بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری کشور در تابستان 1404 به 7.4 درصد رسید که 0.1 واحد درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است. در این دوره، جمعیت شاغلان 24 میلیون و 958 هزار نفر و جمعیت بیکاران 1 میلیون و 980 هزار نفر اعلام شد. با وجود کاهش نرخ بیکاری کل و بیکاری جوانان، نرخ مشارکت اقتصادی با 0.9 واحد درصد کاهش به 40.8 درصد رسیده و اشتغال ناقص نیز افزایش یافته است.
کاهش نرخ بیکاری کل به 7.4 درصد در تابستان
تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران از نتایج طرح آمارگیری نیروی کار نشان می‌دهد نرخ بیکاری در تابستان 1404 با کاهش 0.1 واحد درصدی نسبت به تابستان 1403، به 7.4 درصد رسیده است. جمعیت فعال کشور (شاغلان و بیکاران) 26 میلیون و 939 هزار نفر بوده که از این میان، 24 میلیون و 958 هزار نفر شاغل و 1 میلیون و 980 هزار نفر بیکار بوده‌اند. این آمار نشان‌دهنده ثبت یکی از پایین‌ترین سطوح بیکاری در 7 سال اخیر است.
کاهش همزمان نرخ مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال
با وجود بهبود در شاخص بیکاری، نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت 15 ساله و بیشتر با کاهشی 0.9 واحد درصدی، به 40.8 درصد تنزل یافت. همچنین نسبت اشتغال در این دوره به 37.8 درصد رسید که افت 0.7 واحد درصدی را نسبت به تابستان سال گذشته نشان می‌دهد. این آمارها بیانگر خروج بخشی از جمعیت فعال از بازار کار یا عدم ورود نیروی کار جدید به این بازار است.
رشد سهم خدمات در ساختار اشتغال کشور
بررسی ساختار اشتغال در بخش‌های اصلی اقتصادی نشان می‌دهد که بخش خدمات با سهم 53.1 درصدی، همچنان پیشتاز اشتغال‌زایی در کشور است. این بخش نسبت به سال گذشته رشد 1 واحد درصدی را تجربه کرده است. در مقابل، سهم بخش صنعت با 32.6 درصد و بخش کشاورزی با 14.2 درصد، به ترتیب کاهش 0.7 و 0.3 واحد درصدی داشته‌اند که نشانگر تغییر در ترکیب نیروی کار است.
بهبود وضعیت بیکاری جوانان و فارغ‌التحصیلان
گزارش مرکز آمار حاکی از کاهش 0.4 واحد درصدی نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله است که این شاخص را به 19 درصد رساند. نرخ بیکاری در گروه سنی 18 تا 35 ساله نیز با همین میزان کاهش به 14.4 درصد رسید. علاوه بر این، نرخ بیکاری جمعیت فارغ‌التحصیل آموزش عالی با کاهش 1 واحد درصدی به 10.6 درصد تنزل یافته که نشان‌دهنده بهبود نسبی در جذب این گروه از نیروی کار است.
افزایش اشتغال ناقص و وضعیت ساعات کاری
در تابستان 1404، سهم اشتغال ناقص از کل شاغلان به 7.6 درصد رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 0.3 واحد درصد افزایش یافته است. این شاخص نشان می‌دهد تعداد بیشتری از شاغلان تمایل به کار بیشتر داشته اما موفق به یافتن آن نشده‌اند. همچنین آمارها نشان می‌دهد 35 درصد از کل شاغلان کشور در هفته کمتر از 44 ساعت استاندارد کار کرده‌اند.
سیستان و بلوچستان و مرکزی در صدر و قعر جدول بیکاری
از منظر استانی، نرخ بیکاری در تابستان 1404 پراکندگی قابل توجهی داشته است. استان سیستان و بلوچستان با 14 درصد بیشترین نرخ بیکاری و استان مرکزی با 4.3 درصد کمترین نرخ بیکاری را در میان استان‌های کشور ثبت کرده‌اند. پس از سیستان و بلوچستان، استان‌های خوزستان با 13.1 درصد و کرمانشاه با 12.6 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
***
گزارش تابستان 1404 مرکز آمار ایران تصویری دوگانه از بازار کار را به نمایش می‌گذارد. از یک سو، کاهش نرخ بیکاری کل به 7.4 درصد و بهبود وضعیت اشتغال جوانان و فارغ‌التحصیلان، نشانه‌های مثبتی از بهبود تدریجی در این حوزه است. از سوی دیگر، کاهش همزمان نرخ مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال، زنگ خطری جدی محسوب می‌شود که می‌تواند به معنای دلسردی بخشی از نیروی کار از یافتن شغل باشد. رشد اشتغال در بخش خدمات و افزایش اشتغال ناقص نیز نشان‌دهنده تغییرات ساختاری در بازار کار است که نیازمند سیاست‌گذاری دقیق برای تبدیل مشاغل خدماتی به فرصت‌های پایدار و با کیفیت است.
