مجید مرادیان، روزنامه‌نگار، در تحلیلی از جایگاه ذوب‌آهن اصفهان، این شرکت را به عنوان ستون فقرات فولاد و نماد آغاز عصر صنعتی ایران معرفی کرد. با قدمتی 58 ساله و تربیت بیش از 120 هزار نیروی متخصص، این مجتمع به عنوان تنها تولیدکننده ریل و مقاطع سنگین، نقشی حیاتی در زیرساخت‌های کشور دارد. با وجود چالش‌هایی نظیر فرسودگی تجهیزات و محرومیت از یارانه انرژی، راهکارهایی چون نوسازی فناوری و مدیریت بهینه انرژی برای بازگشت این غول صنعتی به جایگاه اصلی خود در دست اقدام است.
ذوب‌آهن؛ نماد تاریخی و ستون زیرساختی ایران نوین
ذوب‌آهن اصفهان فراتر از یک کارخانه، یک نقطه عطف در تاریخ صنعتی ایران است. به تحلیل دکتر مجید مرادیان، این مجتمع که در دهه 1340 تأسیس شد، به عنوان اولین تولیدکننده فولاد ساختمانی و ریل، کشور را از وابستگی به واردات محصولات استراتژیک رها کرد. این میراث ملی نه تنها پایه‌گذار تولید انبوه فولاد بود، بلکه به عنوان یک مرکز انتقال فناوری، نقشی اساسی در صنعتی شدن ایران ایفا نمود.
دانشگاه بزرگ صنعتی با تربیت 120 هزار متخصص
این مجتمع عظیم صنعتی در طول 58 سال فعالیت خود به یک دانشگاه بزرگ و تخصصی تبدیل شده است. ذوب‌آهن به عنوان کانون اصلی صنعتی شدن ایران، میزبان متخصصانی از سراسر کشور بوده و دانش فنی انباشته خود را به نسل‌های مختلف منتقل کرده است. برآوردها نشان می‌دهد این شرکت تاکنون بیش از 120 هزار نفر را آموزش تخصصی داده و به جامعه صنعتی ایران تحویل داده است.
تولید انحصاری ریل و مقاطع استراتژیک فولادی
جایگاه اقتصادی ذوب‌آهن با تولید محصولات منحصربه‌فرد و استراتژیک تعریف می‌شود. این شرکت تنها تولیدکننده ریل راه‌آهن در ایران است و نقشی بی‌بدیل در توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی کشور دارد. همچنین، تخصص در تولید مقاطع سنگین ساختمانی مانند تیرآهن‌های بال‌پهن، آن را به رکن اصلی پروژه‌های بزرگ عمرانی و زیرساختی کشور تبدیل کرده است.
مهم‌ترین چالش‌ها؛ از انرژی تا فرسودگی تجهیزات
با وجود تاریخ پرافتخار، ذوب‌آهن اصفهان با چالش‌های جدی روبرو است. فرسودگی برخی تجهیزات و نیاز به نوسازی، یک چالش اساسی محسوب می‌شود. از سوی دیگر، محدودیت‌های تأمین انرژی (برق و گاز) و محرومیت 58 ساله از یارانه انرژی به دلیل استفاده از فناوری کوره بلند، حاشیه سود شرکت را به شدت تحت فشار قرار داده است. نوسانات نرخ ارز و رقابت شدید در بازار نیز از دیگر مشکلات پیش روی این غول صنعتی است.
راهکارهای برون‌رفت؛ نقشه راه بازگشت به اوج
برای عبور از تنگناها، یک نقشه راه چندوجهی در حال پیگیری است. اولویت‌دهی به نوسازی خطوط تولید و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های کم‌مصرف، از مهم‌ترین اقدامات است. مدیریت بهینه انرژی، عقد قراردادهای بلندمدت برای تأمین مواد اولیه و تمرکز بر مزیت‌های رقابتی مانند تولید ریل، از دیگر راهکارهاست. همچنین، پیگیری برای بهره‌مندی از یارانه انرژی و استفاده از ظرفیت‌های منابع انسانی متخصص، مسیر را برای رشد پایدار هموار می‌کند.
***
ذوب‌آهن اصفهان به عنوان یک دارایی استراتژیک ملی، در تلاقی تاریخ صنعتی و نیازهای زیرساختی امروز ایران قرار گرفته است. چالش‌های کنونی این شرکت، به‌ویژه در حوزه انرژی و فناوری، نشان‌دهنده ضرورت یک بازنگری کلان و سرمایه‌گذاری هدفمند برای نوسازی است. راهکارهای مطرح‌شده، از به‌روزرسانی تکنولوژی تا اصلاح ساختار هزینه‌ها، تنها در صورت حمایت همه‌جانبه دولت و همت جهادی درون‌سازمانی به نتیجه خواهد رسید. موفقیت در اجرای این برنامه‌ها نه تنها پایداری یک بنگاه اقتصادی را تضمین می‌کند، بلکه به معنای حفظ استقلال ملی در تولید محصولات فولادی استراتژیک و تداوم نقش تاریخی ذوب‌آهن در توسعه کشور است.
