واحد تصفیه گازهای پسماند (TGT) پالایشگاه تهران که از سال 1396 متوقف شده بود، با نوآوری مهندسان ایرانی احیا شد. تیم مهندسی با حذف کمپرسور معیوب و طراحی روش تزریق مستقیم گاز Tail Gas، موفق به راه‌اندازی مجدد این واحد شد. این دستاورد موجب بازیافت روزانه 17 تن گاز H₂S از دو واحد گوگردسازی و کاهش آلاینده SO₂ از 3800 ppm به حدود 70 ppm گردیده است. همچنین این پروژه سالانه حدود یک هزار میلیارد ریال سود از فروش گوگرد تولیدی به همراه خواهد داشت.
احیای واحد زیست‌محیطی پس از چالش‌های فنی
واحد تصفیه گازهای پسماند (TGT) پالایشگاه تهران که اوایل دهه 90 شمسی برای کاهش آلاینده‌ها احداث شده بود، مجدداً فعال شد. مهدی گروسی، مهندس ارشد این شرکت، اعلام کرد این واحد در سال 1396 به دلیل لرزش شدید کمپرسور گاز گردشی (3C-902) از سرویس خارج شده بود. تلاش‌های گسترده برای رفع مشکل این کمپرسور به نتیجه نرسید و تیم مهندسی را به سمت یک راهکار نوآورانه سوق داد.
نوآوری مهندسان ایرانی با حذف کمپرسور و تزریق مستقیم
پس از بررسی تجربه پالایشگاه تبریز، تیم مهندسی پالایشگاه تهران روشی کاملاً جدید را طراحی و اجرا کرد. این روش شامل تزریق مستقیم گاز Tail Gas به واحد، بدون استفاده از کمپرسور (مشکل تهران) یا اجکتور (راهکار تبریز) بود. این اقدام نیازمند بازنگری کامل دستورالعمل‌های فنی و اصلاح فرآیندها بود. با تلاش شبانه‌روزی کارکنان، گرفتگی مسیرها برطرف و واحد TGT در تاریخ 10 بهمن 1402 با موفقیت راه‌اندازی شد.
نتایج فاز نخست: بازیافت 9 تن H₂S و کاهش آلایندگی
در فاز نخست، با تزریق گازهای خروجی از واحد گوگردسازی شماره 3، دستاوردهای قابل توجهی حاصل شد. روزانه حدود 9 تن گاز H₂S از Tail Gas این واحد بازیافت و به ابتدای فرآیند بازگردانده می‌شود. این فرآیند منجر به تولید روزانه حدود 8 تن گوگرد و کاهش چشمگیر آلاینده‌ها می‌گردد. میزان گاز SO₂ در زباله‌سوز پالایشگاه پس از این فاز از 3800 ppm به کمتر از 1500 ppm کاهش پیدا کرد.
تکمیل موفقیت با اتصال واحد گوگردسازی شماره 2
با تکیه بر موفقیت فاز نخست، اقدامات لازم برای تزریق گاز Tail Gas واحد گوگردسازی شماره 2 نیز انجام شد. در تاریخ 3 تیر 1403، تزریق گاز این واحد نیز با استفاده از یک مسیر کنارگذر و بدون نیاز به کمپرسور 2C-902A/B با موفقیت اجرایی شد. این اقدام فنی برجسته پس از 13 سال توقف کامل این بخش، یک دستاورد بزرگ برای پالایشگاه تهران محسوب می‌شود.
سودآوری اقتصادی و کاهش نهایی آلاینده‌ها به 70 ppm
با بهره‌برداری کامل از هر دو واحد گوگردسازی شماره 2 و 3، روزانه مجموعاً 17 تن گاز H₂S بازیافت شده و به 15 تن گوگرد مایع تبدیل می‌گردد. با در نظر گرفتن قیمت هر کیلوگرم گوگرد در بورس کالا (182 هزار و 500 ریال)، سود سالانه حاصل از این پروژه حدود یک هزار میلیارد ریال برآورد می‌شود. در مرحله نهایی، میزان SO₂ به حدود 70 ppm کاهش یافته که نقش مستقیمی در جلوگیری از تشکیل باران‌های اسیدی دارد.
***
احیای واحد TGT پالایشگاه تهران، نمونه‌ای درخشان از توانمندی مهندسی بومی در حل چالش‌های پیچیده صنعتی است. این پروژه نه تنها با کاهش شدید انتشار گاز SO₂ به سطح 70 ppm یک گام بلند زیست‌محیطی محسوب می‌شود، بلکه از نظر اقتصادی نیز کاملاً توجیه‌پذیر است. سودآوری سالانه یک هزار میلیارد ریالی در کنار منافع زیست‌محیطی، این دستاورد را به الگویی موفق برای سایر واحدهای صنعت پالایش کشور در مسیر توسعه پایدار و افزایش بهره‌وری تبدیل کرده است.
