***بحران جهانی فولاد و ضرورت تغییر پارادایم سیاست‌گذاری
*وضعیت بحرانی صنعت فولاد در سطح جهانی
مدیرعامل گروه فولاد مبارکه در آغاز سخنان خود به یک واقعیت تلخ اما حیاتی اشاره کرد: صنعت فولاد نه تنها در ایران بلکه در سطح جهانی با چالش‌های بی‌سابقه‌ای روبرو است. سعید زرندی با صراحت اعلام کرد که حتی در غیاب تنش‌های سیاسی و تحریم‌ها، این صنعت در مقیاس بین‌المللی دچار بحران ساختاری شده است. این هشدار در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از تحلیلگران داخلی، مشکلات صنعت فولاد را صرفاً به عوامل داخلی و تحریم‌ها نسبت می‌دهند، غافل از آنکه حتی غول‌های فولادی جهان نیز با رکود تقاضا، افزایش هزینه‌های تولید و فشارهای زیست‌محیطی دست و پنجه نرم می‌کنند.
*الگوی توسعه شرق آسیا؛ درسی برای ایران
زرندی در ادامه به مفهوم «سیاست‌گذار» در ادبیات توسعه پرداخت و تجربه موفق کشورهای شرق آسیا، به ویژه کره جنوبی را مورد اشاره قرار داد. وی توضیح داد که در مدل توسعه کره جنوبی، تمامی ارکان حکمرانی حول محور واحد «تولید» هماهنگ شده‌اند. این کشور با تعریف تولید به عنوان تنها راه نجات، توانست تمامی سیاست‌های ارزی، مالیاتی و اقتصادی خود را در راستای این هدف واحد تنظیم کند. این در حالی است که در ایران، علیرغم تأکیدات مکرر بر اهمیت تولید، هنوز شاهد عدم انسجام در تصمیم‌گیری میان دستگاه‌های مختلف هستیم.
*بحران ارزی و تأثیرات مخرب آن بر صنعت
یکی از مهم‌ترین بخش‌های سخنرانی زرندی، تحلیل عمیق او از وضعیت ارزی کشور بود. وی با اشاره به فاصله 30 تا 40 هزار تومانی میان نرخ ارز دولتی و آزاد، این شکاف را نه تنها یک چالش اقتصادی بلکه تهدیدی جدی برای بقای صنعت توصیف کرد. مدیرعامل فولاد مبارکه با صراحت اعلام کرد که این فاصله که پیش‌تر نیز وجود داشت، اکنون به صورت ناگهانی جهش کرده و هیچ تضمینی برای عدم افزایش بیشتر آن وجود ندارد. وی راهکار پیشنهادی خود را تمرکز بر فعالیت‌هایی دانست که ارزش‌آفرینی بیشتری برای کشور دارند، هرچند تأکید کرد که این تصمیم‌گیری در شرایط کنونی بسیار دشوار است.
*حساسیت ویژه نسبت به کالاهای اساسی
زرندی در بخشی از سخنان خود به موضوع حساس قیمت‌گذاری کالاهای اساسی پرداخت. وی با قاطعیت اعلام کرد که در شرایط تورمی کنونی، هرگونه دستکاری در نرخ ارز 28500 تومانی کالاهای اساسی می‌تواند عواقب خطرناکی به همراه داشته باشد. این موضع‌گیری در حالی صورت گرفت که برخی کارشناسان اقتصادی خواستار یکسان‌سازی نرخ ارز هستند، اما مدیرعامل فولاد مبارکه معتقد است که حفظ ثبات قیمت کالاهای اساسی برای جلوگیری از تشدید فشارهای تورمی بر اقشار آسیب‌پذیر جامعه ضروری است.
*رویکرد متفاوت به ارز صادراتی
در مقابل محافظه‌کاری نسبت به ارز کالاهای اساسی، زرندی رویکردی کاملاً متفاوت نسبت به ارز صادراتی پیشنهاد داد. وی معتقد است که می‌توان نرخ 69000 تومانی را برای ارز صادراتی در نظر گرفت، به شرطی که از ایجاد رانت جلوگیری شود. نکته کلیدی در این پیشنهاد، جلوگیری از سوءاستفاده صادرکنندگانی است که ارز خود را دریافت کرده و سپس با نرخ 120000 تومان اقدام به واردات می‌کنند. این تحلیل نشان‌دهنده درک عمیق زرندی از پیچیدگی‌های نظام ارزی و ضرورت مدیریت «ظروف مرتبط» اقتصاد است.
