شرکت معدنی و صنعتی گهرزمین با عبور از مراحل مقدماتی دیجیتال‌سازی، اکنون با تکمیل زیرساخت‌های حیاتی همچون شبکه فیبر نوری گسترده و استقرار «دریاچه داده» (Data Lake)، وارد عصر جدیدی از معدنکاری هوشمند شده است. مدیر فناوری اطلاعات این شرکت اعلام کرد که رویکرد فعلی، نه صرفاً نصب نرم‌افزار، بلکه ایجاد یک «معماری دیجیتال یکپارچه» است که تمام زنجیره ارزش از استخراج تا فرآوری را تحت پوشش مدل‌های تحلیلی و هوش مصنوعی قرار می‌دهد.
گذار از ابزارمحوری به معماری‌محوری
مهاجرانی، مدیر فناوری اطلاعات و هوشمندسازی گهرزمین، استراتژی جدید این غول معدنی را تشریح کرد. بر اساس اظهارات وی، گهرزمین در حال بازتعریف فرآیندهای خود بر مبنای یک «معماری دیجیتال» است. این رویکرد، تفاوت بنیادینی با روش‌های سنتی اتوماسیون دارد؛ در حالی که بسیاری از شرکت‌ها به خرید جزیره‌ای نرم‌افزارها اکتفا می‌کنند، گهرزمین تمرکز خود را بر ایجاد بستری یکپارچه گذاشته است که در آن داده‌ها جریان خون سازمان محسوب می‌شوند. هدف نهایی این معماری، دستیابی به معدنکاری سبز و کاملاً هوشمند است که در آن تصمیم‌گیری‌ها نه بر اساس حدس و گمان، بلکه بر مبنای تحلیل‌های دقیق داده‌محور انجام می‌شود.
زیرساخت‌های نسل چهارم: از فیبر نوری تا دریاچه داده
بخش فنی و زیربنایی این تحول، شامل اقدامات گسترده‌ای بوده که اکنون به ثمر نشسته است. مدیر هوشمندسازی گهرزمین از تکمیل شبکه فیبر نوری اختصاصی و ارتقای استانداردهای امنیت سایبری به عنوان ستون فقرات این سیستم یاد کرد. علاوه بر این، راه‌اندازی سیستم‌های پایش دائمی (۷×۲۴) و از همه مهم‌تر، ایجاد Data Lake (مخزن مرکزی داده‌های حجیم)، بستر لازم را برای پیاده‌سازی فناوری‌های پیشرفته فراهم کرده است.
این زیرساخت‌های قدرتمند، پیش‌نیاز ضروری برای اجرای تکنولوژی‌های لبه دانش هستند. طبق برنامه اعلام شده، گهرزمین اکنون آماده است تا فناوری‌هایی نظیر نگهداشت پیشگویانه (Predictive Maintenance) برای کاهش توقفات ناخواسته، مدل‌های یادگیری ماشین (AI Models) برای بهینه‌سازی تولید، اینترنت اشیا صنعتی (IIoT) و در نهایت دوقلوی دیجیتال (Digital Twin) معدن را اجرایی کند.
چالش‌های خاص دیجیتال‌سازی در دل کویر
مهاجرانی در بخش دیگری از سخنان خود، به تفاوت‌های ماهوی هوشمندسازی در معدن نسبت به صنایع کارخانه‌ای اشاره کرد. وی محیط معدن را فضایی باز، خشن و چندبعدی توصیف کرد که پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. مسائلی مانند تضمین کیفیت داده‌ها در محیط پر گرد و غبار، محدودیت‌های ارتباطی در عمق پیت معدن و تنوع تجهیزات سنگین، چالش‌هایی هستند که مسیر تحول دیجیتال را دشوار می‌کنند.
به گفته وی، همین پیچیدگی‌ها ایجاب می‌کند که فرآیند هوشمندسازی به صورت هیجانی انجام نشود، بلکه نیازمند یک نقشه راه فازبندی‌شده، تدریجی و دقیق است تا ریسک‌های عملیاتی به حداقل رسیده و بالاترین بهره‌وری حاصل شود.
***
حرکت گهرزمین به سمت «دوقلوی دیجیتال» و «نگهداشت پیشگویانه» مستقیماً بر کاهش هزینه‌های عملیاتی (OPEX) تأثیر می‌گذارد. در ابعاد عظیم معدنکاری گهرزمین، حتی یک درصد افزایش بهره‌وری یا کاهش زمان توقف تجهیزات (Downtime)، معادل صرفه‌جویی میلیاردها تومان در سال است. این سرمایه‌گذاری زیرساختی، ارزش دارایی‌های شرکت را افزایش داده و آن را در برابر نوسانات هزینه‌های تولید مقاوم‌تر می‌کند.
