد هوشمند بخش ژئوشیمی به عنوان اولویت اصلی در حال پیاده‌سازی است و پیش‌بینی می‌شود طی 6 ماه آینده به بهره‌برداری برسد. این بستر با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی، تحلیل هوشمند داده‌ها و مدل‌سازی روابط پیچیده زمین‌شناسی را ممکن می‌سازد.
*سیستم‌های مدیریت آزمایشگاه و پروژه (LIMS و PMIS)
در چارچوب نقشه راه تحول دیجیتال، دو سیستم مدیریتی مهم دیگر نیز پیاده‌سازی خواهند شد. سیستم مدیریت اطلاعات آزمایشگاهی (LIMS)، فرآیندهای آزمایشگاهی را به صورت یکپارچه مدیریت کرده و خطاهای انسانی را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد. همزمان، نرم‌افزار مدیریت پروژه (PMIS) برای نظارت و ارزیابی دقیق عملکرد پروژه‌ها به کار گرفته خواهد شد تا مدیران بتوانند رصد دقیقی بر پیشرفت طرح‌ها داشته باشند.
*اطلس‌های پویا و موزه زمین‌شناسی در متاورس
سازمان زمین‌شناسی دو پروژه نوآورانه دیگر را نیز در دستور کار دارد. سامانه «اطلس‌های زمین‌شناسی پویا» به صورت تحت وب، قابلیت تولید اطلس‌های تعاملی، تحلیل‌های مکانی و به‌روزرسانی لحظه‌ای داده‌ها را فراهم می‌کند. علاوه بر این، پروژه ایجاد «موزه زمین‌شناسی در بستر متاورس» با بهره‌گیری از فناوری‌های واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR)، تجربه‌ای نوین و فراگیر را برای بازدیدکنندگان از دستاوردهای علوم زمین به ارمغان خواهد آورد.
*تحول دیجیتال: یک سفر استراتژیک، نه پروژه فناوری
مشاور رئیس سازمان تأکید کرد که تحول دیجیتال یک مقصد نهایی نیست، بلکه یک سفر استراتژیک و مداوم برای بازتعریف کلیه ابعاد و ساختارهای سازمان است. او هشدار داد که نباید این مفهوم را با توسعه صرف فناوری اطلاعات اشتباه گرفت. تحول دیجیتال واقعی، فراتر از به‌کارگیری تزئینی فناوری است و به معنای متحول‌سازی اساسی فرآیندهای عملیاتی و راهبردهای سازمان برای موفقیت در عصر فناوری‌های نوظهور است.
***
حرکت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور به سمت تحول دیجیتال، یک سرمایه‌گذاری استراتژیک برای افزایش ارزش افزوده در بخش معدن و علوم زمین است. یکپارچه‌سازی داده‌ها و به‌کارگیری هوش مصنوعی، دقت اکتشافات معدنی را به شکل قابل توجهی افزایش داده و ریسک و هزینه‌های حفاری را کاهش می‌دهد. این امر به جذب سرمایه‌گذاری در بخش معدن کمک شایانی می‌کند. توسعه ابزارهایی مانند اطلس‌های پویا و تحلیل‌های هوشمند، ایران را در جایگاه پیشرو در استفاده از فناوری‌های نوین در علوم زمین قرار می‌دهد. در نهایت، این تحول زیرساختی، به بهره‌برداری کارآمدتر از منابع ملی و تقویت اقتصاد مبتنی بر دانش منجر خواهد شد.