*تحلیل شرایط رکود و التهاب در بازار فولاد
زرندی با تحلیلی دقیق، تفاوت میان دوران «رکود» و «التهاب» در بازار فولاد را تشریح کرد. وی توضیح داد که در دوران التهاب، حتی برای یک محصول، 10 مشتری در رقابت هستند، در حالی که اکنون صنعت در شرایط رکود عمیق قرار دارد. این رکود که بخشی از آن ناشی از عدم قطعیت‌های اقتصادی و بی‌اعتمادی به آینده است، بخش دیگری نیز متأثر از شرایط جهانی، تحریم‌ها و حتی تأثیرات جنگ است. تحلیل زرندی نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری در دوران رکود باید کاملاً متفاوت از دوران التهاب باشد، موضوعی که به گفته وی، گاهی توسط متولیان امر نادیده گرفته می‌شود.
*ضرورت اتصال به شبکه جهانی دانش فولاد
یکی از نکات قابل تأمل در سخنرانی زرندی، تأکید وی بر اهمیت رصد تحولات جهانی صنعت فولاد بود. وی با اشاره به تجربیات شرکت‌هایی نظیر «تاتا استیل»، «آرسلور میتال» و سایر غول‌های فولادی جهان، خواستار برقراری ارتباط مستمر با این شرکت‌ها شد. مدیرعامل فولاد مبارکه با ابراز تأسف از افزایش فاصله ایران از مراودات بین‌المللی به دلیل تحریم‌ها، این موضوع را یک ضعف جدی توصیف کرد و از دانشگاه اصفهان و انجمن تولیدکنندگان فولاد خواست که در برقراری این ارتباطات نقش پل ارتباطی را ایفا کنند.
*** استراتژی‌های نوآورانه و تحول دیجیتال در فولاد مبارکه
*همکاری استراتژیک با دانشگاه اصفهان برای توسعه پتنت‌های صنعتی
زرندی در بخش مهمی از سخنرانی خود، از یک ابتکار جدید و بی‌سابقه در همکاری با دانشگاه اصفهان پرده برداشت. وی توضیح داد که به جای مدل سنتی پرداخت کمک‌هزینه به دانشجویان، یک «مدل پروژه‌ای» نوآورانه طراحی شده است. در این مدل، هر دانشجو مسئول تکمیل بخشی از یک پازل بزرگ علمی-صنعتی است که هدف نهایی آن ثبت 20 پتنت جدید و دستیابی به 2 لایسنس بین‌المللی است. این رویکرد نشان‌دهنده تغییر پارادایم در نحوه تعامل صنعت با دانشگاه و تبدیل دانشجویان از دریافت‌کنندگان منفعل کمک مالی به مشارکت‌کنندگان فعال در فرآیند نوآوری است.
*چشم‌انداز تبدیل فولاد مبارکه به صادرکننده دانش فنی
مدیرعامل گروه فولاد مبارکه با انتقادی صریح از وضعیت کنونی، اعلام کرد که برای شرکتی با ظرفیت انسانی و سازمانی فولاد مبارکه، نداشتن توانایی صادرات دانش فنی و ارائه لایسنس به کشورهای دیگر، امری غیرقابل قبول است. این اظهارنظر در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از شرکت‌های بزرگ ایرانی همچنان در موقعیت واردکننده تکنولوژی قرار دارند. زرندی تأکید کرد که تغییر این نگاه اکنون در مجموعه فولاد مبارکه به صورت جدی در حال پیگیری است و این تحول می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ صنعت فولاد کشور باشد.
*اقدامات ویژه در دوران رکود؛ از چالش تا فرصت
زرندی با تحلیلی عمیق از تفاوت ماهوی سیاست‌گذاری در دوران رکود و التهاب، خاطرنشان کرد که در 8 تا 9 سال گذشته، التهاب بازار به حدی بود که نرخ ارز از 2000 یا 3000 تومان به 4000، سپس 10000 و حتی 15000 تومان جهش می‌کرد. در آن دوران، کنترل بازار کاری بسیار دشوار بود. اما امروز در فضای رکود، میزان عرضه موجود به سادگی با افزایش تقاضا پر نمی‌شود و این شرایط نیازمند رویکردی کاملاً متفاوت در سیاست‌گذاری است. وی تأکید کرد که این دوران، علیرغم همه سختی‌ها، فرصتی برای بازنگری در ساختارها و اجرای پروژه‌های بزرگ است.
