سامانه جدید پایگاه جامع داده‌های علوم زمین با هدف دسترسی سریع، یکپارچه و کارآمد به اطلاعات این حوزه راه‌اندازی شد. این سامانه بر اساس تکالیف قانونی برنامه هفتم توسعه، وظیفه گردآوری و انتشار آنلاین تمامی داده‌های پایه زمین‌شناسی، گزارش‌های اکتشافی و نقشه‌ها را بر عهده دارد. پایگاه جدید شامل 11 زیرسامانه تخصصی از جمله مدیریت اطلاعات مکانی (WebGIS)، سامانه جامع داده اکتشافی و بانک اطلاعات واژه‌های تخصصی است که به صورت رایگان یا از طریق خرید، در اختیار فعالان بخش معدن و علوم زمین قرار می‌گیرد.
تجمیع و انتشار هدفمند داده‌های علوم زمین
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور از راه‌اندازی سامانه نوین پایگاه جامع داده‌های علوم زمین خبر داد. این اقدام با اولویت تجمیع، ذخیره‌سازی و انتشار هدفمند داده‌های این حوزه صورت گرفته است. هدف اصلی این بازطراحی، افزایش بهره‌وری و کارایی برای فعالان حوزه علوم زمین و معدن از طریق فراهم‌سازی دسترسی سریع و یکپارچه به اطلاعات است.
تکلیف قانونی در برنامه هفتم توسعه
بر اساس جزء 4 بند «ب» ماده 48 قانون برنامه هفتم توسعه، این سازمان مسئولیت قانونی دارد. این مسئولیت شامل گردآوری، ذخیره‌سازی و انتشار تمامی اطلاعات پایه زمین‌شناسی است. نقشه‌های زمین‌شناسی، ژئوشیمی، ژئوفیزیک هوایی و گزارش‌های اکتشافی محدوده‌ها در این دسته قرار می‌گیرند. این داده‌ها باید مطابق با مواد 13، 14 و 15 قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات به صورت برخط در اختیار عموم قرار گیرند.
معرفی 11 زیرسامانه و ماژول تخصصی
پایگاه جدید برای مدیریت تخصصی داده‌ها از زیرسامانه‌ها، بانک‌های اطلاعاتی و ماژول‌های متعددی تشکیل شده است. این ابزارها خدمات متنوعی را به کاربران ارائه می‌دهند. در ادامه مهم‌ترین بخش‌های این سامانه معرفی می‌شوند.
1. سامانه مدیریت اطلاعات مکانی (WebGIS)
این بخش به عنوان مرجعی معتبر برای ارائه لایه‌های مکانی تولید شده در سازمان زمین‌شناسی عمل می‌کند. کاربران می‌توانند از طریق آدرس webgis.ngdir.ir به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
2. سامانه اطلاعات توصیفی و اسنادی
این زیرسامانه در نشانی library.gsi.ir قرار دارد. این بخش مرجع اطلاعات توصیفی و اسنادی حوزه علوم زمین است و امکان ایجاد کتابخانه شخصی را برای کاربران فراهم می‌کند.
3. سامانه سرویس کاتالوگ (CSW)
یک سامانه منحصربه‌فرد و مکان‌محور برای داده‌ها و فراداده‌های علوم زمین محسوب می‌شود. این بخش امکان جستجوی هوشمند مکانی محصولات و دانلود رایگان یا خرید آن‌ها را فراهم می‌آورد.
4. سامانه جامع داده اکتشافی کشور
این سامانه به عنوان مرجع تجمیع داده‌های اکتشافی تولید شده در کشور فعالیت می‌کند. اطلاعات آن بر اساس محدوده‌های کاداستر معادن طبقه‌بندی شده است.
5. بانک اطلاعات نمونه فیزیکی
وظیفه این بانک، مدیریت و حفظ اطلاعات نمونه‌های فیزیکی است. این بخش پایگاه داده را به محل نگهداری فیزیکی نمونه‌ها در انبارهای تخصصی متصل می‌سازد.
6. بانک اطلاعات واژه‌های علوم زمین
این بانک شامل واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی حوزه علوم زمین است. کاربران می‌توانند با استفاده از قابلیت جستجوی موضوعی، به تعاریف و اطلاعات مورد نظر خود دست یابند.
7. بانک اطلاعات تصاویر علوم زمین
این بخش به عنوان مرجع تصاویر تخصصی علوم زمین عمل می‌کند. این سامانه امکان جستجوی هوشمند تصاویر را برای پژوهشگران و متخصصان فراهم کرده است.
8. کاتالوگ نقشه‌های سازمان زمین‌شناسی
این قسمت به معرفی شناسنامه نقشه‌های تولیدی سازمان می‌پردازد. دسته‌بندی اطلاعات بر اساس موضوع و مقیاس‌های مختلف صورت گرفته است.
9. شناسایی مواد معدنی فراسرزمینی
این بخش اطلاعات مربوط به علوم زمین و پروژه‌های بین‌المللی سازمان زمین‌شناسی را ارائه می‌دهد. این سامانه فعالیت‌های این حوزه را در سطح جهانی پوشش می‌دهد.
10. محصولات عمومی و رایگان
در این بخش، گزارش‌ها و نقشه‌های تولیدی رایگان سازمان زمین‌شناسی در دسترس قرار گرفته است. این اقدام در راستای اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات انجام می‌شود.
11. مستندات و شاخص‌های اختصاصی
این زیرسامانه شامل شاخص‌های اختصاصی سالیانه سازمان زمین‌شناسی است. این شاخص‌ها بر اساس دستورالعمل‌های سازمان اداری و استخدامی کشور تدوین و منتشر می‌شوند.
***
راه‌اندازی سامانه جدید پایگاه جامع داده‌های علوم زمین، گامی استراتژیک در جهت دیجیتالی‌سازی و شفافیت اطلاعات پایه بخش معدن و صنایع وابسته است. تجمیع و ارائه یکپارچه داده‌های اکتشافی، زمین‌شناسی و مکانی، ریسک سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های اکتشافی را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد. این اقدام به بهینه‌سازی تصمیم‌گیری‌ها و افزایش بهره‌وری در این حوزه کمک می‌کند. دسترسی آزاد و ساختارمند به این حجم از اطلاعات، زمینه را برای توسعه پژوهش‌های کاربردی و جذب سرمایه‌های جدید در بخش معدن فراهم می‌سازد. در نهایت، این تحول زیرساختی، نقش مهمی در تحقق اهداف توسعه‌ای کشور ایفا خواهد کرد.
