پس از آغاز موفق معاملات فیزیکی گازوئیل در بورس انرژی ایران، اکنون گواهی صرفه‌جویی این فرآورده نیز پذیرش شده است. با نهایی شدن تضامین در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، این ابزار مالی جدید به زودی آماده عرضه خواهد بود. تاکنون بیش از 13 میلیون لیتر گازوئیل در چهار عرضه فیزیکی ارائه شده که معاملاتی به ارزش بیش از 203 میلیارد ریال را رقم زده است. این اقدام گام مهمی در جهت شفاف‌سازی و توسعه ابزارهای مالی در بازار انرژی کشور محسوب می‌شود.
آغاز شمارش معکوس برای معاملات گواهی صرفه‌جویی گازوئیل
به دنبال آغاز معاملات فیزیکی گازوئیل در رینگ داخلی بورس انرژی ایران در مرداد ماه، گام بعدی برای توسعه بازار این فرآورده برداشته شد. پس از پذیرش اوراق گواهی صرفه‌جویی گازوئیل در ابتدای شهریور ماه، اکنون تضامین مورد نیاز نیز توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) تأیید و نهایی شده است. با این اقدام، بورس انرژی ایران طی روزهای آتی میزبان معاملات این ابزار مالی جدید خواهد بود.
شفاف‌سازی قیمت با عرضه گازوئیل در بورس
عرضه گازوئیل در رینگ داخلی بورس انرژی، محصول برنامه‌ریزی مشترک وزارت نفت و بورس انرژی ایران است. این تصمیم در راستای اجرای سیاست‌های نوین اقتصادی کشور در بخش انرژی اتخاذ شد. هدف اصلی از این اقدام، ایجاد یک بستر شفاف برای معاملات نفت‌گاز (گازوئیل) است. پیش از این، بخش عمده معاملات گازوئیل تحت نظارت و با سازوکار یارانه‌ای دولت صورت می‌گرفت. انتظار می‌رود با انتقال معاملات به بورس، قیمت‌ها بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا و در یک فضای رقابتی تعیین شوند.
روند موفق عرضه‌های اولیه فیزیکی گازوئیل
نخستین عرضه فیزیکی فرآورده نفت‌گاز (گازوئیل) توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در تاریخ 1404/05/22 برگزار شد. در این عرضه اولیه، 1 میلیون و 15 هزار لیتر گازوئیل با قیمت پایه 370 هزار ریال برای هر لیتر عرضه گردید. در آن زمان، سقف خرید برای هر متقاضی 116 هزار لیتر تعیین شده بود. این روند در عرضه‌های بعدی با استقبال خوبی مواجه شد.
رشد حجم عرضه و حذف محدودیت خرید
با تداوم عرضه‌ها، حجم گازوئیل ارائه شده در بورس به طور قابل توجهی افزایش یافت. در آخرین عرضه که در تاریخ 26 شهریور ماه برگزار شد، حجم عرضه به بیش از 10 میلیون لیتر رسید. همچنین، با پیشنهاد بورس انرژی ایران و درخواست خریداران از شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، محدودیت سقف خرید 116 هزار لیتری برای هر خریدار برداشته شد تا امکان رقابت و معامله برای حجم‌های بالاتر فراهم شود.
ثبت ارزش معاملاتی بیش از 203 میلیارد ریال
از ابتدای شروع عرضه‌های فیزیکی گازوئیل، تاکنون چهار مرتبه عرضه در رینگ داخلی بورس انرژی ایران انجام شده است. مجموع حجم عرضه شده در این چهار مرحله به بیش از 13 میلیون لیتر گازوئیل می‌رسد. از این مقدار، 551 هزار لیتر با موفقیت معامله شده و ارزش معاملاتی بالغ بر 203 میلیارد ریال را به ثبت رسانده است. شرکت‌های خریدار محموله‌های خود را از انبارهای نفت مراکز استان‌های مربوطه تحویل گرفته‌اند و این عرضه صرفاً برای مصارف سوخت در داخل کشور است.
***
ورود گواهی صرفه‌جویی گازوئیل به بورس انرژی، نقطه عطفی در توسعه ابزارهای مالی بازار انرژی ایران است. این اقدام پس از تجربه موفق معاملات فیزیکی گازوئیل، عمق بیشتری به این بازار می‌بخشد و مسیر را برای مدیریت ریسک و تأمین مالی متنوع‌تر هموار می‌کند. ثبت ارزش معاملاتی بیش از 203 میلیارد ریالی در مدت کوتاه، نشان‌دهنده ظرفیت بالای این بازار برای جذب نقدینگی است. این تحول نه تنها به شفافیت قیمت‌گذاری کمک می‌کند، بلکه با معرفی ابزارهای نوین، جایگاه بورس انرژی را به عنوان یک نهاد مالی کلیدی در اقتصاد کشور تقویت می‌نماید. این فرآیند می‌تواند الگویی برای سایر حامل‌های انرژی نیز باشد.