*موضع انتقادی نسبت به تداخل وظایف دستگاه‌های دولتی
مدیرعامل فولاد مبارکه در بخش مهمی از سخنان خود، به موضوع تداخل وظایف میان دستگاه‌های مختلف دولتی پرداخت. وی با صراحت اعلام کرد که سیاست‌گذاری بانکی، تنظیم عرضه ارز و مدیریت منابع مالی باید برعهده بانک مرکزی و دستگاه‌های خزانه‌دار باشد، نه تعیین سیاست محصول. زرندی معتقد است که تعیین سیاست تجاری کشور وظیفه اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت است و این تداخل وظایف به مشکل ایجاد نموده است. وی ابراز امیدواری کرد که با توجه به حضور مسئولان ذیربط در جلسه، این موضوع اصلاح شود.
*تحول در ساختار سازمانی؛ تأسیس واحد بهره‌وری
زرندی از یک تغییر ساختاری مهم در فولاد مبارکه خبر داد: ایجاد واحدی جدید با عنوان «بهره‌وری» که وظیفه آن پایش مداوم و بررسی مستمر بهره‌وری بخش‌های مختلف سازمان است. این اقدام نشان‌دهنده تغییر رویکرد مدیریتی از نگاه سنتی به سمت مدیریت مبتنی بر داده و عملکرد است. وی توضیح داد که در گذشته، موضوع بهره‌وری کمتر مورد توجه قرار می‌گرفت، اما اکنون به یکی از اولویت‌های اصلی سازمان تبدیل شده است. این واحد مأموریت دارد تا هزینه‌های پنهان و ظرفیت‌های درآمدی استفاده‌نشده در تمامی کارخانه‌های فولاد مبارکه را شناسایی و برای بهبود آنها برنامه‌ریزی کند.
*ورود جدی به عرصه اقتصاد چرخشی
یکی از محورهای اصلی استراتژی جدید فولاد مبارکه در سال جاری، ورود جدی به حوزه «اقتصاد چرخشی» است. زرندی توضیح داد که این رویکرد که در سطح جهانی به طور گسترده دنبال می‌شود، می‌تواند منبع درآمد جدیدی برای شرکت ایجاد کند. وی با اشاره به استفاده از سرباره‌ها و ضایعات مختلف به عنوان منابع درآمد بالقوه، تأکید کرد که حتی در شرایط دشوار کنونی، انجام پروژه‌های بزرگ و مهم می‌تواند اثربخشی بیشتری داشته باشد. این رویکرد نه تنها از نظر زیست‌محیطی اهمیت دارد، بلکه می‌تواند به کاهش وابستگی به مواد اولیه و افزایش سودآوری کمک کند.
*مدیریت اولویت‌های سازمانی در شرایط بحران
زرندی در بخشی از سخنان خود، رویکرد مدیریتی خاص خود را تشریح کرد. وی اعلام کرد که شخصاً 10 اولویت اصلی گروه فولاد مبارکه را تعیین کرده و هر یک از معاونت‌ها نیز موظف شده‌اند فهرست 10 اقدام ضروری حوزه خود را تهیه کنند. این موضوعات به طور هفتگی و ماهانه در جلسات با حضور معاونان بررسی و پیگیری می‌شوند. این رویکرد نشان می‌دهد که مدیریت بحران نیازمند تمرکز بر اولویت‌ها و پیگیری مستمر آنهاست. زرندی تأکید کرد که همان‌قدر که به مسائل بیرونی توجه می‌شود، باید مراقب عملکرد داخلی نیز بود.
*الگوبرداری از استراتژی‌های بین‌المللی نیپون استیل
مدیرعامل فولاد مبارکه با اشاره به مطالعات خود درباره استراتژی‌های شرکت‌های بزرگ جهانی، به تجربه «نیپون استیل» ژاپن اشاره کرد. وی توضیح داد که این شرکت برای مدیریت ریسک‌های ناشی از جنگ تجاری چین و آمریکا، استراتژی متنوع‌سازی جغرافیایی را اتخاذ کرده است. نیپون استیل به موازات حفظ حضور در بازار چین، روابط خود با بازار آمریکا را نیز تقویت کرده، بخشی از سرمایه‌گذاری‌های خود را در پروژه‌های آمریکایی انجام داده و برای مدیریت بهتر، در هند نیز شعبه تأسیس کرده است. زرندی با تأسف اذعان کرد که به دلیل تحریم‌ها، صنعت ایران کمتر به خود اجازه می‌دهد در چنین ابعادی طرح و راهکار ارائه دهد، در حالی که ظرفیت ورود به این حوزه‌ها وجود دارد.
