مدیران ارشد فولاد خوزستان در سمپوزیوم فولاد کیش اعلام کردند که حاشیه سود صنعت در یک دهه از 40 درصد به 10 درصد سقوط کرده است. این بحران ناشی از افزایش 30 برابری هزینه برق و چالش‌هایی نظیر ناترازی انرژی و نرخ‌های دستوری است. این شرکت برای بقا در بازارهای جهانی، استراتژی خود را بر مبنای «فولاد سبز» و فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم، مانند هوش مصنوعی، بازنگری کرده و با کاهش 166 هزار تنی گازهای گلخانه‌ای، خود را به عنوان سبزترین فولادساز ایران معرفی می‌کند.
سقوط 30 درصدی حاشیه سود در صنعت فولاد
سیدرضا هاشمی‌زاده، معاون فناوری فولاد خوزستان، در نشست خبری این شرکت تصویری نگران‌کننده از وضعیت اقتصادی صنعت ارائه داد. به گفته او، طی 10 سال گذشته در حالی که قیمت فولاد تنها 7 برابر شده، هزینه برق بیش از 30 برابر، آب 40 برابر و گاز 28 برابر افزایش یافته است. این عدم توازن شدید منجر به یک بحران سودآوری شده و حاشیه سود صنعت فولاد را از حدود 40 درصد در یک دهه قبل، به 10 درصد در شرایط فعلی کاهش داده است. این آمارها نشان‌دهنده فشاری بی‌سابقه بر بنگاه‌های تولیدی است.
موانع ساختاری و الزام به بازنگری در تولید
هاشمی‌زاده تاکید کرد که دوران ثبت رکوردهای پیوسته تولید برای فولادسازان ایرانی به پایان رسیده است. امروزه چالش‌های عظیمی مانند ناترازی انرژی، نرخ‌گذاری دستوری، سیاست‌های ارزی نامناسب و محدودیت‌های ساختاری، توان رقابتی بسیاری از بنگاه‌های بزرگ صنعتی را به شدت تضعیف کرده است. او تصریح کرد که با توجه به این موانع داخلی و فشارهای فزاینده زیست‌محیطی جهانی، ادامه دادن مسیر گذشته دیگر امکان‌پذیر نیست. شرکت‌ها برای بقا ناگزیرند الگوهای تولید و سرمایه‌گذاری خود را به صورت بنیادین بازنگری کنند.
انقلاب صنعتی چهارم؛ نقشه راه آینده فولاد خوزستان
معاون فناوری فولاد خوزستان، راه حل عبور از این بحران را در پذیرش انقلاب صنعتی چهارم دانست. این انقلاب که بر پایه هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و تحلیل داده‌های حجیم استوار است، هدف اصلی خود را افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید تعریف می‌کند. فولاد خوزستان با الهام از این تحول جهانی، در حال بازطراحی چشم‌انداز و مدل‌های تولیدی خود است. هاشمی‌زاده اذعان داشت که اجرای چنین پروژه‌هایی نیازمند پشتوانه مالی قدرتمند است، اما این تنها مسیر برای حفظ مزیت رقابتی در دنیای امروز است.
فولاد سبز؛ ضرورتی برای ماندن در بازار جهانی
در ادامه این نشست، کامران طاهر، مدیر تحقیقات و تکنولوژی فولاد خوزستان، بر جنبه بین‌المللی این تحول تاکید کرد. او بیان داشت که حرکت به سمت «فولاد سبز» دیگر یک انتخاب داوطلبانه نیست، بلکه ضرورتی مطلق برای بقا در بازار جهانی است. کشورهای پیشرفته، به ویژه اتحادیه اروپا، واردات فولاد را به رعایت استانداردهای سخت‌گیرانه زیست‌محیطی و کاهش انتشار کربن مشروط کرده‌اند. عدم همسویی با این الزامات به معنای از دست دادن بازارهای صادراتی خواهد بود.
دستاوردها و الگوی توسعه پایدار فولاد خوزستان
طاهر به دستاوردهای مشخص این شرکت در حوزه محیط زیست اشاره کرد و افزود: «فولاد خوزستان با اصلاح فرآیندها و استفاده از فناوری‌های نوین، توانسته است انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را به میزان 166 هزار تن در سال کاهش دهد.» حذف بنتونیت از فرآیند تولید نیز یکی دیگر از اقدامات کلیدی برای کاهش آلایندگی بوده است. به همین دلیل، فولاد خوزستان امروزه به عنوان «سبزترین شرکت فولادی ایران» شناخته می‌شود. این جایگاه نتیجه سرمایه‌گذاری هدفمند در فناوری‌های پاک و تغییر نگرش مدیریتی به سمت توسعه پایدار است، جایی که رشد اقتصادی و حفاظت از محیط زیست به صورت همزمان دنبال می‌شوند.
***
تحلیل وضعیت فولاد خوزستان نشانگر یک نقطه عطف در صنعت فولاد ایران است. مدل سنتی کسب‌وکار که متکی بر انرژی ارزان و تولید انبوه بود، به دلیل تورم شدید هزینه‌ها و سیاست‌های داخلی ناپایدار، کارایی خود را از دست داده است. همزمان، فشارهای بین‌المللی برای کاهش کربن، ریسک حذف از بازارهای صادراتی را افزایش داده است. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاری فولاد خوزستان در فناوری‌های سبز و دیجیتال، یک استراتژی دفاعی هوشمندانه برای کاهش ریسک و تضمین بقاست. این شرکت با پذیرش هزینه‌های فعلی برای تحول، در حال ساختن یک مزیت رقابتی پایدار برای آینده است که بر پایه بهره‌وری، نوآوری و انطباق با استانداردهای جهانی بنا شده، نه صرفاً حجم تولید.