*** دستاوردهای زیست‌محیطی و چشم‌انداز آینده صنعت فولاد
*پیشگامی در دریافت گواهینامه‌های بین‌المللی کربن
در یکی از مهم‌ترین بخش‌های سخنرانی، زرندی از دستاورد بزرگ فولاد مبارکه در حوزه محیط زیست خبر داد. وی اعلام کرد که این شرکت به عنوان نخستین شرکت ایرانی موفق به دریافت دو گواهینامه بین‌المللی ISO14064 و ISO14067 شده است. این موفقیت در حالی حاصل شده که ادیتورهای سنگاپوری با حضور در محل کارخانه، بررسی‌های دقیق و سختگیرانه‌ای انجام داده‌اند. اهمیت این دستاورد زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم امکان صادرات محصولات فولادی به اروپا تقریباً غیرممکن شده و بسیاری از شرکت‌های داخلی نیز در این حوزه فعالیتی ندارند. این گواهینامه‌ها نه تنها نشان‌دهنده تعهد فولاد مبارکه به استانداردهای زیست‌محیطی است، بلکه می‌تواند دروازه‌ای برای ورود به بازارهای جدید باشد.
*کربن‌زدایی؛ محور اصلی سرمایه‌گذاری‌های جهانی
زرندی با اشاره به روندهای جهانی، تأکید کرد که یکی از مهم‌ترین محورهای سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد جهان، تمرکز بر فناوری‌های «کربن‌زدایی» است. تولید فولاد بدون کربن یا با کربن کمتر، به یکی از محورهای کلیدی رقابت در این صنعت تبدیل شده است. وی اعلام کرد که فولاد مبارکه نیز کار جدی بر روی این حوزه را آغاز کرده و این موضوع می‌تواند نقطه عطفی در آینده صنعت فولاد کشور باشد. این رویکرد نه تنها پاسخی به فشارهای زیست‌محیطی است، بلکه می‌تواند مزیت رقابتی مهمی در بازارهای جهانی ایجاد کند.
*هوشمندسازی تولید؛ ضرورتی انکارناپذیر
مدیرعامل فولاد مبارکه با تأکید بر اینکه حتی در شرایط سخت کنونی نباید از توسعه فناوری غافل شد، به موضوع «هوشمندسازی تولید» پرداخت. وی توضیح داد که استفاده از هوش مصنوعی و راهکارهای «کارخانه هوشمند» در شرکت‌های بزرگ فولادسازی جهان به یک اولویت اصلی تبدیل شده است. این شرکت‌ها از هوش مصنوعی برای کاهش هزینه‌ها، اصلاح فرآیندها و بهینه‌سازی تولید بهره می‌برند. زرندی تأکید کرد که دیجیتال‌سازی می‌تواند یکی از ابزارهای اصلی تاب‌آوری در شرایط فعلی باشد و فولاد مبارکه نیز باید در این مسیر گام‌های جدی بردارد.
*اقتصاد چرخشی؛ از ضایعات تا ثروت
زرندی در تشریح اهمیت اقتصاد چرخشی، آماری جالب ارائه داد: ارزش تولیدی حاصل از بازیافت، مدیریت پسماند و استفاده اقتصادی از ضایعات صنعتی به قدری افزایش یافته که از برخی صنایع بزرگ پیشی گرفته است. وی تأکید کرد که فولاد مبارکه باید هم در شکل‌گیری این جریان سهیم باشد و هم از آن به عنوان یک منبع درآمد جدید استفاده کند. این رویکرد می‌تواند نه تنها به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی کمک کند، بلکه منبع درآمد پایداری برای شرکت ایجاد نماید.
*چالش فزاینده فاصله فناوری با جهان
در یکی از هشدارهای جدی خود، زرندی اعلام کرد که دغدغه اصلی وی فراتر از مشکلات تأمین آب، برق و گاز است. به گفته وی، فاصله فناوری ایران با جهان رو به افزایش است و این موضوع نگران‌کننده‌تر از کمبود زیرساخت‌هاست. این هشدار در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از مدیران صنعتی همچنان درگیر حل مشکلات روزمره هستند و توجه کافی به شکاف فناوری ندارند. زرندی تأکید کرد که با ادامه روند فعلی، صنعت فولاد ایران ظرف 10 سال آینده از رقابت‌های جهانی حذف خواهد شد.
*برنامه‌ریزی برای تأمین انرژی تا سال 1405
زرندی با اشاره به نیروگاه‌های در حال ساخت، اعلام کرد که با بهره‌برداری از این نیروگاه‌ها، بخش مهمی از دغدغه تأمین برق تا سال 1405 رفع خواهد شد. این خبر در حالی اعلام می‌شود که بحران انرژی یکی از چالش‌های اصلی صنایع کشور است. با این حال، وی تأکید کرد که مدیران امروز باید چشم‌انداز 10 ساله داشته باشند و تنها به حل مشکلات کوتاه‌مدت اکتفا نکنند. این نگاه آینده‌نگر به هیچ وجه جایگزین وظایف دولت در اصلاح فرآیندهای واردات و صادرات یا مسئولیت انجمن‌ها در تأمین انرژی نیست، اما هنر مدیریت در ایران، ترکیب همزمان نگاه بلندمدت و حل چالش‌های کوتاه‌مدت است.
*دستاورد بزرگ؛ راه‌اندازی کارخانه فولاد سفید
زرندی با افتخار از راه‌اندازی کارخانه فولاد سفید خبر داد، دستاوردی که حاصل تلاش همکاران و پیگیری‌هایی است که سال‌ها قبل آغاز شده بود. این موفقیت در کنار رسیدن تولید فولاد مبارکه به 11 میلیون تن، نشان‌دهنده رشد کمی قابل توجه این مجموعه است. با این حال، مدیرعامل فولاد مبارکه تأکید کرد که داشتن این حجم تولید بدون مالکیت لایسنس و پتنت‌های مرتبط کافی نیست و باید به سمت تولید دانش‌بنیان حرکت کرد.
*الگوی جدید مدیریت؛ دو گروه، دو مأموریت
در بخش پایانی سخنرانی، زرندی از یک طرح مدیریتی نوآورانه در فولاد مبارکه پرده برداشت. وی توضیح داد که با احترام به تلاش‌های مدیران پیشین شامل آقایان عرفانیان، رجایی، سبحانی، عظیمیان، طیب‌نیا و سمیعی‌نژاد، طرحی متفاوت طراحی شده است. این طرح بر دو محور استوار است: یک گروه مأموریت دارد با شرایط موجود مقابله کند و گروه دیگر با فرض خروج از شرایط فعلی در 2 سال آینده، برنامه‌ریزی می‌کند. این رویکرد دوگانه امکان مدیریت بحران کنونی را فراهم می‌کند، در عین حال که آینده‌نگری و برنامه‌ریزی بلندمدت را نیز از یاد نمی‌برد.
*انتقال تولید فولاد به خاورمیانه؛ فرصت یا تهدید؟
زرندی با اشاره به تحولات جهانی، اعلام کرد که در اروپا تصمیم گرفته‌اند تولید فولاد را به سمت خاورمیانه و شرق منتقل کنند. وی تأکید کرد که ایران باید به جای اینکه صرفاً مصرف‌کننده باشد، به عنوان صاحب «ساب‌لایسنس» در این فرآیند نقش فعال ایفا کند. این موضوع می‌تواند فرصتی استثنایی برای صنعت فولاد ایران باشد، به شرطی که آمادگی لازم برای جذب فناوری و توسعه توانمندی‌های داخلی وجود داشته باشد.
*همکاری 5000 میلیارد تومانی با وزارت علوم
در پایان سخنرانی، زرندی از فرصت جدید همکاری با وزارت علوم خبر داد. وی اعلام کرد که با وزیر محترم علوم به جمع‌بندی رسیده‌اند که در صورت تخصیص 5000 میلیارد تومان اعتبار مالیاتی، برنامه‌های گسترده‌ای برای توسعه تحقیق و توسعه در صنعت فولاد اجرا خواهد شد. این همکاری می‌تواند نقطه عطفی در ارتباط صنعت و دانشگاه و توسعه فناوری‌های بومی در صنعت فولاد باشد.
*** فولاد مبارکه در مسیر تحول پارادایمی
سخنرانی سعید زرندی در پنل تخصصی «نقش سیاست‌گذاری و نظام حکمرانی» فراتر از یک گزارش عملکرد یا فهرست مشکلات بود؛ این سخنرانی در واقع ترسیم نقشه راهی جامع برای تحول بنیادین در صنعت فولاد کشور محسوب می‌شود. تحلیل عمیق وی از شکاف 30 تا 40 هزار تومانی نرخ ارز و تأثیرات مخرب آن بر رقابت‌پذیری صادرات، نشان می‌دهد که بدون اصلاح ساختاری در نظام ارزی، صنایع کلیدی کشور به تدریج توان رقابت خود را از دست خواهند داد.
نکته محوری در رویکرد زرندی، تأکید همزمان بر حل مشکلات کوتاه‌مدت و برنامه‌ریزی بلندمدت است. طرح دوگانه مدیریتی که در فولاد مبارکه اجرا می‌شود – با تقسیم تیم‌ها به دو گروه مواجهه با بحران فعلی و برنامه‌ریزی برای آینده – نمونه‌ای از تفکر استراتژیک در شرایط بحرانی است که می‌تواند الگویی برای سایر صنایع باشد.
دستیابی به گواهینامه‌های بین‌المللی ISO14064 و ISO14067 به عنوان نخستین شرکت ایرانی، فراتر از یک موفقیت نمادین است. این دستاورد نشان می‌دهد که علیرغم تحریم‌ها و محدودیت‌ها، امکان حضور در عرصه‌های بین‌المللی و رقابت بر اساس استانداردهای جهانی وجود دارد. همچنین تأکید بر ثبت 20 پتنت و 2 لایسنس جدید، نشان‌دهنده عزم جدی برای تبدیل فولاد مبارکه از یک تولیدکننده صرف به یک بازیگر دانش‌بنیان در عرصه جهانی است.
هشدار زرندی مبنی بر حذف صنعت فولاد ایران از رقابت‌های جهانی ظرف 10 سال آینده در صورت عدم نوآوری، زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود. این هشدار در شرایطی مطرح می‌شود که فاصله فناوری ایران با جهان به سرعت در حال افزایش است و بسیاری از رقبای منطقه‌ای در حال سرمایه‌گذاری‌های کلان در حوزه‌های فناوری‌های نوین، هوشمندسازی و کربن‌زدایی هستند.
راه‌اندازی کارخانه فولاد سفید و رسیدن به تولید 11 میلیون تن، اگرچه دستاوردهای مهمی هستند، اما به تأکید زرندی، بدون توسعه توانمندی‌های دانشی و فناورانه، این موفقیت‌های کمی نمی‌توانند تضمین‌کننده بقا در آینده باشند. تحول از تولید انبوه به تولید دانش‌بنیان، از واردکننده تکنولوژی به صادرکننده دانش فنی، و از رویکرد منفعل به رویکرد فعال در اقتصاد چرخشی، محورهای اصلی این تحول پارادایمی هستند.
همکاری استراتژیک با دانشگاه اصفهان و طرح 5000 میلیارد تومانی با وزارت علوم، نویدبخش آینده‌ای است که در آن پیوند صنعت و دانشگاه نه به صورت شعاری بلکه به شکل عملیاتی و نتیجه‌محور دنبال می‌شود. این رویکرد می‌تواند الگویی برای سایر صنایع در نحوه تعامل سازنده با مراکز علمی و تبدیل پتانسیل‌های دانشگاهی به ارزش افزوده صنعتی باشد.
در نهایت، آنچه از مجموع این سخنرانی برمی‌آید، تصویر یک مدیر بزرگ صنعتی است که با درک عمیق از چالش‌های داخلی و روندهای جهانی، تلاش می‌کند مسیری متفاوت برای صنعت فولاد کشور ترسیم کند. مسیری که در آن، بقا منوط به نوآوری، رقابت‌پذیری وابسته به فناوری، و موفقیت مشروط به تحول ساختاری است. این رویکرد، اگرچه دشوار و پرچالش است، اما به نظر می‌رسد تنها راه برای حفظ جایگاه صنعت فولاد ایران در سال‌های آینده باشد.
